Για τον “Ισπανικό Εμφύλιο” θα μπορούσα να μιλάω για ώρες. Τον θεωρώ μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες του 20ου αιώνα, μια ιστορία που έπαιξε τεράστιο ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο και που θα μπορούσε να δημιουργήσει τις συνθήκες για μια πολύ διαφορετική εξέλιξη της ιστορίας της ανθρωπότητας αν είχε πάει καλύτερα.

Και είναι μια ιστορία που είναι πολύ κρίμα που οι περισσότεροι στη χώρα μας μαθαίνουν για αυτήν από μια ταινία και μάλιστα από μια ταινία που γυρίστηκε με τα λεφτά της ΕΕ¹.

Ενδιαφέρον point: Στην Ιστορία, “εμφυλίους” (προβληματικός όρος, σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες λέγεται civil war, πόλεμος πολιτών) συνηθίζεται να λέμε τις επαναστάσεις που ηττήθηκαν. Τεχνικά μιλώντας, εδώ οι “εξεγερμένοι” ήταν οι εθνικιστές. Αλλά οι δημοκράτες, ή τουλάχιστον κάποιοι στο δημοκρατικό στρατόπεδο, ήταν οι επαναστάτες. Για αυτό και παρότι η νόμιμη κυβέρνηση είναι που ηττήθηκε, στην μνήμη των λαών έχει μείνει ως τέτοιος και όχι ως επανάσταση.

Όπως και να έχει, ο αγώνας ηττήθηκε αλλά άφησε μια νότα ομορφιάς για όλους μας να μυρίζουμε όσο ο καπιταλισμός μας ρίχνει τη βρώμα του στα μούτρα. Εδώ μαζεύω μερικά από τα αγαπημένα μου τραγούδια από το δημοκρατικό στρατόπεδο εν γένει. Καλή ακρόαση.

¡Ay Carmella!

Η μελωδία έρχεται από τους αντιναπολεόντιους εθνικοαπελευθερωτικούς πολέμους του 1808, οπότε μπορούμε να φανταστούμε πως η Καρμέλλα για την οποία γράφτηκε το κομμάτι ήταν λίγο πιο “παλιομοδίτικα” ντυμένη. Παρόλα αυτά οι στίχοι διασκευάστηκαν για να χωράνε στην εποχή και ένα από τα ομορφότερα τραγούδια φτάσανε στα αυτιά μας.

¡A las Bariccadas!

O ύμνος της αναρχοσυνδικαλιστικής ομοσπονδίας, CNT. Βασισμένος στη μελωδία του ρώσικου Warszawianka του 1831. Κάποτε ήθελα να ξέρω αρκετά καλά ισπανικά, τουλάχιστον τόσο ώστε να καταλάβω τους στίχους χωρίς δυσκολία. Τελικά έμεινα στο Negras tormentas agitan los aires. Γιατί η ζωή μας είναι μόνιμα μια συννεφιασμένη Κυριακή. Εδώ, ο ύμνος της CNT από την χορωδία της, σε εκτέλεση του 2010. Αν μη τι άλλο, για να δούμε και να εμπνευστούμε και στα δικά μας, στο τι μπορούν να καταφέρουν τα συνδικάτα και στο τομέα του πολιτισμού.
Στα οδοφράγματα, στα οδοφράγματα για το θρίαμβο της συνομοσπονδίας

El quinto regimiento

To Πέμπτο Σύνταγμα (5º Regimiento de Milicias Populares ) ήταν από τα πιο ένδοξα και ικανά σώματα του δημοκρατικού στρατού. Αποτέλεσμα της πολιτικής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ισπανίας που εναντιώθηκε στο σκορποχώρι των άλλων δημοκρατικών δυνάμεων και συνέταξε κανονικά σώματα στρατεύματος, ικανά να νικήσουν τις φασιστικές ορδές του Φράνκο και των συμμάχων του. Καθόλου τυχαία, το λόγκο του 5ου Συντάγματος είναι από τα πιο δημοφιλή σύμβολα του αντιφασισμού και σήμερα.

Ύμνος των Διεθνών Ταξιαρχιών

Ο Ίλια Έρενμπουργκ στο βιβλίο του “Η Πτώση του Παρισιού” έχει ένα απόσπασμα που πάει κάπως έτσι:

“Ο Μιχιό (σ.σ. Γάλλος εθελοντής στις Διεθνείς Ταξιαρχίες) εξηγούσε στον συνάδελφο του που καθόταν μαζί του:

• Λένε: πολεμάτε για μας…Όχι, πολεμάμε για το Παρίσι, για τη Γαλλία”
  Και η αλήθεια είναι ότι ήταν αλήθεια και τα δύο. Οι εθελοντές των τιμημένων ΔΤ πολεμούσαν για την Ισπανία και για τον κόσμο όλο. Γιατί ξέραν και καταλάβαιναν το κίνδυνο του φασισμού που εξαπλωνόταν αλλά και την ελπίδα της επανάστασης που έκανε την εμφάνιση της δειλά-δειλά. Εδώ, ο ύμνος των ΔΤ από τον γερμανό κομμουνιστή Ερνστ Μπους.

No Passaran! Ύμνος γιουγκοσλάβικης ΔΤ

Παλικάρια οι Γιουγκοσλάβοι. Μαζί με τους Έλληνες και τους Αλβανούς, δώσανε τους πιο αιματηρούς, μαζικούς και μακρόχρονους αγώνες ενάντια στον φασισμό. Δε ξέρω πολλά για το τραγούδι, ούτε για την παρουσία τους στον πόλεμο, αλλά ήταν το μόνο τραγούδι που μπόρεσα να βρω με το κεντρικό σύνθημα του δημοκρατικού στρατοπέδου. Οπότε…

Υγ. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις που θα μπορούσε να κάνει κάποιος, και είναι ενδεικτικό της πραγματικής φύσης των πραγμάτων, είναι το πως η αστική τάξη παγκόσμια έχει “ξεχάσει” τον πόλεμο αυτόν και οι μόνοι που το θυμούνται είναι οι αναρχικοί και οι κομμουνιστές. Κάτι που λέει πολλά για το ποια ήταν η πραγματική φύση του πολέμου αλλά και για τις δυνατότητες της αστικής τάξης στο σήμερα να είναι αντιφασιστική.