Ο Χαρ. Φλωράκης συνδιοργανωτής της πρώτης μεγάλης απεργίας σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη – Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ

Στις 12 του Απρίλη 1942, οι δημόσιοι υπάλληλοι κηρύσσουν πανελλαδική απεργία που κρατά έως τις 21 του ίδιου μήνα. Πρόκειται για τον πρώτο μεγάλο απεργιακό αγώνα της Κατοχής, και την πρώτη δημοσιοϋπαλληλική απεργία σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη. Τα έκτακτα μέτρα της επιστράτευσης, οι συλλήψεις και οι απειλές δεν πτόησαν την αποφασιστικότητα των 50.000 απεργών, οι οποίοι πέτυχαν τελικά μικρή αύξηση στους μισθούς τους.

Ο Χαρίλαος Φλωράκης, ήταν τότε ένα από τα βασικά συνδικαλιστικά στελέχη των λεγόμενων «τριατατικών», όπως αποκαλούνταν οι εργαζόμενοι στα ΤΤΤ (Τηλεγραφία – Ταχυδρομεία – Τηλεφωνία), που είχαν συγκροτήσει ένα από τα πιο ισχυρά ταξικά συνδικάτα της εποχής του Μεσοπολέμου. Είχε μπει στη Σχολή Τηλεγραφητών των ΤΤΤ, το 1933, και ως σπουδαστής είχε συμμετάσχει με τους συναδέλφους του στη μεγάλη απεργία των «Τριατατικών», μαζί με τους εργαζόμενους, ενώ είχε εκλεγεί και στην Επιτροπή Αγώνα. Αργότερα, όταν συγκροτήθηκε Σύλλογος Σπουδαστών των ΤΤΤ, εκλέχτηκε γραμματέας. Το 1934 προσλήφθηκε ως τηλεγραφητής στα ΤΤΤ και αντιμετώπισε συνεχείς «μεταθέσεις»  από πόλη σε πόλη, εξαιτίας της συνδικαλιστικής του δράσης. Σε όποια πόλη και αν βρέθηκε, επεδίωξε και ανέπτυξε σύνδεση με πυρήνες παράνομων κομμουνιστών.

Από το βιβλίο του Χρήστου Θεοχαράτου «Χαρίλαος Φλωράκης και λαϊκό κίνημα (Λόγος αναιρετικός) – Α’ Τόμος», εκδ. Τυποεκδοτική, Αθήνα  2001, αντιγράφουμε ένα, σχετικό με την μεγάλη απεργία της 12 Απρίλη 1942, απόσπασμα:

«Οργανωμένο μέλος του ΚΚΕ ο Χαρ. Φλωράκης, —όπως του ανακοινώθηκε— έγινε στις αρχές Ιουνίου 1941. Και μέλος του ΕΑΜ, στις 28.9.1941 —δηλαδή την επομένη της ίδρυσής του. Από τη στιγμή που έγινε μέλος του κόμματος έλαβε δραστήρια μέρος στην ανασυγκρότησή του και ολόκληρο το καλοκαίρι του 1941 εργάστηκε σκληρά με άλλους, παλιότερους και εμπειρότερους, συντρόφους του, για να αναδιοργανωθεί και να απλωθεί το ΚΚΕ στο χώρο του τηλεγραφείου και γενικότερα στο χώρο των Τριών Ταυ. Στην αρχή ήταν ένα από τα τρία μέλη της Κομματικής Τριάδας στο Κεντρικό Τηλεγραφείο. Αργότερα (και αφού είχε ιδρυθεί το ΕΑΜ) ανέλαβε Γραμματέας του πυρήνα του Τηλεγραφείου και μέλος της Οργάνωσης —καθοδηγητής ήταν ο Τσέντος. Με την ίδρυση του ΕΑΜ, τα αντιστασιακά καθήκοντα του Χαρ. Φλωράκη διευρύνονται και αναβαθμίζονται. Δύο είναι οι κύριοι στόχοι, πια. Πρώτο, να ξαναβρεί ο συνδικαλισμός τον παλιό δυναμισμό του στα Τρία Ταυ και δεύτερο να απλωθεί και να στεριώσει το ΕΑΜ μέσα στον ευαίσθητο αυτό χώρο. Αμέσως μετά, μπήκε και ένας τρίτος, πιο φιλόδοξος στόχος: Να συγκροτηθεί μια Πανδημοσιοϋπαλληλική Επιτροπή, η οποία, όχι μόνο θα συμβάλει, ως συνδικαλιστικό όργανο, στην επιβίωση των δημοσίων υπαλλήλων και των οικογενειών τους, αλλά και θα διευκολύνει το ΕΑΜ να αγκαλιάσει ολόκληρο τον δημοσιοϋπαλληλικό κόσμο.

Το πόσο συστηματικά και σκληρά εργάστηκαν στα Τρία Ταυ και στις άλλες δημοσιοϋπαλληλικές οργανώσεις ο Χαρ. Φλωράκης και οι σύντροφοί του (Χρ. Βλάχος, Κλάδης κ.λπ.) φαίνεται από το αποτέλεσμα: Μέσα σε έξι μόνο μήνες οργάνωσαν τόσο μεθοδικά το χώρο τους, ώστε τον Απρίλιο του 1942 κατόρθωσε να κηρύξει —νικηφόρα δε!— την πρώτη μεγάλη απεργία στην κατεχόμενη Ευρώπη: Την απεργία των Τριατατικών, η οποία εξελίχθηκε σε Πανδημοσιοϋπαλληλική και απλώθηκε σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας.

Αξίζει να παρατεθούν ορισμένα σημεία από χρονικό της εποχής εκείνης, που δημοσιεύτηκαν στο A’ τόμο της «Ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης» (Αθήνα, 1979) [Παρμένα από το βιβλίο του Α. Δημητρίου «Η πρώτη απεργία στη σκλαβωμένη Ευρώπη», Αθήνα 1945, σελ. 25-37 – εκδ. Καραβάκου]:

«Η απεργία ξεκίνησε από το κεντρικό κτίριο των ΤΤΤ. Και να πώς: Η Συνδικαλιστική Επιτροπή των Τριατατικών είχε αποφασίσει να παρουσιαστεί στο Γενικό Διευθυντή όλο το προσωπικό αθροιστικά. (Και όχι οι εκπρόσωποί του). Ένα σύνηθες, όμως, για την εποχή εκείνη, περιστατικό, άλλαξε τη ροή των πραγμάτων. Σε μια από τις αίθουσες του Ταχυδρομείου ένας υπάλληλος, ύστερα από αιμόπτυση, λιποθύμησε. Οι συνάδελφοί του, που τον βλέπουν να πέφτει, ξεσπούν σε φωνές οργής και αγανάκτησης. Κάποιος φωνάζει πιο δυνατά και ακούγεται στο πανδαιμόνιο: Τι περιμένουμε, συνάδελφοι; Να καταντήσουμε όλοι έτσι; Τα γραφεία εγκαταλείπονται και ακολουθεί μια μικρή εξέγερση. Ειδοποιείται επειγόντως ο Γ.Δ. —ο Βάλβης— ο οποίος καταφθάνει με αστυνομικούς και καραμπινιέρους. Προσπαθεί να μιλήσει. Κανείς δεν τον ακούει. Διατάζει, ως πρώτο μέτρο, την άμεση απόλυση 12 υπαλλήλων. Η πυρκαγιά φουντώνει. Και μέσα στη φασαρία κάποιος φωνάζει: Απεργία! Ήταν η μαγική λέξη. Όλοι σταματούν την εργασία τους, ειδοποιούν τους συναδέλφους τους στις επαρχίες, συγκροτούν εκ των ενόντων Επιτροπή Αγώνα και κυκλοφορούν προκήρυξη – προσκλητήριο «για το ψωμί και τη λευτεριά».

Την επομένη και μεθεπομένη, 15 και 16 Απριλίου, οι εφημερίδες δεν γράφουν ούτε λέξη για την απεργία, διότι οι Αρχές Κατοχής πιστεύουν ότι θα λυθεί. Στις 17 Απριλίου οι Αρχές Κατοχής στέλνουν στο Εθνικό Τυπογραφείο προς δημοσίευση νόμο, ο οποίος απειλεί με την ποινή του θανάτου τους απεργούς. Ο νόμος, όμως, αντί να δημοσιευθεί, ξεσηκώνει τους υπαλλήλους του Εθνικού Τυπογραφείου, οι οποίοι προσχωρούν στην απεργία. Παράλληλα, η Κεντρική Πανυπαλληλική Επιτροπή, η οποία βρίσκεται σε επαφή με τους απεργούς από την πρώτη μέρα, στις 18 Απριλίου μπαίνει στην απεργία, η Αθήνα, ο Πειραιάς, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα και άλλα κέντρα νεκρώνουν, το γεγονός δεν μπορεί να αποκρυβεί και γίνεται παγκόσμιο θέμα.

Οι αρχές Κατοχής τηλεγραφούν στις κυβερνήσεις τους στο Βερολίνο και στη Ρώμη, οι εφημερίδες και οι Ραδιοσταθμοί στη Μόσχα, στο Λονδίνο, στο Κάιρο, στις ΗΠΑ και αλλού έχουν την απεργία αυτή για πρώτη τους είδηση. Και η απεργία έληξε στις 21 Απριλίου 1941, αφού πρώτα η κυβέρνηση των ανδρεικέλων ικανοποίησε τα αιτήματα Τριατατικών και Δημοσίων Υπαλλήλων.

Για τη μεγαλειώδη εκείνη κινητοποίηση, με ιδιάζουσα σεμνότητα, τρεις αράδες γράφει, όλες κι όλες, στο αυτοβιογραφικό του, ο Χαρ. Φλωράκης:

«Τον Απρίλη του 1942, σαν Γραμματέας του Κεντρικού Τηλεγραφείου, μαζί με άλλους συντρόφους, οργανώσαμε και κάναμε με απόλυτη επιτυχία την απεργία των Τριατατικών, την πρώτη απεργία στην σκλαβωμένη Ευρώπη…».

Είναι χρήσιμο, όμως, στο σημείο αυτό να παρατεθεί ολόκληρο το απόσπασμα του αυτοβιογραφικού του, στο οποίο αναφέρει την πορεία του από την απεργία του Απριλίου 1942 μέχρι το Νοέμβριο του 1946 που ανέβηκε στα βουνά, και πάλι και εντάχθηκε στις δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού:

«Ύστερα από την απεργία —και μετά το κομματικό αχτίφ κριτικής της απεργίας— βγήκε νέο κομματικό γραφείο για όλη την οργάνωση των ΤΤΤ, στο οποίο ανέλαβα δεύτερος Γραμματέας, με Γραμματέα τον Χρ. Βλάχο. (Το αχτίφ το παρακολούθησαν από την οργάνωση της Αθήνας ο Γιάννης Ποτήρης και ο Κώστας Χατζήμαλης). Τον Οκτώβρη του 1942 ανέλαβα Γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης των Τριατατικών της Αθήνας και ήμουνα μέλος στην κομματική γκρούπα των δημοσίων υπαλλήλων. Πήρα μέρος, σαν αντιπρόσωπος, στην πρώτη Περιφερειακή Συνδιάσκεψη της Αθήνας. (Από το Π.Γ. ήταν ο σ. Πλουμπίδης). Το Γενάρη του 1943 πιάστηκα από την Ειδική Ασφάλεια, μαζί με τον Κλάδη και τον Αποστόλη Δρακόπουλο. (Ο Δρακόπουλος ήταν τότε Γραμματέας της οργάνωσης του Τηλεγραφείου). Η σύλληψή μας έγινε για τη συνδικαλιστική μας δράση και ύστερα από έγγραφο του υπουργείου ΤΤΤ. Στην Ασφάλεια κρατηθήκαμε πέντε μέρες, στο ίδιο δωμάτιο και οι τρεις. Απολυθήκαμε ύστερα από κινητοποιήσεις των υπαλλήλων (των ΤΤΤ), στο υπουργείο και στο Πολιτικό Γραφείο. Καμιά δήλωση δεν υπογράψαμε. Η στάση μας ήταν επαναστατική. Ύστερα από έγγραφο του Γενικού Διευθυντή των ΤΤΤ συνταγματάρχη Βάλβη (εκτελέστηκε το Δεκέμβρη), στο Ιταλικό Φρουραρχείο, κυνηγήθηκα από τους Ιταλούς και αναγκάστηκα να πέσω στην παρανομία μέχρι το Μάρτη του 1943 (Σ.Σ. Φεβρουάριος του 1943 θα πρέπει να είναι ο ακριβής χρόνος), οπότε βγήκα στο βουνό, στον ΕΛΑΣ, ύστερα από εντολή της Οργάνωσης της Αθήνας.(…)

«Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ». Η στήλη παρουσιάζει πτυχές από γνωστά και λιγότερο γνωστά γεγονότα, φιλοξενεί αναμνήσεις αγωνιστών και καταγράφει μικρές και μεγάλες στιγμές, που χαράχτηκαν με αγώνες και αίμα στις χρυσές σελίδες της Εθνικής μας Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ: Δείτε τις όλες εδώ.