“Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν του Στάλιν, όχι του Χίτλερ” – Νέο ιστορικό χαμηλό “δύο άκρων” από το Protagon

H εξίσωση ναζισμού – κομμουνισμού και γενικότερα η θεωρία των δύο άκρων δεν είναι κάτι πρωτόφαντο για το protagon.gr, πράγμα όχι περίεργο, δεδομένου ότι αποτελεί κυρίαρχη ιδεολογία της ΕΕ, την οποία τόσο αγαπά το εν λόγω πόρταλ. Με το σημερινό του πόνημα και δη σε κείμενο που εκφράζει συλλογικά τη συντακτική ομάδα, αφού υπογράφεται από αυτό, το Protagon ξεπερνάει τον χειρότερό του εαυτό μέχρι σήμερα, αποφασίζοντας να εγκαταλείψει την “απλή” εξομοίωση των ναζιστών με τα βασικά θύματα αλλά και διώκτες τους, τους κομμουνιστές, και να περάσει σε μια λίγο – πολύ ανοιχτή αθώωση του ίδιου του Χίτλερ. Αθώωση που ξεκινάει από τον εύγλωττο τίτλο “Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν του Στάλιν, όχι του Χίτλερ”.

Το όχημα που επιλέγει για αυτό είναι η παρουσίαση του βιβλίου “Stalin’s War”, του Αμερικανού καθηγητή ιστορίας Σον ΜακΜίκεν, βασισμένη εν πολλοίς σε σχόλια ενός άλλου συναδέλφου του συγγραφέα, του Σεργί Πλόχι, στο Γκάρντιαν. Το άρθρο, που δεν κάνει κανέναν κόπο να κρύψει ότι ο ΜακΜίκεν είναι από τους βασικότερους εκπροσώπους της νεότερης γενιάς αναθεωρητών ιστορικών, μιλάει για “εντυπωσιακό συγγραφικό πόνημα 800 σελίδων”. Αναπαράγει ακολούθως, προφανώς με ευνοϊκή διάθεση, τους εξίσου κολακευτικούς χαρακτηρισμούς για “εμπεριστατωμένο και καλογραμμένο σύγγραμμα” που αναδεικνύει μερικές νέες ιδέες και επαναφέρει κάποιες παλιές, για να αμφισβητήσει τρέχουσες επικρατούσες ερμηνείες του πολέμου”. Οι νέες ιδέες εν προκειμένω, αφορούν την ακόμα μεγαλύτερη απενεχοποίηση των ναζί για τα όσα συνέβησαν στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ οι παλιές δεν είναι παρά το ξαναζέσταμα ιδεολογημάτων που ανάγονται στην ψυχροπολεμική εποχή.

Ανάμεσα σε όσα “εντυπωσιάζουν” τους συντάκτες, είναι προφανώς και το ακόλουθο παράθεμα, με το οποίο μάλιστα επιλέγουν να ανοίξουν το κείμενο:

Είναι απαραίτητο να στερήσουμε από τη γερμανική διοίκηση κάθε πρωτοβουλία, να προλάβουμε τον εχθρό και να επιτεθούμε στον γερμανικό στρατό, όταν βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της ανάπτυξης και δεν έχει χρόνο να οργανώσει την κατανομή των δυνάμεων στο μέτωπο», επισήμαναν σε επιστολή τους προς τον Στάλιν οι σοβιετικοί στρατηγοί, είκοσι μήνες μετά την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ομως στο εν λόγω ιστορικό ντοκουμέντο, το πιο αναπάντεχο και ενδιαφέρον στοιχείο δεν είναι τόσο η προειδοποίηση περί της γερμανικής απειλής, αλλά το πότε συντάχθηκε η επιστολή –την 15η Μαΐου του 1941, δηλαδή έναν μήνα και μία εβδομάδα πριν τα ναζιστικά στρατεύματα εισβάλουν στην ΕΣΣΔ. Αυτό σημαίνει ότι οι Σοβιετικοί εξέταζαν σοβαρά το ενδεχόμενο να επιτεθούν πρώτοι στη ναζιστική Γερμανία, γράφει στο «Stalin’s War» ο Σον ΜακΜίκεν.

Εμμέσως πλην σαφώς δηλαδή, οι ναζί παρουσιάζονται ως δυνητικά θύματα της σοβιετικής επεκτατικότητας, και αβίαστα προκύπτει το συμπέρασμα ότι με την επιχείρηση Μπαρμπαρόσα ανέκοψαν την κόκκινη αρκούδα από τα επιθετικά της σχέδια κατά της Γερμανίας. Πέρα από το γεγονός βέβαια, ότι από το συγκεκριμένο απόσπασμα πουθενά δε φαίνεται πρόθεση επίθεσης σε γερμανικό έδαφος, αλλά μόνο στον γερμανικό στρατό στα πρώτα στάδια της εισβολής του στην ΕΣΣΔ, είναι πολύ ενδεικτικό των απόψεων του ΜακΜίκεν, που τόσο πρόθυμα σπεύδει να διαφημίσει το protagon, ότι μια επίθεση ενάντια στους ναζί θεωρείται α πριόρι “κάτι κακό”.

Συνεχίζοντας την παρουσίαση το κείμενο σημειώνει πως “Ο ΜακΜίκεν θεωρεί ότι ο μεγάλος πρωταγωνιστής της πιο αιματηρής ένοπλης σύρραξης στην Ιστορία της ανθρωπότητας δεν ήταν ο Αδόλφος Χίτλερ, όπως είναι ευρέως αποδεκτό, αλλά ο σοβιετικός ηγέτης”. Εδώ πρέπει να αναγνωρίσουμε τη μεγάλη αυτοσυγκράτηση των συντακτών, που έγραψαν απλά “πρωταγωνιστής” και όχι “ένοχος”, όπως προφανώς θα το ήθελε η καρδιά τους. Ποιο είναι όμως το αδιάσειστο επιχείρημα υπέρ αυτής της ρηξικέλευθης άποψης; Η απάντηση είναι έτοιμη και τσακίζει κόκκαλα:

“‘Οσον αφορά το πώς συμπεραίνεται αυτό, λαμβάνοντας υπόψη την κατάληξη του πολέμου αντί για την έναρξή του είναι ξεκάθαρο πως αυτός που επωφελήθηκε περισσότερο από τους δύο δικτάτορες ήταν ο Στάλιν.”

Ως γνωστόν, είναι τεράστιο όφελος κι όνειρο κάθε ηγέτη για τη χώρα του, η απώλεια 20 και πλέον εκατομμυρίων, ανθρώπων, ανάμεσά τους ο ανθός της σοβιετικής νεολαίας και του Κομμουνιστικού Κόμματος, οι αναρίθμητοι τραυματίες, ανάμεσά τους και πολλοί με μόνιμη αναπηρία, οι ανυπολόγιστες καταστροφές υποδομών, ολόκληρων χωριών και πόλεων, τα πλήγματα στην αγροτική και βιομηχανική παραγωγή. Υποθέτουμε βέβαια ότι ως “όφελος” ο αναθεωρητής ιστορικός και οι υμνολόγοι του θεωρεί το αυξημένο κύρος της ΕΣΣΔ στην Ευρώπη και διεθνώς μετά το 1945, το οποίο όμως προέκυψε εντελώς φυσιολογικά ως αποτέλεσμα των υπεράνθρωπων προσπαθειών και θυσιών του σοβιετικού λαού και της ηγεσίας κατά του ναζιστικού τέρατος. Αυτού δηλαδή που ο ΜακΜίκεν παρουσιάζει λίγο πιο χαριτωμένο από τα βίντεο με γατάκια που κατακλύζουν τα σόσιαλ. Αντίθετα, ο κακός Στάλιν εμφανίζεται στο εν λόγω αφήγημα ως κατακτητής που ήθελε να επεκταθεί προς ανατολάς και δυσμάς: “Επιπρόσθετα, εάν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος εξετάζεται και μελετάται περισσότερο ως μία παγκόσμια σύρραξη, παρά ως ένας ευρωπαϊκός πόλεμος, τότε αυτός που έδρασε πραγματικά σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν και πάλι ο σοβιετικός δικτάτορας με τα στρατεύματά του να καταλαμβάνουν τμήματα της Ανατολικής Ευρώπης και να πολεμούν τους Ιάπωνες στη Μαντζουρία στην αρχή του πολέμου και τον στρατό του να επελαύνει στην κεντρική Ευρώπη και στην κινεζική Μαντζουρία στο τέλος του”. Για όσους δεν το πρόσεξαν, εδώ η μπουγάδα επεκτείνεται και στο βασικό σύμμαχο της χιτλερικής Γερμανίας στην Άπω Ανατολή, δηλαδή τη μιλιταριστική Ιαπωνία, που άφησε ποτάμια αίματος στο διάβα της σε μια τεράστια έκταση από την Κίνα ως την κορεατική χερσόνησο, αλλά το πρόβλημα είναι οι σοβιετικοί που τους πολέμησαν, αντί να τους αφήσουν να ολοκληρώσουν το θεάρεστο έργο τους προφανώς.

Εννοείται πως από το στόρι δε θα μπορούσαν να λείπουν και all-time-classic διαστρεβλώσεις για το Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, που ως χιλιοειπωμένες δεν αξίζει κανείς να σταθεί παραπάνω. Από το χρονοντούλαπο του Ψυχρού Πολέμου ο ΜακΜίκεν ανασύρει και την παλιά κριτική σε Τσώρτσιλ και ιδίως τον Ρούζβελτ, για δήθεν εφεκτική στάση απέναντι στο Στάλιν και τις σοβιετικές αξιώσεις,  καθώς “σύμφωνα με τον ΜακΜίκεν, ήταν ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ και ο Ουίνστον Τσόρτσιλ αυτοί που μετέτρεψαν «τη σύρραξη σε πόλεμο του Στάλιν»”. Ο ίδιος μάλιστα διεκτραγωδεί το γεγονός πως οι δυτικοί σύμμαχοι παρείχαν 50 ως 100 φορές μεγαλύτερη βοήθεια στην ΕΣΣΔ από ό,τι στον ηγέτη των Κουομιτάνγκ, δηλαδή των Κινέζων εθνικιστών ενάντια στο Μάο. Είναι προφανές ότι στο μυαλό του καθηγητή η ήττα των ναζί ήταν δευτερεύουσας – στην καλύτερη – σημασίας σε σχέση με τη σημασία του τσακίσματος της επανάστασης στην Κίνα.

Αν νομίζατε ότι ο αναθεωρητισμός του Μακμίκεν περιορίζεται στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αρκεί μια σύντομη ματιά στο βιογραφικό του για να διαπιστώσει κανείς το πολυσχιδές των αναζητήσεών στο ξαναγράψιμο της ιστορίας του 20ου αιώνα. Πριν 10 χρόνια, στο βιβλίο του The Russian Origins of the First World War πέρα από την έτσι κι αλλιώς αμφισβητήσιμη θέση για κεντρική, αν όχι αποκλειστική ευθύνη μόνο της τσαρικής Ρωσίας για το ξέσπασμα του Μεγάλου Πολέμου, ο ΜακΜίκεν ουσιαστικά προβαίνει σε σχετικοποίηση της αρμενικής γενοκτονίας. Συγκεκριμένα παρουσιάζει τους Αρμένιους της οθωμανικής αυτοκρατορίας ουσιαστικά ως πέμπτη φάλαγγα των Ρώσων, βασιζόμενος σε ιστορικά αρχεία που δείχνουν τη στήριξη της Ρωσίας σε αντάρτικες ομάδες των Αρμενίων. Πρόκειται ουσιαστικά δηλαδή για προσχώρηση και περιβολή με ακαδημαϊκό κύρος της επίσημης θέσς του τουρκικού κράτους – που ως γνωστόν δε δέχεται καν τον όρο γενοκτονία – σχετικά με τις σφαγές των Αρμενίων και ευρύτερα την εξόντωση των χριστιανικών πληθυσμών της Ανατολίας, ως οργάνων των ξένων δυνάμεων.

Μετά από αυτό, δε θα εκπλαγούμε καθόλου αν σε επόμενη βιβλιοπαρουσίασή του το Protagon αποφασίσει να πείσει το κοινό του για τις “αιρετικές” και “παρεξηγημένες” απόψεις του “πατριάρχη” του αναθεωρητισμού Ντέιβιντ Ίρβινγκ σχετικά με το Ολοκαύτωμα των Εβραίων.