Οι Έλληνες στους Αγγλοσάξωνες: «Σάς νομίζαμε φίλους και βρεθήκατε οχτροί!»

Οι Άγγλοι κράτησαν απέναντι στο σκλαβωμένο λαό μας μια στάση που στηρίχτηκε στο δικό τους συμφέρον και μόνο. Αναφερόμαστε βέβαια στο πολιτικό προσωπικό της κυρίαρχης τάξης στην Αγγλία και τα συμφέροντά της και όχι στον λαό. Αυτή η στάση, πότε με τη διπλωματία, των απειλών και των εκβιασμών, πότε με τη διχόνοια που έσπερναν οι ραδιούργοι τοποτηρητές τους, πότε με τον τοκογλυφικών όρων δανεισμό και πότε με την ισχύ των όπλων, ήταν διαχρονικά εχθρική προς τον αγωνιζόμενο λαό μας και το δίκιο, από τα προεπαναστατικά χρόνια, κατά τη διάρκεια του ένοπλου αγώνα του Εικοσιένα και μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους.

Εφαρμόζοντας το δόγμα «δεν πρέπει να επιτρέψουμε στη Ρωσία να μεγαλώσει και παράλληλα να μην αφήσουμε την Τουρκία ν’ αδυνατίσει» που καθιέρωσε ο  Άγγλος πρωθυπουργός Γουίλιαμ Πιτ, οι Άγγλοι νομίζοντας ότι ο αγώνας των Ελλήνων για εθνική ανεξαρτησία υποκινούνταν από την ανταγωνίστριά τους Ρωσία, κράτησαν εχθρική στάση απέναντί στην αγωνιζόμενη Ελλάδα, δείχνοντας με κάθε τρόπο τον φιλοτουρκισμό τους. Και το 1827, μετά τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, ο υπουργός Ουέλινγκτον δήλωνε πως με κανένα τρόπο «δεν πρέπει η Ελλάδα να πάψει να εξαρτιέται από την Τουρκία».

Το 1946 ο ιστορικός Γιάνης Κορδάτος στο έργο του «Οι επεμβάσεις των Άγγλων στην Ελλάδα» σημείωνε: «Ο αγγλορωσικός ανταγωνισμός ήταν φυσικό να επηρεάσει, πότε θετικά και πότε αρνητικά, τους βαλκανικούς λαούς, από το τέλος τού 18ου αιώνα ως τις μέρες μας. Τον περασμένον αιώνα που ξέσπασαν τα εθνικά κινήματα στη Βαλκανική, η Αγγλία, ακολουθώντας πιστά το δόγμα της ακεραιότητας της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, προσπάθησε όσο μπορούσε για να εμποδίσει την εθνική αποκατάσταση των βαλκανικών λαών. Το ίδιο φυσικά έκανε και στην περίοδο του εθνικοαπελευθερωτικού μας αγώνα του 1821 και πιο ύστερα. Κάθε φορά που διαταράσσονταν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έπαιρνε το μέρος της Τουρκίας και πάντα, φανερά και κρυφά, κατάτρεξε τον ελληνικό λαό και στην ανοικοδομητική και αναγεννητική του προσπάθεια και στις δίκαιες εθνικές του διεκδικήσεις. Πολλές φορές μάλιστα πήρε και εχθρική στάση, επέμβηκε στα εσωτερικά μας, μας κήρυξε τον αποκλεισμό και καταδίκασε το λαό μας στην πείνα και σε αφάνταστες στερήσεις».

Και σε κάποιο άλλο σημείο: «Στα εκατόν είκοσι πέντε χρόνια που πέρασαν από το ηρωικό Εικοσιένα, οι Άγγλοι ιμπεριαλιστές με διάφορες προφάσεις και προσχήματα συνέχισαν την πολιτική του Γκρήν, του Μαίτλαντ, του Στράγγφορτ και των πατρώνων τους Λοντόντερυ (Κάστελνρηγ), Άβερδην και Σία. Ο ελληνικός λαός πλήρωσε και πληρώνει πολύ ακριβά το αγγλικό «ενδιαφέρον» για την Ελλάδα».

Αυτό το αγγλικό «ενδιαφέρον», που υπογραμμίζει ο Κορδάτος, το έζησε στο πετσί του ο λαός μας στην εξέλιξη του έπους της Εθνικής μας Αντίστασης κατά της τριπλής φασιστικής Κατοχής, στην ωμή στρατιωτική επέμβαση των Άγγλων και το ματοκύλισμα της Αθήνας τον Δεκέμβρη του 1944 και συνολικά στις εξελίξεις που οδήγησαν στην απαράδεκτη συμφωνία της Βάρκιζας και αργότερα στον εμφύλιο, μέχρι οι Βρετανοί πάτρονες να παραδώσουν τα κλειδιά της Ελλάδας στους Αμερικανούς…

Όταν στις 31 του Μάρτη του 1947 «Ο Ρίζος της Δευτέρας» δημοσίευε το ποίημα του Α. Μ. Στρατηγόπουλου «Οι Έλληνες στους Αγγλοσάξωνες», στην πρώτη σελίδα του φύλλου ξεχώριζε ο τίτλος «Το τρομακτικό ρεκόρ του εμφυλίου πολέμου – 200 νεκροί σε μία μέρα…» κι από κάτω, ανάμεσα σε άλλα: «Διακόσιοι ένας (αριθ. 201) Έλληνες σκοτώθηκαν στις 21 Μαρτίου του 1947. Έπεσαν στην αρένα του εμφυλίου πολέμου. (…) Οι τετραπλάσιοι από τον μέσο όρο των Ελλήνων που σκοτώνονταν κάθε μέρα στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο! Περισσότεροι απ’ όσους νεκρούς έδινε κάθε μέρα τού παγκόσμιου πολέμου ολόκληρη η Βρετανική Αυτοκρατορία! Διακόσιοι ένας Έλληνες…(…)Είναι καρπός 12 μηνών εμφυλίου πολέμου που επέβαλαν οι Αγγλοσάξωνες. Κι ολοένα ο μακάβριος στατιστικός δείκτης ανεβαίνει…».

Λίγες μέρες νωρίτερα ο Αμερικανός πρόεδρος Τρούμαν είχε ανακοινώσει με διάγγελμα τη «στήριξη» των ΗΠΑ στην Ελλάδα, ενώ την ίδια στιγμή κορυφωνόταν στη χώρα μας η τρομοκρατία και η εγκληματική δράση του μοναρχοφασισμού, με αλλεπάλληλες επιθέσεις εναντίον του αγωνιζόμενου λαού και της πρωτοπορίας του, των κομμουνιστών, ενώ δεν είχε προλάβει ακόμα να στεγνώσει  το αίμα του δολοφονημένου Γιάννη Ζέβγου και δεκάδες άλλοι αγωνιστές έπεφταν νεκροί ή σακατεύονταν από τους εντεταλμένους της ξενόδουλης εξουσίας και του παρακράτους.

Αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι, πάντα είν’ ο ίδιος ο λαός… – Εικαστικό έργο του Ν. Καστανάκη στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας «Ο Ρίζος της Δευτέρας» (24 Μάρτη 1947)

Το ποίημα του Α. Μ. Στρατηγόπουλου είχε γραφτεί στις 15 του Μάρτη 1947 και ακόμα κι αν δεν γνωρίζαμε τον τίτλο, είναι φανερό σε ποιους αναφέρεται-απευθύνεται ο ποιητής:

Σάς νομίζαμε φίλους, και σεις ήρθατε οχτροί.
Στεφανώσαμε τα όπλα
Μας, που ακόμη καπνίζαν
Απ’ τη θείαν Αντίσταση,
Με μυρτιές και με δάφνες
Αψηλώσαμε ως τ’ άστρα την κραυγήν ω σ α ν ά
Και μαζί σας γιορτάσαμε
Τ η  δ ι κ ή  μ α ς  τη νίκη,—
Νίκη ανθρώπων αλύγιστων
Που δεν ξέρουν αφέντες.

Με αίμα, πείσμα και πίστη,
Σε βιός άνεχοι, πλούσιοι σε φλόγα,
Με το αυτί μας στητό προς της Γης τον παλμό
Και το μάτι δοσμένο στης Ζωής τ’ άγιο νόημα,
Τον καιρό σάς χαρίσαμε
Για να βρήτε την τόλμη,—
Για να δώστε στην ύλην ισχύ,—
Να γενήτε τιτάνες από νάνοι—κιοτήδες…
Μα ζεστάναμε φίδι στο θερμό μας τον κόρφο.
Τη ζωή που σάς δώσαμε,
Με φαρμάκι πικρό την πληρώσατε·—
Την αυγή της χαράς, με σκοτάδι·—
Την αγάπη, με μίσος και θάνατο·—
Τα φτερά σας τα λεύτερα, μ’ αλυσίδες σκλαβιάς!
Ο Ούνος, που άγριος επέρασε,
Σαν κατάρα θεϊκιά, απ’ τους άγιους Βωμούς μας,
Δεν εφάνη από σάς πιο πολύ καταλύτης·
Ω! γι’ αυτό, καθώς ήταν για Κείνον,
Και για σάς η ψυχή μας ειν’ ίδια—ουρανός
Οργισμένος που σμίγει με θυελλόπαρτο πέλαγο.

Σάς νομίζαμε φίλους και βρεθήκατε οχτροί!
Μα πώς φταίχτης θε νάν’ ο λαός σας
(Φταίχτες πότε οι λαοί;), για να ζει με το χρώμα
Της ντροπής, που κακοί κυβερνήτες του ετοιμάσαν;
Πώς μπορούν να δεχτούν μια αρρωστιάρικη,
Βαρυστέναχτη κληρονομιά,
Οι λαοί που ρουφάνε το φως
Που ανασαίνουν τον πλούσιον αγέρα
Της πλατιάς και πολύδοξης Γης;
Άγρια βόγγηξε η γη μας ξανά.
Γέννημά της και θρέμμα της είναι
Ο αργυρότοξος Δέλφιος Θεός,
Που τούς Πύθωνες πάντα θα νεκρώνει μπροστά του·
Ζωντανό γέννημά της (κι όχι άψυχον
Υπερπόντιο πλάσμα) ειν’ η αθάνατη
Λευτεριά, η πανανθρώπινη μάνα·
Και δική της ψυχή ειν’ η ακατάλυτη
Δικαιοσύνη, κ’ η Πίστη, κ’ η Αντίσταση…
Η ψυχή της Ελλάδας! Πώς δύνεσθε;
—Μα κανένας δε δύνεται —
Με λαμπρά ξεγελάσματα
Να την κάνετε λάσπη γι’ ανόσιους σκοπούς;
Το δικό μας χρυσάφι η Τιμή είναι·—και τ’ όπλο μας
Ειν’ το αδούλωτο Πνέμα που δεν ξέρει τυράννους!…

Από τότε κύλησε κι άλλο νερό στο αυλάκι της Ιστορίας. Ο πολύπαθος λαός μας εξακολουθεί να άγεται δεμένος σε άρματα εξάρτησης. Για το μέλλον του αποφασίζουν και τις τύχες του καθορίζουν ισχυροί «φίλοι» και «σύμμαχοι» που εδρεύουν ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού.

Την ίδια λαχτάρα και τον ίδιο πόθο για ανεξαρτησία και δικαιοσύνη που κατακαίει την ψυχή-γραφίδα του ποιητή, μοιράζονται σήμερα όσοι αγωνίζονται για να πάψει ο λαός μας να έχει προστάτες και για να γίνει νοικοκύρης και αφεντικό ο ίδιος στον τόπο του· ζεσταίνει τις ψυχές πολλών από αυτούς που ακόμα σιωπηλοί υπομένουν μα δεν κωφεύουν…

Ποιος ήταν ο Α. Μ. Στρατηγόπουλος που υπογράφει το ποίημα; Πιθανώς πρόκειται για τον Αναστάσιο – Μιλάνο Στρατηγόπουλο, ποιητή και διακεκριμένο ιστορικό συγγραφέα και μεταφραστή μεταξύ άλλων και έργων των φιλελλήνων ποιητών Μπάιρον και Πέρσι Σέλλεϊ, για τον οποίο ελάχιστα – δυστυχώς – στοιχεία βρίσκει κανείς σήμερα…

Προτάσεις για διάβασμα:

1.Γιάνη Κορδάτου, «Οι επεμβάσεις των Άγγλων στην Ελλάδα» (εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα 1977)

2.Τηλέμαχου Λουγγή, «Σχετικά με το ρόλο των ξένων δυνάμεων», στον τόμο «1821 – η Επανάσταση και οι απαρχές του ελληνικού αστικού κράτους» (επιμέλεια: Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2020)