Όταν ο Σπύρος Λούης έγινε… Λούης, με τη βοήθεια ενός αφέτη κι ενός κάρου

Σαν σήμερα, με το Γρηγοριανό ημερολόγιο -που δεν ίσχυε τότε- στη χρεοκοπημένη Ελλάδα διεξαγόταν η πέμτπη μέρα των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων -σε αντίθεση με τη σημερινή Ελλάδα, που χρεοκόπησε αφού τους (ξανα)διοργάνωσε. Στο πρόγραμμα δέσποζε η αναβίωση του κατορθώματος του Φειδιππίδη, με τον αγώνα του Μαραθωνίου, που αρχικά ήταν κατά τι συντομότερος και έφτασε μερικά χρόνια αργότερα την απόσταση της κλασικής διαδρομής των 42 χιλιομέτρων. Φανταστείτε όμως να κατέφτανε ο Φειδιππίδης εξαντλημένος για να πει το “νενικήκαμεν” στους συμπολίτες του, και να του έλεγαν πως τον είχε προλάβει κάποιος άλλος…

Ο Μαραθώνιος αγώνας θεωρούνταν το πιο σημαντικό αγώνισμα, με την περισσότερη αίγλη, συγκεντρώνοντας πλήθος κόσμου, αξιωματούχων και επισήμων, που αδημονούσαν να δουν τον πρώτο αθλητή που θα έμπαινε στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο, για να τον ζητωκραυγάσουν.

Όταν φάνηκε ο πρώτος δρομέας και επιβεβαιώθηκε ότι είναι Έλληνας, το πλήθος άρχισε να παραληρεί. Ο νεαρός νερουλάς από το Μαρούσι, Σπύρος Λούης, είχε μεγάλο προβάδισμα από τους επόμενους, προκαλώντας ντελίριο ενθουσιασμού στους θεατές, ενώ τα ρεπορτάζ της εποχής αναφέρουν ότι έτρεξε τα τελευταία μέτρα της διαδρομής μαζί με το διάδοχο Κωνσταντίνο κι έναν ακόμα πρίγκηπα, σε ένα ρεσιτάλ γραφικότητας για τα μέλη της βασιλικής οικογένειας που έσπευσε να αξιοποιήσει επικοινωνιακά τη νίκη. Το ζήτημα είναι όμως πώς είχε καλύψει ο Λούης τα προηγούμενα μέτρα της διαδρομής κι αν αυτό έγινε με σύννομο τρόπο.

Αυτό που αποσιωπήθηκε βολικά, για να μη σκιάσει το θρίαμβο, είναι πως οι συναθλητές του Λούη, που κατέλαβαν τις επόμενες θέσεις, τερματίζοντας μερικά λεπτά μετά από αυτόν, έμειναν εμβρόντητοι, γιατί δεν τον είχαν δει να τους προσπερνάει σε κανένα σημείο της διαδρομής -αν και στα πρώτα χιλιόμετρα βρισκόταν μεταξύ των ουραγών. Υπάρχουν συνεπώς βάσιμες υποψίες, αλλά και ιστορικές έρευνες, που υποστηρίζουν -εάν δεν αποδεικνύουν- πως είχαμε περίπτωση αλλοίωσης του αποτελέσματος κι ότι ο Λούης έκοψε δρόμο και διένυσε αθέατος ένα κομμάτι της πάνω σε κάρο, προσπερνώντας με αθέμιτα μέσα τους προπορευόμενους αθλητές. Λέγεται μάλιστα ότι αυτό έγινε με τη βοήθεια του αφέτη -που εν προκειμένω ήταν ένας αξιωματικός που τον γνώριζε από το στρατό και επέμεινε για τη συμμετοχή του- με σκοπό να εξασφαλιστεί πως το χρυσό μετάλλιο θα κατέληγε σε Έλληνα αθλητή.

Σύμφωνα με αυτήν την εκδοχή, ο μόνος λόγος που δεν έγιναν τελικά ενστάσεις από τους άμεσα εμπλεκόμενους και θιγόμενους, είναι για να μη δημιουργηθεί σκάνδαλο που θα χαλούσε το θριαμβευτικό κλίμα και θα τσαλάκωνε το προφίλ του βασιλιά που είχε ήδη βραβεύσει το νικητή και των άλλων μελών της οικογένειάς του.

Υπέρ αυτής της εκδοχής συνηγορεί το γεγονός πως ο Σπύρος Λούης ήταν ένας αθλητής-πυροτέχνημα, που δεν έτρεξε ποτέ ξανά σε κάποιον αγώνα, μολονότι τον είχε προκαλέσει επανειλημμένα σε αναμέτρηση ο δεύτερος Ολυμπιονίκης, Χρήστος Βασιλάκος, που ήταν κανονικός, συστηματικός αθλητής (θα λέγαμε “επαγγελματίας” με τα δεδομένα της εποχής, αν και το “ολυμπιακό ιδεώδες” απέκλειε τους επαγγελματίες, μέχρι τους Αγώνες του 92′ στη Βαρκελώνη). Θρυλείται μάλιστα πως ο Βασιλάκος είχε νικήσει και το τραμ της εποχής, σε έναν αγώνα ταχύτητας, ενώ έφυγε με το παράπονο πως δεν τον είχε περάσει κανείς μες στον αγώνα, παρόλα αυτά έμεινε δεύτερος.

Ο Λούης τιμήθηκε ποικιλοτρόπως από την πολιτεία κι από διάφορους ανεπίσημους χορηγούς-επιχειρηματίες, που του πρόσφεραν διάφορα δώρα, από δωρεάν γεύματα και ψώνια, μέχρι το χέρι της κόρης τους ή το βάρος του σε σοκολάτα! Αυτός όμως αρνήθηκε ταπεινά τα περισσότερα δώρα και φέρεται να ζήτησε μόνο ένα γαϊδαράκο, για να τον διευκολύνει στο επάγγελμα του νερουλά. Πολλά χρόνια αργότερα μάλιστα, κατηγορήθηκε και φυλακίστηκε για μια υπόθεση πλαστογραφίας, για την οποία όμως αθωώθηκε αργότερα. Ο ενθουσιασμός εξανεμίστηκε σχετικά γρήγορα και ο Σπύρος Λούης έζησε και πέθανε φτωχός.

Σήμερα φέρει το όνομά του το Ολυμπιακό Στάδιο στην Καλογρέζα, αλλά και ένας δρόμος στο Βερολίνο, όπου πήγε το 1936, στους Ολυμπιακούς Αγώνες που εντάχθηκαν στην υπηρεσία της ναζιστικής προπαγάνδας, για να προσφέρει -κατά μια τραγική ιστορική ειρωνεία- κλάδο ελαίας στον Αδόλφο Χίτλερ! Πήγε μάλιστα με την παραδοσιακή ενδυμασία του τσολιά -τη μόνη επίσημη που είχε κι όταν κέρδισε το μετάλλιο- οπότε κατά μία έννοια, μπορεί να πει κανείς πως έγινε άθελά του ο πρόδρομος των γερμανοτσολιάδων, αν και ο ίδιος δεν έζησε αρκετά για να τους προλάβει, αφού πέθανε το 1940. Θα ήταν τελείως άδικο όμως -πέρα από το σατιρικό συνειρμό- να αποδώσουμε τέτοιες ιδέες στο Λούη, ιδίως εφόσον οι πηγές αναφέρουν πως ήταν το μόνο μέλος της ελληνικής αποστολής που δε χαιρέτησε το Φύρερ ναζιστικά (ή… αρχαιοελληνικά, όπως θα έλεγαν κάποιοι νεοναζί).

Η ολυμπιακή φλόγα είχε φτάσει στο Βερολίνο, περνώντας από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, με τα μέλη της ΟΚΝΕ να κάνουν διάφορες απόπειρες να την σβήσουν ή να εμποδίσουν τη μεταφορά της. Αλλά αυτό είναι το θέμα ενός άλλου κειμένου.