Πώς ένας ερωδιός βρέθηκε στα χέρια του Στάλιν – Όταν το Χάρβαρντ “την έσκασε” στη Σοβιετική Ένωση

Η αντιπαλότητα δυο πανεπιστημιακών εφημερίδων οδήγησε ένα άγαλμα ερωδιού στα χέρια της Σοβιετικής Ένωσης…

Το 1873, εμφανίζεται για πρώτη φορά στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ η πανεπιστημιακή εφημερίδα με το όνομα Harvard Crimson η οποία περηφανεύεται μέχρι σήμερα πως είναι η παλαιότερη πανεπιστημιακή εφημερίδα της Αμερικής που εκδίδεται από φοιτητές της. Τρία χρόνια αργότερα εμφανίστηκε η εφημερίδα Harvard Lampoon η οποία έμελλε να αλλάξει το ρου της ιστορίας στην αμερικανική κωμωδία τις επόμενες δεκαετίες.

Οι δύο εφημερίδες διέφεραν σε περιεχόμενο αλλά και στην συμπεριφορά των εκδοτών και συντακτών τους. Ενώ η πρώτη προσπαθούσε με σοβαρότητα να προσεγγίζει τα γεγονότα γύρω από την πολιτική και την κοινωνία, η δεύτερη ήταν μια σατιρική εφημερίδα η οποία σατίριζε  απροκάλυπτα τα αμερικανικά ήθη και δεν λάμβανε τίποτα υπόψιν της. Η εφημερίδα καυτηρίαζε την ανώτερη κοινωνική τάξη των πλούσιων φοιτητών του πανεπιστημίου αλλά και την γενικότερη συμπεριφορά των πλουσίων απέναντι στην επικαιρότητα.

Οι φοιτητές που εξέδιδαν την εφημερίδα ήταν διάσημοι για τα μεθύσια τους, το σπάσιμο των επίπλων και πιάτων εντός του πανεπιστημίου και για τις παροιμιώδεις πλάκες τους. Σύμβολο τους  ένα άγαλμα ερωδιού.

Η αντιπαλότητα των δυο εφημερίδων ξεκινά σχεδόν αμέσως, με τις πλάκες να γίνονται όλο και πιο συχνές μεταξύ τους, στοιχίζοντας πολλές φορές την αποβολή των συντακτών των εφημερίδων.

Η διασημότερη από όλες τις πλάκες τους παραλίγο να στοιχίσει στην εφημερίδα Lampoon το αγαπημένο αγαλματάκι-σύμβολο της το 1953, ενώ στην Crimson την… ίδια της την ύπαρξη όταν κατηγορήθηκε σαν εφημερίδα κομμουνιστών από την σατιρική εφημερίδα.

Αλλά ας πάρουμε τα γεγονότα από την αρχή..

Που πήγε ο ερωδιός;

Στις 20 Απριλίου του 1953, έγινε αντιληπτό πως το άγαλμα-ερωδιός έλειπε από το κάστρο της Lampoon. Αμέσως οι συντάκτες κινητοποιήθηκαν εναντίον του Crimson και ”απήγαγαν” δύο συντάκτες της εφημερίδας με σκοπό να τους ανταλλάξουν με το αγαπημένο άγαλμα αφήνοντας απειλητικό σημείωμα πως αν δεν το κάνουν “Κανένας συντάκτης της Crimson δεν θα κοιμάται ήσυχος στο κρεβάτι του”. Σκεπτόμενοι λίγο καλύτερα βέβαια αποφάσισαν πως αυτό τραβούσε πολύ το σκοινί και πως δεν έχει καθόλου πλάκα να κρατάς ομήρους για ένα άγαλμα. Τελικά τους άφησαν με την συμφωνία να  το πάρουν πίσω, ωστόσο η πλάκα των συντακτών του Crimson δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμα.

Παρότι πήραν πίσω τους συντάκτες τους, αποφάσισαν πως το άγαλμα των Lampoon έπρεπε να καταλήξει σε κατάλληλα χέρια. Την ίδια εποχή, το Πανεπιστήμιο της Μόσχας θα εγκαινίαζε το επόμενο φθινόπωρο τα καινούργια του κτίρια, χτισμένα 5 χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της Μόσχας. Οι συντάκτες του Crimson σκέφτηκαν να δώσουν ένα δώρο καλής θέλησης απέναντι στην Σοβιετική Ένωση, κάλεσαν την πρεσβεία της και της είπαν πως θέλουν σαν φοιτητές του Χαρβαρντ να παραδώσουν ένα δώρο στα καινούργια κτίρια του Πανεπιστημίου της Μόσχας: ένα άγαλμα ερωδιού το οποίο παρουσίασαν σαν ”πουλί σύμβολο της αμερικανικής φιλίας, κάτι σαν το περιστέρι με μακρύτερο λαιμό”.

Μαντεύετε ποιο άγαλμα ήταν, έτσι;

Ο τότε πρέσβης της Σοβιετικής Ένωσης Semyon K.Tsarapkin δέχτηκε την προσφορά των φοιτητών και μάλιστα έστησε ολόκληρη τιμητική γιορτή για την παραλαβή του αγάλματος. Το λάθος γρήγορα μαθεύτηκε όταν οι φοιτητές του Lampoon είδαν το άγαλμά τους στα χέρια των Σοβιετικών στην φωτογραφία. Αμέσως επικοινώνησαν με την πρεσβεία και μέσω της διπλωματικής οδού ο ερωδιός επαναπατρίστηκε. Όταν ρωτήθηκε ο Tsarapkin πως του φαίνεται το αμερικάνικο χιούμορ, εκείνος απάντησε φειδωλά: ”Εγώ δεν γέλασα”.

Ο εξίσου αγέλαστος Μακάρθυ.

Και ενώ το θέμα έμεινε εκεί για την Σοβιετική Ένωση και τον Στάλιν ή τουλάχιστον πίσω από τις κλειστές πόρτες του Κρεμλίνου, δεν συνέβη και το ίδιο στην Αμερική του Μακάρθυ. Ο συντάκτης της Lampoon Τζον Απντάϊκ (ναι, ο γνωστός με τα δυο Πούλιτζερ) έστειλε ένα μακροσκελές γράμμα στον Τζόζεφ Μακάρθυ πως η πλάκα της Crimson δείχνει πως οι συντάκτες της είναι φιλικά προσκείμενοι στις κομμουνιστικές ιδέες και ζήτησε πλήρη εξέτασή της!

Leon Kamin

Wendell Furry

Παρότι η έρευνα δεν έδειξε τίποτα, η επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων βρήκε ευκαιρία να ζητήσει από τους καθηγητές του Χάρβαρντ Leon Kamin, καθηγητή Ψυχολογίας, και Wendell Furry, υποψήφιο καθηγητή φυσικής, να απολογηθούν για το κομμουνιστικό τους παρελθόν. Κανένας από τους δυο δεν εμφανίστηκε μπροστά στην επιτροπή, θέση που κριτικάρισε έντονα η εφημερίδα Harvard Crimson σε άρθρα της.

Η αντιπαλότητα στο σήμερα

Οι δυο εφημερίδες συνεχίζουν να εκδίδονται μέχρι και σήμερα από φοιτητές εντός του πανεπιστημίου. Μια ακόμα πλάκα που ξέφυγε από τα καθιερωμένα πλαίσια της φοιτητικής χαζομάρας ήταν το 2015, όταν η Lampoon έκλεψε την καρέκλα του προέδρου της Crimson, λέγοντας πως είναι η καρέκλα του συντάκτη της εφημερίδας και την πήγε έξω από το Πύργο του Τραμπ, προσφέροντάς την στο τότε νεοεκλεγέντα Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Βλέπετε, αν είσαι πλούσιος και βαριέσαι, μπορείς να παίζεις με πράγματα, όπως και η πολιτική…