«Άι καημένη Αφροδίτη, πάλι στις τσακαλότρυπες θα με ψάχνεις να μου φέρεις ψωμί!»

Την 1η του Δεκέμβρη 1944, ο Άγγλος στρατηγός Σκόμπι κοινοποιεί στον ΕΛΑΣ διαταγή-τελεσίγραφο που καθόριζε ως ημερομηνία έναρξης της αποστράτευσης των αντάρτικων δυνάμεων τη 10η του ίδιου μήνα. Ο Σκόμπι με την κίνηση αυτή εκμεταλλευόταν τη Συμφωνία της Καζέρτα, με την οποία όλες οι ένοπλες δυνάμεις, μαζί και του ΕΛΑΣ, έμπαιναν κάτω από τις διαταγές του.

Ο κομμουνιστής καπετάνιος του ΕΛΑΣ (και αργότερα ταγματάρχης του ΔΣΕ) Νάκος Μπελλής ήταν αντίθετος στον αφοπλισμό όπως και, στη συνέχεια, στη συμφωνία της Βάρκιζας, που αποφασίστηκε η παράδοση των τιμημένων όπλων του ΕΛΑΣ στους Άγγλους και την ντόπια αντίδραση και που θα μετέτρεπε τους τιμημένους αγωνιστές της ΕΑΜικής αντίστασης, τους κομμουνιστές και το λαό από κυρίαρχους στον τόπο τους σε διωκόμενους. Την αντίθεσή του αυτή την εξέθεσε σθεναρά προειδοποιώντας το ΚΚΕ ότι «σύντομα θα ψάχνετε να με βρείτε», εννοώντας ότι δεν θα πέρναγε πολύς καιρός που το Κόμμα θα καταλάβαινε το λάθος και θα οργάνωνε νέο αντάρτικο, όπως κι έγινε.

«Εγώ είμαι ο Νάκος ο Μπελλής, καμάρι της Ομβριακής…»

Από το βιβλίο «Εγώ είμαι ο Νάκος ο Μπελλής, καμάρι της Ομβριακής…» της Τομεακής Επιτροπής Φθιώτιδας του ΚΚΕ (εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2017), μεταφέρουμε μερικά αποσπάσματα σχετικά με τις εξελίξεις που ακολούθησαν το τελεσίγραφο του Σκόμπι και ονομάστηκαν με μια λέξη Δεκεμβριανά και τη στάση του καπετάν-Νάκου Μπελλή.

«Μπροστά σ’ αυτήν την κατάσταση, δηλαδή στη διαταγή αποστράτευσης των αντάρτικων δυνάμεων και την απόφαση για άμεση διάλυση της Λαϊκής Πολιτοφυλακής, το ΕΑΜ και το ΚΚΕ κάλεσαν το λαό της Αθήνας και του Πειραιά σε συλλαλητήριο στις 3 Δεκέμβρη. Με αυτόν τον τρόπο και με την κήρυξη γενικής απεργίας για τη Δευτέρα 4 Δεκέμβρη, απάντησε στο τελεσίγραφο του Εγγλέζου στρατηγού Σκόμπι να αρχίσει σε δέκα μέρες η αποστράτευση του ΕΛΑΣ και στην απόφαση της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου να διαλύσει την Εθνική Πολιτοφυλακή. (…)

Το συλλαλητήριο απαγορεύτηκε. Αλλά έγινε. Στην πλατεία Συντάγματος χιλιάδες λαού συμμετείχαν σε μια τεράστια ειρηνική πορεία, προκειμένου να παρεμποδίσουν τα σχέδια της ελληνικής πλουτοκρατίας που στηριζόταν στο στρατό των Άγγλων ιμπεριαλιστών. Οι χωροφύλακες χτύπησαν το συλλαλητήριο. Οι πρώτοι 21 νεκροί και 140 τραυματίες του Δεκέμβρη ήταν γεγονός. Όμως οι συγκεντρωμένοι πραγματοποίησαν το συλλαλητήριο περνώντας ανάμεσα στα πυρά και στα εγγλέζικα τανκς.

Στις 3 Δεκέμβρη 1944, οι αστικές πολιτικές δυνάμεις, χρησιμοποιώντας τον ίδιο ένοπλο μηχανισμό (αστυνομία, Τάγματα Ασφαλείας κλπ.), που στήριξε τη γερμανική κατοχή, άλλα δικά της ένοπλα τμήματα, όπως η Ορεινή Ταξιαρχία και ο Ιερός Λόχος, αλλά και ένοπλα τμήματα των Άγγλων, τους οποίους είχαν καλέσει ακριβώς γιατί χωρίς αυτούς δεν μπορούσαν να επιβάλουν την κυριαρχία τους στο λαό, επιδίωξαν να τσακίσουν το οργανωμένο λαϊκοαπελευθερωτικό κίνημα και την εμπροσθοφυλακή του, το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ.

Στις 4 Δεκέμβρη, η Αθήνα και ο Πειραιάς σηκώθηκαν στο πόδι για να συνοδέψουν στην τελευταία τους κατοικία τα θύματα της μονόπλευρης, από τη μεριά της άρχουσας τάξης, ένοπλης βίας και να απαιτήσουν την άμεση παραίτηση της αιματοβαμμένης κυβέρνησης. Και αυτή η πορεία χτυπήθηκε με όπλα.

Τη νύχτα της 3ης προς την 4η Δεκέμβρη, βρετανικά τεθωρακισμένα κύκλωσαν και αφόπλισαν το 2ο Σύνταγμα της 2ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ.

Στη συνέχεια, η σύγκρουση επεκτάθηκε και γενικεύτηκε, διαρκώντας συνολικά 33 μέρες. Στις 33 αυτές μέρες των μαχών της Αθήνας και του Πειραιά, το ΚΚΕ, το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ έγραψαν λαμπρές σελίδες. Ο ηρωισμός και η αυτοθυσία έφτασαν στο επίπεδο που χαρακτηρίζει κάθε μαχόμενο λαϊκό κίνημα που έχει το δίκιο με το μέρος του. Δόθηκαν δεκάδες μάχες, αρκετές νικηφόρες.

Κατά τους αστούς, ο Δεκέμβρης ήταν μια «κομμουνιστική στάση» και μια επιλογή «εθνικού διχασμού»! Κατά τους οπορτουνιστές, που συνηθίζουν να ασελγούν επί των λαϊκών αγώνων που υπερβαίνουν το αστικό πλαίσιο, ο Δεκέμβρης ήταν ένας ακατανόητος τυχοδιωκτισμός!

Το Δεκέμβρη του ’44, ο λαός της Αθήνας αντιμετώπισε σε άνισο αγώνα την ενωμένη δύναμη των εγγλέζικων στρατευμάτων και των ντόπιων στρατιωτικών και ένοπλων αστικών δυνάμεων: Τάγματα Ασφαλείας, Ορεινή Ταξιαρχία, Χίτες, αστυνομία και άλλες ομάδες συνεργατών των Γερμανών, που εξόπλισαν οι αστικές δυνάμεις και οι Εγγλέζοι. Και τότε ο λαός, ανάμεσα στις αλυσίδες και στα όπλα, διάλεξε τα όπλα. Γι’ αυτό, όσα και αν γραφτούν εναντίον του Δεκέμβρη, θα μείνει ζωντανό το πύρινο σύνθημα του πανό που κρατούν οι μαυροφορεμένες κοπέλες της ιστορικής φωτογραφίας: «Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας, διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα.»

Ο Νάκος Μπελλής πήρε μέρος στα Δεκεμβριανά ως καπετάνιος-ταγματάρχης του 1 /42 Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Από την ίδια έκδοση και το παρακάτω απόσπασμα:

«Το τάγμα του, πηγαίνοντας προς την Αθήνα, βομβαρδίζεται στις αρχές Δεκέμβρη από εγγλέζικα αεροπλάνα ανάμεσα στη Θήβα και στη Μαλακάσα κι έχει τους πρώτους νεκρούς των Δεκεμβριανών.

Στις 10 Δεκέμβρη φτάνει στα Άνω Λιόσια και παίρνει τον τομέα Μενίδι – Άνω Λιόσια – Ραδιοφωνικό Σταθμό και καλύπτει την ΚΕ του ΕΛΑΣ στο Μοναστήρι της Χασιάς και τη διοίκηση της 13ης Μεραρχίας στη Χασιά.

Σε λίγες μέρες το τάγμα μετακινείται και καταλαμβάνει τον τομέα Σκαραμαγκά – Λίμνη Κουμουνδούρου – Τσιμεντάδικο, κατά μήκος της ακτής από Σκαραμαγκά μέχρι το εργοστάσιο Ριτσώνη, κοντά στα Καλύβια, με αποστολή την απόκρουση τυχόν απόβασης, που θα σήμαινε το κλείσιμο των τμημάτων του ΕΛΑΣ που μάχονταν στην Αθήνα.

Στις 17-18 του Δεκέμβρη το τάγμα του Μπελλή προωθείται στους Αμπελόκηπους και παίρνει διάταξη Γηροκομείο – Αντικαρκινικό και οικήματα, κατά μήκος της λεωφόρου Αλεξάνδρας, και προωθεί κάθε μέρα τις θέσεις του.

Στις 25 Δεκέμβρη έρχεται στην Αθήνα ο Τσόρτσιλ με τον Ίντεν και, μαζί με τις προκηρύξεις που ρίχνουν απ’ τ’ αεροπλάνα, που καλούσαν να παραδοθούν οι αντάρτες, βομβαρδίζουν και πολυβολούν τον κόσμο που πάει να διαμαρτυρηθεί, με αποτέλεσμα, μόνο στο Χαϊδάρι να υπάρξουν 7 νεκροί και 15 τραυματίες, και αρχίζουν να κάνουν αθρόες συλλήψεις πολιτών.

Το 1ο Τάγμα εξακολουθεί να μάχεται στους Αμπελόκηπους, κάτω από τα πυρά του Λυκαβηττού που είναι οχυρωμένος σαν αστακός. Οι αντάρτες τροφοδοτούνται και επικοινωνούν μεταξύ τους μέσα απ’ τις τρύπες που έχουν ανοίξει στις μάντρες και τα κτίσματα. Μια μέρα μια ομοβροντία πυροβολικού που σκάζει στο Γηροκομείο σκοτώνει 15 αντάρτες που ήταν οχυρωμένοι μέσα, μαζί με τον καπετάνιο του λόχου τους Ντίνο Καραγκούνη, απόφοιτο της Νομικής, από το Κούρνοβο Φθιώτιδας.

Στις 3 Γενάρη γίνεται σύμπτυξη του ΕΛΑΣ και υποχώρηση των τμημάτων του. Το 1ο Τάγμα κατευθύνεται στη Μαλακάσα. Στις 12 Γενάρη επιστρέφει στη Φθιώτιδα.

Στις 12 Φλεβάρη υπογράφεται η Βάρκιζα, που καθορίζει ημερομηνία παράδοσης των όπλων του ΕΛΑΣ για τις 26 Φλεβάρη».

Ο Νάκος Μπελλής κατέκρινε τη συμφωνία της Βάρκιζας, εξέφρασε ανοιχτά τη γνώμη του, αλλά πειθάρχησε στις αποφάσεις του ΚΚΕ και δεν ακολούθησε τον Άρη Βελουχιώτη, όταν τον κάλεσε να συμπράξει στη δημιουργία νέου αντάρτικου. Παρά την εκτίμηση και τον θαυμασμό που έτρεφε γι’ αυτόν, αρνήθηκε και πρόβαλλε σαν λόγο τον λαβωμένο πόδι του. Κι έτσι, χτυπημένος και κουτσαίνοντας αναγκάστηκε να κρύβεται όπως κι άλλοι καπεταναίοι του αγώνα για να γλιτώσει από την εκδικητική μανία του κράτους και του παρακράτους. Τότε είναι που, όπως αναφέρεται στο βιβλίο, για να τον πειράξει ο καπετάν Μπεγνής θα του πει:

«-Τώρα βρήκες να σακατευτείς, κακόμοιρε! Τώρα που θα σε πάρουν στο κυνηγητό οι χωροφύλακες!

Κι ο Μπελλής που καταλαβαίνει τι τον περιμένει, αναλογίζεται πάλι τη γυναίκα του:

–Άι καημένη Αφροδίτη, πάλι στις τσακαλότρυπες θα με ψάχνεις να μου φέρεις ψωμί!»…