Ανρί Μπαρμπύς – Η συγγραφή της βιογραφίας του Ιωσήφ Στάλιν

Ο Ανρύ Μπαρμπύς μετατρέπει τον μεγάλο χρόνο της αναμονής των γηρατειών σε πυρηνικό δευτερόλεπτο της συμπυκνωμένης μαχητικότητας. Λες και φοβάται ότι το άρρωστο κορμί του, ταλαιπωρημένο από τις κακουχίες του πρώτου ιμπεριαλιστικού πολέμου, δεν θ’ αντέξει.

Σημείο εμπύρετο ιδεολογικής και ταξικής συνείδησης, η απόφασή του να ενταχθεί, το 1923, στις τάξεις του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας. Πλέον, ως ενεργός κομμουνιστής, αγωνίζεται ν’ αποδώσει καθοδηγητικό έργο, το οποίο θα διαφωτίσει, θα γνωρίσει και θα επιβραβεύσει τις κατακτήσεις της ΕΣΣΔ ενάντια στην παραπληροφόρηση των δυτικών μέσων.

Ο Στάλιν για τον Μπαρμπύς: «Ο φίλος της εργατικής τάξης»

Ο μαχόμενος συγγραφέας, σύμφωνα με μαρτυρία της προοδευτικής συγγραφέα Λιλίκας Νάκου (1904 – 1989), που τον συναναστράφηκε, όταν βρισκόταν για σπουδές στο Παρίσι, «σκεφτότανε από καιρό να γράψει τη βιογραφία του Στάλιν (…) Δίνοντας την ιστορία του, θα εξιστορούσε και την ιστορία της μεγάλης αυτής χώρας» (βλ. «Προσωπικότητες που γνώρισα», εκδόσεις «Δωρικός», Αθήνα, 1982).

Τελικά, ο βιογράφος του Στάλιν προλαβαίνει να δει την έκδοση του τελευταίου έργου του, λίγους μήνες πριν από τον θάνατό του (30 Αυγούστου 1935), στην ΕΣΣΔ. Κυκλοφορεί τον Γενάρη, στο Παρίσι, με τον τίτλο «Staline: Un monde nouveau vu a travers un homme» (εκδόσεις «Flammarion»).

Τρεις μέρες μετά, στις 2 Σεπτέμβρη, ο Ι. Β. Στάλιν στέλνει συλλυπητήριο τηλεγράφημα στη σύνταξη της εφημερίδας «Ουμανιτέ», με αποδέκτες τους Κασέν, Τορέζ και Κουτουριέ:

«Θλίβομαι μαζί σας για το θάνατο του φίλου μας, του φίλου της εργατικής τάξης της Γαλλίας, άξιου γιου του γαλλικού λαού, φίλου των εργαζομένων όλων των χωρών, κήρυκα του ενιαίου μετώπου των εργαζομένων ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και το φασισμό, συντρόφου Ανρύ Μπαρμπύς.

»Η ζωή του, ο αγώνας του, οι προσδοκίες και οι προοπτικές του ας αποτελέσουν παράδειγμα για τη νέα γενιά των εργαζομένων όλων των χωρών στην υπόθεση της πάλης για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας από την καπιταλιστική σκλαβιά». (βλ. «Απαντα», τόμος 14, σελ. 113, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»).

Η βιογραφία με τη συγκατάθεση του κομμουνιστή ηγέτη

Πώς, όμως, ξεκίνησε η συγγραφή αυτού του κορυφαίου έργου; Γράφει, λοιπόν, ο Γάλλος συγγραφέας, στον βιογραφούμενό του, κι αυτός αμέσως συμφωνεί. Ο δρόμος έχει ανοίξει και θα τον αξιοποιήσει δημιουργικά, ενεργοποιώντας τη δυναμική του δημοσιογράφου – ερευνητή.

Το εξώφυλλο της γαλλικής έκδοσης, που κυκλοφορεί τον Γενάρη του 1935, επτά μήνες πριν από τον θάνατο του Γάλλου διαφωτιστή και καθοδηγητή στον δυτικό κόσμο

Οταν, μάλιστα, συναντώνται, ο ΓΓ της ΚΕ του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος των μπολσεβίκων δίνει εντολή να του δοθούν ό,τι έγγραφα έχει ανάγκη για να τα μελετήσει «ο σύντροφος Μπαρμπύς». Κι ο κομμουνιστής ηγέτης είναι ανοιχτός για να απαντήσει σε ερωτήματα, που θα επέλεγε να διατυπώσει ο θερμός υποστηρικτής του.

Από το Γκόρι της Γεωργίας… στο Μιραμάρε της Κυανής Ακτής

Χωρίς να χάνει χρόνο, ο Ανρύ Μπαρμπύς επισκέπτεται τη Σοβιετική Ενωση και φθάνει έως το Γκόρι της Γεωργίας, στον γενέθλιο τόπο του Στάλιν. Ερευνά νυχθημερόν, συγκεντρώνει αναρίθμητα τεκμήρια και επιστρέφει στο Μιραμάρε της Κυανής Ακτής, γιατί πλέον αισθάνεται αρματωμένος για ν’ αρχίσει να χτίζει το μοναδικό πολιτιστικό μνημείο του.

Ο λόγος και πάλι στην Λιλίκα Νάκου, η οποία αποτιμά τη βιογραφία του Στάλιν:

«Ο Μπαρμπύς παρουσιάζει τον Στάλιν από το 1918. Οταν η Κεντρική Επιτροπή τον έστελνε παντού όπου υπήρχε μέτωπο, στην πρώτη γραμμή του πυρός. Οπου ήταν δύσκολα τα πράγματα και δυσαρέσκειες στο στρατό, ο Στάλιν πήγαινε και τα εξομάλυνε όλα. Η προσωπικότητά του, η εξυπνάδα του, οι ικανότητές του ξεπερνούσαν τις δυσκολίες που ξεφύτρωναν σε μια τέτοια ταραγμένη εποχή».

«Τα ίδια τα γεγονότα τον επιβάλλουν»

«Ενα από τα πρώτα κεφάλαια», συνεχίζει τον σχολιασμό της, η Ελληνίδα φίλη του πρωτοπόρου στοχαστή, «έχει τίτλο ”Οι πρώτες πέτρες της Οικοδομής (1917 – 1927)”. Εξηγεί επίσης τους τρεις βασικούς σκοπούς που όριζαν για να θεμελιώσουν την επανάσταση οι αρχηγοί της. Ηταν η αναγνώριση των μειονοτήτων που θα είχαν τα ίδια δικαιώματα με τους Ρώσους, διατηρώντας όμως την εθνική τους γλώσσα.

»Να φτιάξει έναν στρατό μεγάλο, που θα υπεράσπιζε το επαναστατικό καθεστώς, από δοκιμασμένα παιδιά του λαού. Και ύστερα να διαφωτίσει τους αγρότες – πριν δουλοπάροικους – που θα δέχονταν να συνεργαστούν με τους εργάτες και με όλους τους επαναστάτες, για την ανόρθωση της Ρωσίας (…) Η αχανής αυτή χώρα έβγαινε τότε από ένα τσαρικό καθεστώς, όλο σκοταδισμό, κι ακόμα ότι όλα βρίσκονταν σε ερείπια ύστερα από τον εμφύλιο πόλεμο.

»Ο Μπαρμπύς, μέσα απ’ όλα αυτά τα γεγονότα, μας δείχνει πως λίγο – λίγο ξεπροβάλλει, μεγαλώνει και στο τέλος επιβάλλεται η προσωπικότητα του Στάλιν. Πώς τα ίδια τα γεγονότα τον επιβάλλουν».

Ο ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης Ι. Β. Στάλιν, στις 7 Νοέμβρη 1934, στο Μαυσωλείο του Λένιν. Ξεχωρίζει ο Ανρύ Μπαρμπύς, δεύτερος από αριστερά. Συνυπάρχει με τους Μιχαήλ Καλίνιν, Κλίμεντ Βοροσίλοφ, Λαζάρ Καγκάνοβιτς, Γκεόργκι Δημητρόφ (φωτογραφία από προπαγανδιστικό βιβλίο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Βουλγαρίας, αφιερωμένο στη ζωή του Στάλιν)

Ομως, το στίγμα του πονήματός του το δίνει με άσβηστα γράμματα ο ίδιος ο δημιουργός του: «Η σταδιοδρομία αυτού του επαναστάτη έχει κάτι το συγκλονιστικό και το μεγαλειώδες».

«Περιτριγυρισμένη από εχθρικά, κεφαλαιοκρατικά κράτη»

Κι όταν ο εμφύλιος πόλεμος περατώνεται, ο λογογράφος του λαού ζωγραφίζει με αδρές πινελιές, χωρίς μελοδραματισμούς, τον αγώνα του σοβιετικού λαού και τη θέλησή του, πηγαίνοντας ενάντια σ’ όλες τις στερήσεις, να θεμελιώσει τη νέα σοσιαλιστική πατρίδα του, ώστε ν’ αποτελέσει πρότυπο για ολόκληρο τον πλανήτη.

Την τελευταία χρονιά, που πατάει το χώμα της αγαπημένης του ΕΣΣΔ, χαίρεται για το γεγονός ότι είναι τόσο καλά οργανωμένη, που θα μπορέσει ν’ αμυνθεί σ’ έναν επερχόμενο πόλεμο. «Μην ξεχνάμε», σημειώνει, «πως όλο τον καιρό που χτιζότανε η καινούργια Ρωσία ήταν περιτριγυρισμένη από εχθρικά, κεφαλαιοκρατικά κράτη, που παντού την διαβάλλανε στην κοινή γνώμη της Ευρώπης».

«Και έρχεται τέλος ο πόλεμος. Ξέρουμε όλοι πώς τον αντιμετώπισε ο ρωσικός λαός, με τι ηρωισμό πολέμησε, πώς καταστράφηκε και πώς ξανάχτισε πάλι τη μεγάλη του χώρα», εγκωμιάζει τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο η Λιλίκα Νάκου.

Και το συμπέρασμά της για τη βιογραφική περιπέτεια του Ανρύ Μπαρμπύς: «(…) Είνε (…) η σύγχρονη ιστορία του σοβιετικού λαού (…) Ο Μπαρμπύς θεωρούσε αυτό το έργο του ως το πιο κεφαλαιώδες».

ΥΓ: Η Βάσω Σταματίου, μία από τις ελάχιστες μη Εβραίες Ελληνίδες, επιβίωσε από τα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης του Αουσβιτς και του Μπούχενβαλντ. Η πολύτιμη μαρτυρία της «βαρούμ’ γιατί; Μια Ελληνίδα στο Αουσβιτς» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή». Αναζητήστε την, είναι συγκλονιστική!

—Γράφει ο Βασίλης Καλαμαράς, Δημοσιογράφος, συγγραφέας, κριτικός βιβλίου—

 

Η ανάρτηση αποτελεί μέρος (το πέμπτο) ενός εξαιρετικού αφιερώματος της στήλης “Δαχτυλικά αποτυπώματα” του Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου, στον Ανρί Μπαρμπύς

Αναδημοσιεύεται από το φύλλο του Σαββάτου 17 Ιούνη 2023 – Κυριακής 18 Ιούνη 2023