Χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Αντρέα – Ο Α. Λεντάκης από τους Λαμπράκηδες στον Αντώνη Σαμαρά
Από τους πιο αναγνωρίσιμους εκπροσώπους της λεγόμενης «ανανεωτικής» αριστεράς, ο Λεντάκης διήνυσε αρκετά χιλιόμετρα στην πολυκύμαντη πολιτική του πορεία, εκπλήσσοντας αρκετούς παλιούς του συνοδοιπόρους με την απόφασή του να ενταχθεί στην Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Συνδυάζοντας την ιδιότητα του «πολιτικού ζώου» με εκείνη του πνευματικού ανθρώπου, ο Ανδρέας Λεντάκης υπήρξε σαφώς από τις σημαντικές προσωπικότητες της ελληνικής δημόσιας ζωής στο β’ μισό του 20ου αιώνα. Από τους πιο αναγνωρίσιμους εκπροσώπους της λεγόμενης «ανανεωτικής» αριστεράς, ο Λεντάκης διήνυσε αρκετά χιλιόμετρα στην πολυκύμαντη πολιτική του πορεία, εκπλήσσοντας αρκετούς παλιούς του συνοδοιπόρους με την απόφασή του να ενταχθεί στην Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Παρατηρώντας κανείς πιο προσεχτικά τις πολιτικές του θέσεις θα διαπιστώσει πως η επιλογή του αυτή δεν ήταν τόσο παράξενη όσο εκ πρώτης όψης φαίνεται, καθώς η μετατόπιση από τις πιο ριζοσπαστικές ιδέες των νεανικών του χρόνων προς τη σοσιαλδημοκρατία και τέλος στη δεξιά της ΠΟΛΑΝ ήταν σταδιακή και συνεχής.
Έλληνας της διασποράς, γεννήθηκε το 1935 στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας από γονείς Καρπάθιους, με ρίζες από το Λέντα Ηρακλείου κατά μία άποψη, ενώ κατά μία άλλη το επίθετο της οικογένειας απλά αναφερόταν ιδιωματικά σε μικρόσωμη διάπλαση.
Ο πατέρας του ήταν οικοδόμος και γλύπτης, μάλιστα ως σήμερα έργα του βρίσκονται σε πλατείες της αιθιοπικής πρωτεύουσας. Τον έχασε στα 9 του χρόνια και μεγάλωσε με τη θεία του και το σύζυγό της. Ο Αντρέας ήταν άριστος μαθητής, παρότι αναγκάστηκε αν εργαστεί από τα 14 του χρόνια, όταν έχασε και το θείο του. Στα 18 του χρόνια βλέπει για πρώτη φορά στην Αθήνα, με υποτροφία της τοπικής ελληνικής κοινότητας για τη Φιλοσοφική Σχολή για να σπουδάσει Ιστορία και Αρχαιολογία. Από την πρώτη στιγμή ο Λεντάκης εντάσσεται ενεργά στο φοιτητικό κίνημα, λόγος για τον οποίο μετά από ένα χρόνο διακόπτεται η υποτροφία του, ενώ σύντομα χάνει και την ελληνική του ιθαγένεια για 19 ολόκληρα χρόνια. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και γραμματέας του συλλόγου φοιτητών φιλοσοφικής. ενώ εντάχθηκε και στην παράνομη ΕΠΟΝ. Συμμετείχε στα συλλαλητήρια για το Κυπριακό και αργότερα θεωρείται εμπνευστής του συνθήματος «Προίκα στην παιδεία και όχι στη Σοφία». Υπήρξε επίσης από τους ιδρυτές της «Πανσπουδαστικής» και αρχισυντάκτης της τα τελευταία χρόνια πριν τη δικτατορία. Το 1957 πρωτοστάτησε στη σύγκληση του Α’ Πανσπουδαστικού Συνεδρίου. Ταξίδεψε σε διεθνή συνέδρια φοιτητών σε Μόσχα, Πράγα, Κούβα, Γκάνα, Λονδίνο) και το 1964 στη Μόσχα εξελέγη πρόεδρος του Παγκόσμιου Φόρουμ Νεολαίας. Εκεί υπήρξε κι ένας εκ των συντακτών του σχεδίου Διακήρυξης της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκης, ενώ ήταν ήδη από το 1958 ηγετικό μέλος της νεολαίας της ΕΔΑ.
Συμμετείχε στις μεγάλες διαδηλώσεις των Ιουλιανών το 1965 και τη μέρα που δολοφονήθηκε ο Σωτήρης Πέτρουλας, είχε κι ο ίδιος στοχοποιηθεί από την ασφάλεια. Μολονότι φέρεται να το γνώριζε, δεν υπαναχώρησε με αποτέλεσμα το σοβαρό τραυματισμό του με ρήξη σπλήνας. Εφημερίδα της εποχής μάλιστα τον εμφάνισε την επομένη νεκρό δίπλα στο όνομα του Πέτρουλα.
Εξορίστηκε μαζί με τον επίσης φοιτητή Τάκη Γεωργίου στην Άνδρο και τη Μήλο από την κυβέρνηση αποστατών του Στεφανόπουλου το Φλεβάρη του 1966, με πρόσχημα πως απαγορευόταν η πολιτική δραστηριότητα σε μη Έλληνες πολίτες.
Με τον ερχομό της δικτατορίας, αρχικά κατορθώνει να διαφύγει της σύλληψης και να αναπτύξει δράση μέσα από τις γραμμές του ΠΑ.Μ (Πατριωτικό Μέτωπο), λίγους μήνες όμως μετά συλλαμβάνεται μετά από καταδίωξη στο Παγκράτι, όταν οι αστυνομικοί τον πυροβόλησαν για να τον πιάσουν. Κρατήθηκε στο κολαστήριο της οδού Μπουμπουλίνας, όπου υπέμεινε φριχτά βασανιστήρια, καθώς τον χτυπούσαν ακόμα και με σακιά άμμου στο κεφάλι, ξέροντας πως έπασχε από μετατραυματική επιληψία. Δίπλα του κρατούνταν ο Μίκης Θεοδωράκης με τον οποίο ανέπτυξε έναν μυστικό κώδικα επικοινωνίας, που αποτυπώθηκε στον πασίγνωστο στίχο «τακ τακ εσύ, τακ τακ εγώ». «Τα τραγούδια του Αντρέα», που εμπνεύστηκε ο συνθέτης από την εμπειρία αυτή, ιδιαίτερα το «Σφαγείο» και το «Είμαστε δυο» είναι τα γνωστότερα ίσως αντιδικτατορικά του τραγούδια.
Ο Λεντάκης στη συνέχεια εξορίστηκε στην Άνδρο και τη Μήλο, γράφοντας μάλιστα και βιβλία για την ιστορία του νησιού, ενώ πέρασε κι από τις φυλακές Αβέρωφ κι Αίγινας, τη Λέρο και τον Ωρωπό. Ανήκε στην ομάδα που καταδίκασε την επέμβαση των χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία το 1968.
Με την πτώση της χούντας συμμετείχε στη συγκρότηση της μεταπολιτευτικής ΕΔΑ, ενώ στη από το 1987 ως το 1993 διετέλεσε πρόεδρός της. Όπως όλος πρακτικά ο χώρος της «ανανέωσης», ο Λεντάκης στήριξε την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Υπήρξε δήμαρχος Υμηττού για τρεις θητείες και στην παρακαταθήκη του ως δημάρχου συγκαταλέγονται η ίδρυση των ΚΑΠΗ, το Θέατρο Βράχων και η πρώτη μορφή του προγράμματος «Βοήθεια στο σπίτι». Συμμετείχε στις διεργασίες για τη συγκρότηση του ενιαίου Συνασπισμού κι εξελέγη δυο φορές βουλευτής του κόμματος, το 1989 και το 1990.Τον Ιούλη του 1992 παραιτήθηκε από την έδρα του και την προεδρία της ΕΔΑ για να προσχωρήσει την Πολιτική Άνοιξη, σύμφωνα με μαρτυρία της συζύγου του, με βασική συγκολλητική ουσία το Μακεδονικό. Εξελέγη βουλευτής της ΠΟΛΑΝ το 1993 και το 1994 ήταν υποψήφιος δήμαρχος Αθηνών με τη στήριξη του κόμματος αυτού. Τόσο ως βουλευτής του Συνασπισμού το 1989, όσο και της ΠΟΛΑΝ το 1993 πρότεινε την αποφυλάκιση των πραξικοπηματιών για ανθρωπιστικούς και πολιτικούς λόγους, όπως δήλωνε.
Άφησε πίσω του σημαντικό και πολυσχιδές συγγραφικό έργο, συνολικά πάνω από 30 βιβλία, πολιτικού, φιλοσοφικού, ιστορικού, λογοτεχνικού κι εθνογραφικού περιεχομένου. Από τα γνωστότερα είναι το τετράτομο «Ο Έρωτας στην αρχαία Ελλάδα», που εκδόθηκε μετά το θάνατό του, ο οποίος ήρθε αδόκητα σαν σήμερα το 1997 από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Τον επικήδειό του τον εκφώνησε ο Αντώνης Σαμαράς και σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος της εποχής, ανάμεσά τους και η τότε γγ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, εξέφρασαν τη θλίψη τους για την απώλεια.
Ο Ανδρέας Λεντάκης παντρεύτηκε δυο φορές κι απέκτησε δυο γιους, ο ένας εκ των οποίων, ο Κώστας Λεντάκης, μας χαρίζει κατά καιρούς διάφορα διασκεδαστικά – λέμε τώρα – πονήματα για το πώς ο Στάλιν φταίει για το Ολοκαύτωμα ή πιο πρόσφατα για την κοινωνιολογία που διδάσκει μαρξιστικές ιδέες όπως η κοινωνική δικαιοσύνη.
