Δημήτρης Τσιάρας, ο πρώτος Γραμματέας της ΚΝΕ

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια ζωής και δράσης του ΚΚΕ και 50 χρόνια από την ίδρυση της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας, της ΚΝΕ, της πρωτοπόρας νεολαίας του Κόμματος που βάζει στο επίκεντρο την πάλη για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού – κομμουνισμού.

Η απόφαση για την ίδρυση της ΚΝΕ πάρθηκε από το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ τον Αύγουστο του 1968, λίγους μήνες μετά την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας. Τον Σεπτέμβρη του 1968 συγκροτήθηκε το πρώτο καθοδηγητικό όργανο της Οργάνωσης και τον ίδιο μήνα κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της εφημερίδας της ΚΝΕ, του «Οδηγητή».

Το βιβλίο «Στιγμές από τη ζωή και δράση της ΚΝΕ στην παρανομία» (εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2018) είναι έκδοση της Ιδεολογικής Επιτροπής του Κεντρικού Συμβουλίου της ΚΝΕ, αφιερωμένη στα 100 χρόνια του ΚΚΕ και στα 50 της ΚΝΕ, κι αναφέρεται σε στιγμές της ζωής και της δράσης της Οργάνωσης από την ίδρυσή της, το 1968, στα μαύρα χρόνια της δικτατορίας, έως το 1974.

Στην έκδοση αυτή διαβάζουμε μεταξύ άλλων ένα εκτενές (αυτο)βιογραφικό σημείωμα του Δημήτρη Τσιάρα, του πρώτου Γραμματέα της ΚΝΕ ως το 1972.

Ο Δ. Τσιάρας ήρθε από μικρή ηλικία σε επαφή με τις επαναστατικές ιδέες και τα ιδανικά του ΚΚΕ. Οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ το 1941, ενώ το 1943 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Ένα χρόνο αργότερα κατατάχθηκε στον ΕΛΑΣ. Το καλοκαίρι του 1945 συνελήφθη, βασανίστηκε και μεταφέρθηκε στις φυλακές του Πολύγυρου Χαλκιδικής. Μετά την αποφυλάκισή του, το 1946, συνελήφθη εκ νέου και κρατήθηκε στο Μεταγωγών της Θεσσαλονίκης (Παύλου Μελά) και έπειτα στο Μεταγωγών της Λήμνου. Το Δεκέμβρη του 1947 μεταφέρθηκε στον Ξυλοσύρτη Αγίου Κήρυκου Ικαρίας, ενώ το 1949 στη Μακρόνησο και στη συνέχεια στον Αη Στράτη. Στο 10ο και 11ο Συνέδριο του ΚΚΕ ο Δ. Τσιάρας εκλέχτηκε στην Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος. Έφυγε από τη ζωή στις 30 του Ιούλη 1984, σε ηλικία 59 χρόνων.

Δημήτρης Τσιάρας (1925-1984), ο πρώτος Γραμματέας της ΚΝΕ

Το βιογραφικό σημείωμα που παρατίθεται στο βιβλίο και αποσπάσματά του μεταφέρουμε παρακάτω, γράφτηκε από τον ίδιο το Δημήτρη Τσιάρα το 1972, «όταν ολοκλήρωσε τη χρέωσή του σαν Γραμματέας της ΚΝΕ και ανέλαβε άλλες χρεώσεις στο εξωτερικό, δουλεύοντας αποκλειστικά στην Κομματική Οργάνωση. Στις σελίδες που ακολουθούν ο Δ. Τσιάρας περιγράφει τη μέχρι τότε πορεία του στο Κόμμα, τη δράση που ανέπτυξε κατά τη διάρκεια της εξορίας, αλλά και την αντίδρασή του τις πρώτες μέρες επιβολής της στρατιωτικής δικτατορίας, στην οποία αποτυπώνεται η διαδρομή της πλειοψηφίας των πρώτων μελών και στελεχών της ΚΝΕ».

«Γεννήθηκα στη Συκιά της Χαλκιδικής. Ετών 47.

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΟΥ: Ο πατέρας μου (πέθανε όταν ήμουν πολύ μικρός. Το επάγγελμά του ήταν παντοπώλης). Η μάνα μου και ο μεγαλύτερος αδελφός μου (ο αδελφός μου ήταν στέλεχος της ΕΠΟΝ. Έφυγε από την Ελλάδα για τις Λαϊκές Δημοκρατίες σαν κυνηγημένος, το 1945. Aπ’ ότι έμαθα πολέμησε και τραυματίστηκε στον ΔΣΕ. Ζει τώρα στη Βουδαπέστη. Τοποθετημένος με το Κόμμα και με ξεκαθαρισμένες απόψεις. Η μάνα μου, με τη μια ή την άλλη μορφή πήρε μέρος στον αγώνα).

Μικρός δούλεψα για λίγο σε ραφτάδικο σαν μαθητευόμενος. Τις πρώτες αμυδρές έννοιες για κομμουνισμό τις πήρα από πολύ μικρός. Είχα θείο στην Ακροναυπλία και εξάδελφο στην ΟΚΝΕ.

«Οργανώθηκα» το 1941 από τον εξάδελφό μου, όταν γύρισε από την Αλβανία και από ένα δάσκαλο (τον σκότωσαν αργότερα οι Γερμανοί) χωρίς να έχουν και αυτοί σύνδεση με το Κόμμα ή άλλη οργάνωση (ΟΚΝΕ-ΕΑΜ). Το χωριό, αν και κεφαλοχώρι, 3.000 κάτοικοι, ήταν απόκεντρο και απομονωμένο. Το 1942 που δημιουργήθηκε το ΕΑΜ ανέλαβα το ΕΑΜΝ.

Το 1943 ήμουν γραμματέας της ΕΠΟΝ του χωριού μου και υπεύθυνος Τμήματος (μερικών άλλων χωριών). Μέλος του Κόμματος έγινα το 1943 και έπαιρνα μέρος στην Κομματική Επιτροπή, σαν εκπρόσωπος της ΕΠΟΝ.

Το 1944 με την επιστράτευση του Εφεδρικού ΕΔΑΣ κατατάχτηκα στον ΕΛΑΣ. Ήμουν καπετάνιος διμοιρίας και μέλος της Κομματικής Επιτροπής Λόχου.

Λίγο πριν τη Βάρκιζα αποσπάστηκα σε μια Σχολή Στελεχών (του Συντάγματος; Μεραρχίας; δεν θυμάμαι). Εκεί με βρήκε και η συμφωνία της Βάρκιζας.

Αρρώστησα από πλευρίτιδα και πήγα στο χωριό. Εκεί ειδοποιήθηκα από την Περιφερειακή να κρυφτώ γιατί έρχεται η Εθνοφυλακή και θα με συλλάβει. Κρύφτηκα. Επειδή όμως ήμουν άρρωστος αναγκάστηκα να κατέβω και να κρυφτώ σε σπίτι του χωριού. Από κακή ενέργεια της μάνας μου (μου έφερε φαΐ) συλλαμβάνομαι το Ιούλιο ή τον Αύγουστο του 1945 (δε θυμάμαι καλά και γενικά δε θυμάμαι απόλυτα τις ημερομηνίες που και αλλού θα γράψω). Βασανίστηκα. Στη σκέψη μου κυριαρχούσε η δραπέτευση. Δεν ήξερα όμως ποια είναι η θέση μας πάνω σ’ αυτό το ζήτημα. Όταν έμαθα από έναν της Εθνοφυλακής ότι δραπέτευσε ο Γραμματέας της Νομαρχιακής του Κόμματος αποφάσισα να δραπετεύσω. Δραπέτευσα.

Από σύμπτωση, σε λίγο, έπεσα απάνω σε απόσπασμα. Με κυνήγησαν. Με τραυμάτισαν. Γλύτωσα από βέβαιο θάνατο, χάρις στην επέμβαση δυο εθνοφρουρών του ίδιου αποσπάσματος (ήταν δικοί μας. Αργότερα τους χρησιμοποίησα σαν συνδέσμους ανάμεσα στις φυλακές και στα κρατητήρια).

Με μετέφεραν στις φυλακές Πολύγυρου. Συνέχιζα να είμαι άρρωστος. Ύστερα από αγώνα της φυλακής πήγα στο Νοσοκομείο. Από τη φυλακή βγήκα Μάρτη ή Απρίλη του 1946 με την Αμνηστία του Σοφούλη.

Μετά την αποφυλάκισή μου έμεινα για ένα διάστημα στο Νομαρχιακό Συμβούλιο της ΕΠΟΝ (Χαλκιδικής-Πολύγυρος). Δεν θυμάμαι, αν σε συνέχεια πήγα στο χωριό να περάσω από το περιοδεύον Στρατιωτικό Συμβούλιο ή πέρασα απ’ αυτό το 1945 πριν κρυφτώ και συλληφθώ.

Τον Αύγουστο του 1946 κλήθηκε η κλάση μου. Σύμφωνα με τη γραμμή μας, πήγα να καταταγώ. Εμένα και 5-6 άλλους απ’ όλη τη Μακεδονία, δεν μας κράτησαν. Μας δώσαν αναβολή. Πάσχαμε από «Κουκουεδίτιδα», όπως μας χαρακτήρισαν. Έτσι, φαντάρος δεν υπηρέτησα μέχρι τώρα και η υπόθεση αυτή εκκρεμεί. (Δεν εξαγόρασα τη θητεία μου).

Έμεινα για λίγο στη Θεσσαλονίκη και τον Οκτώβρη πήγα στη Χαλκιδική για το Δημοψήφισμα.

Μόλις πήγα στο χωριό μου, συνελήφθηκα για εκτόπιση. (Η απόφαση της εκτόπισής μου, αν θυμάμαι καλά, είχε εκδοθεί από τον Ιούλη του 1946).

Έμεινα στο Μεταγωγών Θεσσαλονίκης (Παύλου Μελά) μέχρι τις αρχές του ’47. Ανέλαβα την οικονομική διαχείριση και τη τροφοδοσία για όλο το Μεταγωγών (600).

Από το Μεταγωγών της Λήμνου (ομάδα γύρω στους 500) τον Δεκέμβρη του 1947 μεταφέρθηκα στον Ξυλοσύρτη – Αγίου Kήρυκου – Ικαρίας. Στις αρχές του 1949 στο Μακρονήσι και στη συνέχεια στον Άι Στράτη.

ΠΩΣ ΔΟΥΛΕΨΑ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΣΤΑΣΗ ΜΟΥ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ

Γενικά, πήρα μέρος δραστήρια στη ζωή των ομάδων και δούλεψα με αυταπάρνηση και ακούραστα.

Στο ΜΟΥΔΡΟ: Ήμουν μέλος του πενταμελούς Γραφείου της Νεολαίας με γραμματέα τov Μ.

• Μέλος της οικονομικής Επιτροπής της ομάδας, για ένα διάστημα, με ευθύνη εξωτερικών οικονομικών σχέσεων.
• Πήρα μέρος σε όλα τα μαθήματα που έκανε η ομάδα.

Στον ΞΥΛΟΣΥΡΤΗ: Γραμματέας της οργάνωσης της Νεολαίας. Μέλος της Επιτροπής διαφώτισης της ομάδας, με ειδική ευθύνη της παράνομης δουλειάς και του παράνομου τεχνικού μηχανισμού,

• Υπεύθυνος ενός τμήματος για τις πολιτικές ανασκοπήσεις γενικά τέτοιου είδους εκδηλώσεων. Δάσκαλος στην «Πολιτική Οικονομία» και στη «Νεοελληνική Ιστορία» (Ζεύγου).
• «Βοηθός» του «δασκάλου» (σε «ομάδα» που συγκροτήσαμε με δικιά μας πρωτοβουλία, αλλά και με έγκριση της ομάδας) για το «μάθημα» του ΔΙΑΛΕΧΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΥΛΙΣΜΟΥ.
• Κεντρικός δάσκαλος για την επεξεργασία και την παράδοση νεολαιίστικων μαθημάτων που κάναμε.

Δημήτρης Τσιάρας, ο πρώτος Γραμματέας της ΚΝΕ

ΜΑΚΡΟΝΗΣΙ: Στην αρχή στο πολιτικό στρατόπεδο. Σε συνέχεια στα Τάγματα (ΒΕΤΟ) έζησα όλα τα βασανιστήρια. Ήμουν στο σύρμα. Δεν έκανα δήλωση (θα σταθώ για λίγο στην κατάσταση του Μακρονησιού). Αν και είναι γνωστό γιατί και πώς έσπασαν τόσες χιλιάδες αγωνιστές – που πιστεύω πως οι μισοί τουλάχιστον, αν όχι οι περισσότερα θα στέκονταν παλικαρίσια μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα. Και το σπάσιμο τόσων χιλιάδων αγωνιστών ήταν μεγάλη απώλεια για το κίνημα – για να δώσω μερικά προσωπικά παραδείγματα γι’ αυτό που φυσικά αποτελούν και τη δική μου δράση και στάση:

• Με την προοπτική της μεταφοράς μας από την Ικαρία στο Μακρονήσι, πήρα εντολή από τον Γραμ. της ομάδας να κρύψω όλο το υλικό μας, το ημερολόγιο της ομάδας κ.λπ. στον Ξυλοσύρτη (όλα αυτά είναι ακόμα θαμμένα εκεί) και να βρω τρόπο να μεταφέρω υλικό στο Μακρονήσι. Βρήκα τρόπο και το μετέφερα (υλικό για πολλούς κύκλους μαθημάτων: Λενινισμό, Ιστορία του Μπολσεβίκικου Κόμματος κλπ), το συγκέντρωσα, το εξασφάλισα. Ήταν τέτοια όμως η κατάσταση που επικρατούσε στο Μακρονήσι, από άποψη οργάνωσης και αγωνιστικής ψυχολογίας, που όταν μπήκε το ζήτημα αυτό στην Κεντρική καθοδήγηση του Στρατοπέδου, μου δόθηκε αυστηρή εντολή να καταστρέψω αμέσως όλο το υλικό. Παρ’ όλους τους ενδοιασμούς μου και παρ’ όλη την πίεση και τις παρακλήσεις των συντρόφων που με βοήθησαν στην καταστροφή, να παρακούσω την εντολή και να μην το καταστρέψουμε, φυσικά πειθάρχησα και το κατέστρεψα. Και στη διάρκεια που μείναμε εκεί και προπαντός όταν γυρίσαμε από τα Τάγματα στο ίδιο μέρος (ύστερα από μια μάχη και με μια πρωτόφαντη αγωνιστική ανάταση και δίψα για μάθηση, για ιδεολογικό ανέβασμα και κομματική συγκρότηση. Δεν είχαμε και δεν κάναμε απολύτως τίποτα γι’ αυτά) φάνηκε το έγκλημα που διαπράξαμε.
• Τις πρώτες μέρες που πήγαμε στο Μακρονήσι (από την Ικαρία) πήρα κανονική εντολή να συγκροτήσω οργάνωση της νεολαίας (για το μισό στρατόπεδο). Άρχισα από τον «κλωβό» μου (έτσι ήταν χωρισμένο το στρατόπεδο). Η όλη διαδικασία τελείωσε με αρκετή επιτυχία. Αλλά ύστερα από ένα διάστημα παίρνω άλλη εντολή: να διαλύσω ό,τι έχω φτιάξει και να μην υπάρχει καμία μορφή επαφής.

Και τα δύο παραπάνω παραδείγματα και γενικά όλη η ατμόσφαιρα και τα μέτρα του στρατοπέδου, όχι μονάχα δεν συντελούσαν στην αγωνιστική έξαρση, ανάταση, διαπαιδαγώγηση κ.λπ των αγωνιστών, αλλά αντίθετα τα χαλάρωναν. Δεν έγινε καμία προετοιμασία (πολιτική και ψυχολογική) για να αντιμετωπίσουμε τα σχέδια του εχθρού που ετοίμαζε σε βάρος μας και τα βασανιστήρια που ήταν απόλυτα βέβαιο πως θα υποστούμε. Η όλη ατμόσφαιρα και η γραμμή του στρατοπέδου ήταν τέτοια που αντικειμενικά βοηθούσαν και δημιουργούσαν ακριβώς το κλίμα που ήθελε να καλλιεργήσει ο εχθρός.

Το στρατόπεδο, αντί να μας προετοιμάσει, να μας κατατοπίσει και να μας εξηγήσει τις μέθοδες και τα μέσα που χρησιμοποιεί ο εχθρός για να μας σπάσει (οι πρώτες αποστολές για το ΑΕΤΟ είχαν φύγει και βασανίζονταν) συστηματικά έκρυβε την αλήθεια και διέδιδε ότι όλα αυτά είναι ψέματα (περί βασανιστηρίων κ.λπ). Έτσι, επικράτησε μια τέτοια σύγχυση και μέσα στις σκόπιμες και έντεχνες διαδόσεις του εχθρού δεν ήξερες τι να πιστέψεις, ποιον να πιστέψεις, τι γίνεται κ.λπ.

Εκείνες τις μέρες, από το στρατιωτικό «σύρμα» απελύθη σαν φαντάρος – ήρθε σε μας ένας σύντροφος που ήμασταν μαζί εξορία το 47 στο Μούδρο και τον γνώριζα καλά. Μόλις ήρθε πήγα και τον είδα. Του έβαλα το θέμα αυτό και του ζήτηξα να μου πει ποια ήταν η κατάσταση στα τάγματα, τι θα αντιμετωπίσουμε πηγαίνοντας εκεί κλπ. Μου είπε όλη την αλήθεια: «όμως παρ’ όλα αυτά μπορείτε και πρέπει να κρατήσετε. Και πρέπει να προετοιμαστείτε γι’ αυτό». Πήγα αμέσως και τα είπα όλα αυτά σε όποιον γνώριζα πως ήταν καθοδήγηση. Οι περισσότεροι (δεν υπήρχε κανένας συντονισμός, άλλοι έτσι κι άλλοι αλλιώς) μου είπαν να μην πω τίποτα για όλα αυτά σε κανέναν. Δεν άκουσα. Πήγα στο άλλο στρατόπεδο, που την άλλη μέρα θα έφευγε αποστολή για το ΑΕΤΟ και είπα σε πολλά στελέχη, αυτής της αποστολής που γνώριζα ό,τι μου είχε πει ο σύντροφος. Δούλεψα πάνω σ’ αυτή τη βάση για την προετοιμασία τους. Μένω με την εντύπωση (από περιέργεια αργότερα έκανα μια πρόχειρη έρευνα) πως απ’ αυτή την αποστολή κράτησαν πιο πολλοί παρά από τις άλλες. Άρχισα μια προετοιμασία πολιτική μα περισσότερο ψυχολογική στη σκηνή μου. Ίσως όχι απόλυτα συνειδητά και ξεκαθαρισμένα γι’ αυτό που έκανα -περισσότερο το έκανα για τη δική μου προετοιμασία όμως το αποτέλεσμα ήταν κάτι που καταπλήσσει και επιβεβαιώνει, πως, όταν οι αγωνιστές ξέρουν την αλήθεια και είναι προετοιμασμένοι μια δύσκολη κατάσταση που θα αντιμετωπίσουν, την αντιμετωπίζουν καλύτερα και παλικαρίσια. Έτσι από τους 12 που ήμασταν στη σκηνή κράτησαν οι 10. Ποσοστό δηλ. που ξεπερνάει κάθε προηγούμενο, όταν από τις 9.000 τόσοι δεν κράτησαν παρά 1.000. Αξίζει να σημειωθεί ακόμα πως το υλικό της σκηνής ήταν απλοί αγωνιστές.

• Όταν πήγαμε στο τάγμα ΒΕΤΟ, όσοι κρατήσαμε μας απομόνωσαν, αφού προηγούμενα όλη την ημέρα μας έριξαν μέσα στους δηλωσίες. Ήταν μια από τις χειρότερες δοκιμασίες που ζήσαμε. Την πίεση που δεχτήκαμε από τους δικούς μας (δηλωσίες) να σπάσουμε κι εμείς (οι περισσότεροι έτσι σπάσαν). Όταν ήρθε η άλλη αποστολή την κράτησαν όλη τη νύχτα (την ημέρα τους ρίξαν κι αυτούς ανάμεσα στους δηλωσίες) δίπλα στη δίκη μας απομόνωση. Ο συγκλονισμός που έζησα, από την πίεση των δηλωσιών και για το σπάσιμο τόσων αγωνιστών από την πίεση αυτή, μ’ έκαναν να αψηφήσω τον κίνδυνο που διέτρεχα και σερνόμενος την νύχτα ανάμεσα στους σκοπούς, έφτασα και μπλέχτηκα μέσα στην αποστολή. Ήθελα να τους πω πως, πέρα απ’ αυτούς που σπάσαν, υπάρχουμε και εμείς που κρατάμε. Μπορούν και πρέπει να κρατήσουν. Πλησίασα όσους γνώριζα και όσους μπορούσα. (Όσους πλησίασα και μίλησα κράτησαν όλοι).

ΑΗ-ΣΤΡΑΤΗΣ: Στο στρατόπεδο πρόσφερα ότι μπορούσα και σε χειρωνακτική δουλειά και σε δουλειά εκπολιτιστική, πολιτική, καθοδηγητική. Κι αυτά, πολλές φορές, όλα μαζί, έδιναν έναν υπερβολικό φόρτο και όγκο δουλειάς: Λιμενεργάτης, αρτεργάτης και επικεφαλής βάρδιας. Έπαιζα στο θέατρο (τεράστιος όγκος δουλειάς. Κάθε μήνα έργο, εκτός τις άλλες εκδηλώσεις). Είχα την ευθύνη του θεάτρου και τα σχετικά με αυτό. Δάσκαλος στην «Πολιτική Οικονομία». Υπεύθυνος (σκηνάρχης απ’ την πολιτική οργάνωση) στη σκηνή μου με 13 συντρόφους. Υποτομεάρχης στην πολιτική «κομματική» οργάνωση (ο υποτομέας με 5 σκηνές) και λίγο πριν διαλυθεί η οργάνωση, βοηθός τομεάρχη. Το 1956 και υπεύθυνος (γραμματέας) της νεολαίας του στρατοπέδου. Επίσης χρησιμοποιήθηκα και σε άλλες δουλειές (σε όγκο και ευθύνη) όπως η ανάλυση της αυτοκριτικής του στρατοπέδου με βάση τις αποφάσεις της 6ης ολομέλειας κ.λπ.

Απολύθηκα στο τέλος του 1957 σαν αδειούχος εξόριστος. Από την πρώτη μέρα κυριολεκτικά, χωρίς καμία διακοπή, μέχρι το πραξικόπημα, δουλεύω στην ΕΔΑ. Από τις πρώτες μέρες που βγήκα, έγινα μέλος του Γραφείου της Νεολαίας της ΕΔΑ Αθήνας.

• Στις αρχές του 1958 ζήτησα να περάσω στην παράνομη δουλειά του Κόμματος. Στον σύντροφο που το είπα μου απάντησε ΝΑΙ, να περιμένω. Και λίγο αργότερα ΟΧΙ, γιατί και όλοι οι άλλοι που δούλευαν παράνομα θα περάσουν στην ΕΔΑ. Σ’ όλο αυτό τo διάστημα  δούλεψα υπεύθυνα σε διάφορους τομείς της ΕΔΑ όπως: Στην διακομματική Επιτροπή (Μαρκεζίνης, Φιλελεύθεροι, ΕΠΕΚ, Αγροτικοί), της νεολαίας σαν εκπρόσωπος της ΕΔΑ. Στον Ελληνοσοβιετικό Σύνδεσμο και σε μια σειρά άλλους πνευματικούς και εκπολιτιστικούς τομείς, στους καλλιτέχνες (οργανωτικά και εκπολιτιστικά) και τελευταία στην καλλιτεχνική – πνευματική επιτροπή της ΕΔΑ, με καθοδηγητή της Επιτροπής τον Δ. και τον Α. Π., σαν βοηθός του Μίκη Θεοδωράκη στη δουλειά του Δήμου Πειραιώς και γενικά στη μουσικοπολιτιστική κίνηση. Δεν θα μπω σε λεπτομερείς και κριτικές αναλύσεις γύρω από την όλη δουλειά μου στην ΕΔΑ.

Γενικά, η δουλειά μου, από άποψη ποιότητας δεν με ικανοποιεί. Ίσως αυτό να οφείλεται, πέρα από τις άλλες αιτίες και στα πολύ δύσκολα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπισα, που τα θεωρώ κι αυτά μια από τις μεγαλύτερες μορφές δοκιμασίας για κάθε αγωνιστή.

Δούλεψα εργάτης σε μια σειρά δουλειές και για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, εργάτης σε εργοστάσιο ετοίμων ενδυμάτων (σιδερωτής) τελευταία επαγγελματοποιήθηκα στην παραπάνω δουλειά που ανάφερα και πληρωνόμουν από τον Δήμο Πειραιώς.

Σ όλα τα χρόνια της αγωνιστικής μου ζωής δεν έχω καμιά τιμωρία και δεν δημιούργησα κανένα απολύτως ζήτημα, μικρό ή μεγάλο, σε κανένα τομέα, ούτε και ανάμεσα στους συντρόφους μου.»(…)