Ο κομμουνιστής Δημήτρης Γληνός

Στις 22 του Αυγούστου 1882 γεννήθηκε στη Σμύρνη ο  Δημήτρης Γληνός, ο κομμουνιστής παιδαγωγός, εκπαιδευτικός, στοχαστής, φιλόσοφος, που οραματίστηκε την αληθινή λαϊκή παιδεία και έκανε σκοπό της ζωής του την οριστική κατάκτηση των πνευματικών αγαθών από το λαό.

Η παιδαγωγική και εκπαιδευτική του δράση, οι πρωτοποριακές του ιδέες, η πίστη του στο δημοτικισμό και στην αναγέννηση της παιδείας, τον έκαναν μια συμβολική φυσιογνωμία για ολόκληρο τον κόσμο και λαμπρό παράδειγμα που επιβεβαιώνει ότι η διανόηση μόνο στη ζύμωσή της με το λαό μπορεί να πραγματοποιεί δημιουργικό κοινωνικό έργο.

Η πορεία του Δημήτρη Γληνού είναι μια συνεχής πορεία «όλο προς τα αριστερά», όπως έλεγε ο ίδιος, ενώ αυτοβιογραφούμενος τόνιζε ότι η ιδεολογική του διαδρομή ήταν «από τον Μιστριώτη στον Λένιν».

Στο κείμενο που ακολουθεί, ο Γιάννης Ζέβγος, ηγετικό στελεχος του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, σκιαγραφεί την προσωπικότητα του μεγάλου κομμουνιστή παιδαγωγού Δ. Γληνού. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό του ΚΚΕ “Κομμουνιστική Επιθεώρηση” τον Γενάρη του 1944, με αφορμή το θάνατο του Γληνού (26 του Δεκέμβρη 1943).

Ο ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ

Πέθανε ο Δημήτρης Γληνός στις 26 Δεκέμβρη του 1943. Ανακοίνωση του Πολ. Γραφείου της Κ.Ε. του ΚΚΕ γνώρισε στον Ελληνικό λαό  ότι ο Δημ. Γληνός ήταν μέλος της Γραμματείας του Πολιτικού Γραφείου της Κ.Ε. του ΚΚΕ. Με το θάνατο του Δ. Γληνού το ΚΚΕ, ο ελληνικός λαός έχασε έναν απ’ τούς καλύτερους ηγέτες.

Ο Δ. Γληνός ήταν ο καλύτερος εκπρόσωπος της Νεοελληνικής διανόησης. Η σταδιοδρομία του ήταν βασανιστική και αγωνιώδης προσπάθεια να βάλει την πλούσια προσωπικότητά του στην υπηρεσία του Ελληνικού λαού, ήταν αστός διανοούμενος από κοινωνική καταγωγή, μόρφωση, τρόπο ζωής. Με την πλουτοκρατική κοινωνία είχε πολύπλευρους δυνατούς δεσμούς και μέσα στα πλαίσιά της σπατάλησε στα καλύτερα χρόνια της ζωής του θησαυρούς σκέψης, γνώσης, μόχθων δραστηριότητας. Μα όπως έλεγε ο ίδιος κυλούσε το λίθο, του Σίσυφου. Η αστική τάξη στραγγαλίζει το πνεύμα, πνίγει την προσωπικότητα. Κάνει την «ισοπέδωση» με την άθλια ύπαρξή της: την πλεονεχτική, την αντιδραστική, την αχόρταγη που στην εκμετάλλευση των λαών και στον πλούτο ενσαρκώνει πνεύμα, ηθικές και εθνικές και εκπολιτιστικές αξίες. Και ο Δ. Γληνός, αυτός ο ανώτερος άνθρωπος, είχε τη δύναμη και το ηθικό σθένος σε προχωρημένη ηλικία να κόψει κάθε θεσμό με την αστική τάξη και να περάσει με το μέρος του ελληνικού λαού. Προσχώρησε στο Κομμουνιστικό στρατόπεδο, αφού η θεωρητική μελέτη του κομμουνισμού και τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα της εποχής μας τον έπεισαν ότι ο κομμουνισμός αντιπροσωπεύει την πρόοδο, την ευτυχία, τον πολιτισμό της ανθρωπότητας.

Ο Δ.  Γληνός μελέτησε και αφομοίωσε βαθύτατα την κοσμοθεωρία των Μαρξ-Λένιν-Στάλιν. Στη δραματική εποχή μας είδε τους σπασμούς γέννας της καινούργιας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Το ξεπέρασμα της ανθρώπινης προϊστορίας συντελείται με φυσική αναγκαιότητα κάτω απ’ την αμείλιχτη δράση των κοινωνικών νόμων που ανέπτυξε ο καπιταλισμός μέσα σε φοβερές συγκρούσεις μιας αντιφατικής πορείας, όπως το πρόβλεψε ο Μαρξισμός απ’ τα μισά του περασμένου αιώνα. Ο Γληνός, άνθρωπος της θεωρίας και δράσης, έπιασε το αποφασιστικό στοιχείο του Μαρξισμού. Κατανόησε ότι την ιστορία τη δημιουργούν οι μάζες οργανωμένες σε κόμμα πρωτοποριακό και μέσα σε αγώνες που εκφράζουν τις κοινωνικές ανάγκες. Και με περασμένα τα πενήντα χρόνια έγινε μέλος του ΚΚΕ.

Δημήτρης Γληνός (1882-1943)

Και εδώ προβάλλει ή άλλη πλευρά του Γληνού. Στον κομμουνισμό προσχώρησε ο διανοητής που παλεύει για την αλλαγή του κόσμου. Ο Γληνός είναι ολοκληρωμένος άνθρωπος. Είναι κομμουνιστής. Μέσα στο Κόμμα ο Γληνός νιώθει άνετα, αβίαστα τον εαυτό του. Η πλούσια φυσιογνωμία του βρίσκεται στο κατάλληλο έδαφος ανάδειξης και ακτινοβολίας γόνιμης. Η πλουτοκρατική ολιγαρχία εκδικητική και φωτοσβεστική τον στέλνει αλυσοδεμένο από κάτεργο σε κάτεργο. Μα ο Γληνός και στα κάτεργα και όξω απ’ τα κάτεργα δουλεύει ακούραστα και με χαρά. Δουλεύει για την οργάνωση της νεολαίας στην ΕΠΟΝ. Γράφει άρθρα στο «Ριζοσπάστη». Αναλύει από την Κομέπ τα προβλήματα του Κόμματος. Γράφει διαφωτιστικά φυλλάδια ενάντια στους «εχθρούς του λαού». Νιώθει και εκφράζει ήρεμα βαθύτατο μίσος, το ιερό και δημιουργικό μίσος, ενάντια στις πλουτοκρατικές δυνάμεις του ξένου και ντόπιου φασισμού, που με τη βία, την ατιμία, την εξαχρειωμένη και πρόστυχη ψευτιά ζητάν να πνίξουν το μεγάλον αγώνα του Ελληνικού λαού. Σ’ αυτήν την σύντομη μα δημιουργική κομμουνιστική περίοδο της ζωής του ο Γληνός δουλεύει το κύριο φιλοσοφικό του έργο «Διαλεχτικός Υλισμός» και την αξιόλογη εισαγωγή του στη μετάφραση του «Σοφιστή» του Πλάτωνα. Μια μελέτη του, τα «Σημερινά προβλήματα του ελληνισμού», έμεινε μισοτελειωμένη. Τη σταμάτησε ο πρόωρος θάνατός του. Η δράστη του Γληνού είνε πολύμερη, πολύπλευρη. Είνε οργανωτής, διαφωτιστής, ερευνητής, αγωνιστής πολιτικός του ΚΚΕ. Η αηδία τον πνίγει πολλές φορές, όταν στην απλόχερη ειλικρίνεια του ΚΚΕ για συνεργασία με τις διάφορες οργανώσεις και κόμματα συναντάει τον φαρισαϊσμό, την κενότητα, την απέραντη μικρότητα που εκφράζοντας τη βαθύτατη εθνικο-κοινωνική και εθνική εξαχρείωση της ελληνικής πλουτοκρατίας καταντάν σε συνεργασία με τους επιδρομείς για να πλήττουν το λαό. Ο Γληνός αντιμετωπίζει τα πάντα με την ηρεμία και την ακαταγώνιστη μαχητικότητα και αδιαλλαξία του κομμουνιστή.

Ο Δ. Γληνός είνε ανώτερος άνθρωπος και αφομοίωσε πλέρια τις τρανές αρετές του κομμουνιστή. Ούτε ίχνος ατομικισμού δεν ξεχωρίζει στο Γληνό. Είνε υπόδειγμα στην ομαδική συνεργασία, δέχεται μ’ ευχαρίστηση την κριτική. Πειθαρχικός στρατιώτης του κόμματος είνε άφοβος στους κινδύνους που τον απειλούν σε κάθε στιγμή. Έτοιμος πάντα για την υπέρτατη θυσία, αδιάλλαχτος στην εφαρμογή της πολιτικής του Κόμματος, είνε ποτισμένος ολόκληρος με την κομματικότητα που δίνει η βαθιά πίστη σ’ ό,τι το Κόμμα ενσαρκώνει, είνε φορέας της προόδου της Ελλάδας, της εθνικής και πολιτικής λευτεριάς, του Νεοελληνικού πολιτισμού. Η ακούραστη δουλειά για την υπόθεση της ελληνικής πατρίδας, που την εκφράζει ο αγώνας του ΚΚΕ, πλημμυρίζει το Γληνό από υπέρτατη χαρά, βαθύτατη ικανοποίηση και του δημιουργεί δυνάμεις για όλο και εντατικότερη δράση και δημιουργία.

Σ’ αυτήν την πυρωμένη ατμόσφαιρα της πλούσιας δράσης πέθανε ο Δ. Γληνός. Η ζωή και ο θάνατός του διατρανώνουν ότι κάθε έντιμος άνθρωπος, ότι κάθε ειλικρινής διανοούμενος, ότι ολόκληρη η ελληνική νεολαία έχουν θέση μόνο μέσα στο στρατόπεδο του Κομμουνισμού. Μέσα στις γραμμές του ΚΚΕ.

Η δράση του Γληνού είνε υπόδειγμα για τις εκατοντάδες χιλιάδες μέλη του ΚΚΕ, ότι ο κομμουνιστής είνε μαχητής και μόνο μαχητής, συνειδητός, πειθαρχικός, με πρωτοβουλία και πίστη στο Κόμμα, για τον ξεσκλαβωμό του ελληνικού λαού.

Ο Γληνός πέθανε πριν δει τη νίκη. Μα πέθανε κομμουνιστής. Αυτός ο βαθύς γνώστης και λάτρης της κλασικής ελληνικής αρχαιότητας πέθανε με θάνατο που θα τον μακάριζαν οι καλύτεροι άνθρωποί της.

Η ανάρτηση είναι μέρος του αφιερώματος στα 100 χρόνια του ΚΚΕ

Δείτε επίσης:

Κ. Βάρναλης: Ο Γληνός ήταν ο δάσκαλος κι ο συμβουλάτοράς μου

Δημήτρης Γληνός: «Η ΕΣΣΔ είναι η ελπίδα των καταπιεζόμενων και εκμεταλλευόμενων»

Θα πει να βρίσκεσαι στην καρδιά του λαού – Δημήτρης Γληνός

Ρόζα Ιμβριώτη: «Όταν αναφέρεται το όνομα του Δημήτρη Γληνού, ξεπηδάει μπροστά μας ολόκληρος ηθικός κόσμος»