Στυλιανός Παττακός – Μυστρί, μπάλα και αντικομμουνισμός
Σπλάχνο από τα σπλάχνα του μετεμφυλιακή κράτους, ο Παττακός αντιμετωπίστηκε στη Μεταπολίτευση με σαφώς μεγαλύτερη επιείκεια από εκείνη που είχε δείξει ποτέ ο ίδιος στους αντιπάλους του.
Η εικόνα του Στυλιανού Παττακού με το μυστρί να “θεμελιώνει” ή να εγκαινιάζει έργα ανά την επικράτεια ή να ρίχνει φούρλες σε χουντογλέντια είναι από τις πιο χαρακτηριστικές στα επίκαιρα της δικτατορίας. Σπλάχνο από τα σπλάχνα του μετεμφυλιακή κράτους, ο Παττακός αντιμετωπίστηκε στη Μεταπολίτευση με σαφώς μεγαλύτερη επιείκεια από εκείνη που είχε δείξει ποτέ ο ίδιος στους αντιπάλους του, κάτι που του επέτρεψε να φύγει πλήρης ημερών στο σπίτι του, σαν σήμερα πριν δύο χρόνια.
Ρεθυμνιώτης στην καταγωγή από χωριό της επαρχίας Αμαρίου, γεννήθηκε στις 8 Νοέμβρη 1912 από σχετικά εύπορη αγροτική οικογένεια, με -κατά ισχυρισμό του- βυζαντινές ρίζες. Ανήκε στην τάξη του 1934 στη Σχολή Ευελπίδων που ανέδειξε την τριανδρία των πραξικοπηματιών, Παπαδόπουλο-Μακαρέζο-Παττακό. Συμμετείχε στον ελληνοϊταλικού πολέμου ως διοικητής ίλης του Πεζικού και στην Κατοχή συμμετείχε στη φιλοβρετανική οργάνωση Όμηρος. Παρών σε όλες τις μάχες κατά των κομμουνιστών στα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο, έλαβε σωρεία διακρίσεων και μεταλλίων για τις υπηρεσίες του. Μετά τον Εμφύλιο, φοίτησε στη Σχολή Πολέμου, ανερχόμενος στο βαθμό του Ταξίαρχου. Συμμετείχε στον ΙΔΕΑ έχοντας ως διοικητής του Κέντρου Εκπαίδευσης Τεθωρακισμένων σημαντικό ρόλο στην πραγματοποίηση πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου. Μυήθηκε στα σχέδια των πραξικοπηματιών στα τέλη του 1966, εντασσόμενος στην ηγετική τους ομάδα και μάλιστα φέρεται με την επιμονή του να έκαμψε δισταγμούς της τελευταίας στιγμής μεταξύ των υπολοίπων συνωμοτών. Τα τανκς κατέλαβαν την Αθήνα κατόπιν δικής του εντολής, ενώ ο ίδιος ανέλαβε αρχικά Υπουργός Εσωτερικών και στη συνέχεια αντιπρόεδρος της χούντας το 1971. Παρά την έλλειψη φωτογένειας ή ρητορικής δεινότητας, ο Παττακός έγινε το πλέον προβεβλημένο μετά τον Παπαδόπουλο πρόσωπο της χούντας, προσπαθώντας να παρουσιάσει ένα προσιτό και φιλολαϊκό προφίλ. “Αξιομνημόνευτη” υπήρξε η αποτυχημένη προσπάθειά του να απαγορεύσει τις μίνι φούστες, απόφαση που προσπάθησε να δικαιολογήσει σε “άπταιστα” αγγλικά ενώπιον ξένων δημοσιογράφων.
Στην ιστορία πέρασε και μια περιοδεία του το 1972 στην Αφρική, συσφίγγοντας τη σχέση του με το δικτάτορα Μπακάσα μεταξύ άλλων. Από το ταξίδι αυτό προέρχεται και μια φώτο που θα έριχνε το ίντερνετ αν κυκλοφορούσε σήμερα, με παιδιά από το Λάγος της Νιγηρίας να υποδέχονται τον υψηλό επισκέπτη ντυμένα ναυτάκια του ελληνικού πολεμικού ναυτικού κρατώντας στα χέρια τους κουλούρια (;) που σχημάτιζαν στα ελληνικά το όνομα του πραξικοπηματία.
Από τις αγαπημένες ενασχολήσεις του ήταν και το ποδόσφαιρο, καθώς όχι μόνο ήταν τακτικός θεατής ποδοσφαιρικών αγώνων αλλά δε δίσταζε να κάνει και δημόσιες παρεμβάσεις. Η γνωστότερη έγινε στις 22/11/1967, σε ντέρμπι αιωνίων στη Λεωφόρο, όταν ο “εκ γενετής Ολυμπιακός” κατά δήλωσή του Παττακός διέκοψε τον αγώνα για να συνετίσει από τις κερκίδες τον άσο της ομάδας του Πειραιά Γιώργο Σιδέρη, συνιστώντας του να παίζει πιο ήρεμα. Δεν παρέλειψε επίσης να δηλώσει τη στενοχώρια του για την ήττα του Ολυμπιακού, ευχόμενος σύντομη επανάκαμψη.
Ο Παττακός είχε ιδιαίτερη δράση και στην Κρήτη, όπου οι -συγκριτικά λίγοι είναι αλήθεια- νοσταλγοί του έχουν να μνημονεύουν “πως έφερε τουαλέτες μες στα σπίτια, ενώ σε θαλασσοδάνεια οφείλεται, όπως λέει ένας αστικός μύθος, η εδραίωση του “τουριστικού θαύματος” της Μεγαλονήσου, όπως και σε άλλα μέρη της χώρας άλλωστε. Από τα μεγαλύτερα ανδραγαθήματά του στη μετέπειτα Πασοκογέννα, η απόφασή του να κατεδαφιστεί το Βαλιδέ τζαμί στο κέντρο του Ηρακλείου το 1970.
Η πτώση της χούντας Ιωαννίδη σήμανε τη σύλληψη και τον εκτοπισμό του στην Τζια και στη δίκη των πραξικοπηματιών καταδικάστηκε μαζί με τους υπόλοιπους πρωτεργάτες σε θάνατο, ποινή που αμέσως μετατράπηκε σε ισόβια, με παρέμβαση του Κ. Καραμανλή, ενώ καθαιρέθηκε από όλα τα στρατιωτικά του αξιώματα. Δεν πέτυχε επανάληψη της δίκης του, ωστόσο αποφυλακίστηκε στις 28 Σεπτέμβρη 1990 “λόγω ανήκεστης βλάβης” με περιοριστικούς όρους. Συνέχισε να είναι αρκετά δραστήριος μετά την αποφυλάκισή του, δίνοντας συνεντεύξεις και γράφοντας βιβλία, υπερασπιζόμενος τα πεπραγμένα της επταετίας, που “έσωσε” τη χώρα από την προσχώρηση στο Ανατολικό μπλοκ και το σοσιαλιστή Ανδρέα Παπανδρέου. Αρνούνταν τη χρήση βασανιστηρίων εκτός από τις περιπτώσεις του Παναγούλη και του Μουστακλή, υποστηρίζοντας για τον τελευταίο πως:
Καλά του κάναμε. Να ησυχάσουμε. Η δύναμις επιβάλλεται δια παντός τρόπου. Ό,τι δε λύνεται, κόβεται. Σπαθί.
Συνδέθηκε με ακροδεξιούς σχηματισμούς όπως το ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη, απευθύνοντας και ιδιόχειρη αφιέρωση στο σημερινό Αντιπρόεδρο της ΝΔ, Άδωνι Γεωργιάδη, και μετέπειτα τη ΧΑ που τίμησε δεόντως την απώλεια του αρχιχουντικού, στέλνοντας πολυμελή αντιπροσωπεία στην κηδεία του. Δεν έπαψε ποτέ να λοιδορεί τους κομμουνιστές, χαρακτηρίζοντας μεταξύ άλλων τον Μπελογιάννη ειρωνικά “άνθρωπο με τον ασύρματο” που δίκαια εκτελέστηκε ως “προδότης”.
