Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ: Βασίλης και Αντώνης – Δυο ήρωες του Δεκέμβρη του ’44

Αν θέλει κανείς να μιλήσει για τους ήρωες της νεολαίας μας στη μεγάλη μάχη του Δεκέμβρη 1944, δύσκολα θα καταφέρει να ξεχωρίσει τον έναν, τους δυο, τους μερικούς. Μαζί μ’ όλο το λαό και η νεολαία μας, έδειξε στη μάχη τούτη ένα μαζικό ηρωισμό που αποτελεί μια απ’ τις πιο λαμπρές παραδόσεις στο κίνημά μας. Εκεί, στην πολεμίστρα που τραυματίζονταν ο ένας, τον αντικαθιστούσε ο άλλος, απλά χωρίς ούτε το όνομά του καμιά φορά να μάθουν οι συναγωνιστές του. Μπορεί νάταν ο νέος του σπιτιού -φυλακίου, που τον ξεσήκωσε ο ηρωισμός του μαχητή που τραυματίστηκε. Μπορεί νάταν η κοπέλα που πλησίασε στο οδόφραγμα να δώσει νερό στο μαχητή που πολεμούσε και άρπαξε το όπλο σαν εκείνος χτυπήθηκε. Μπορεί νάταν κάποιος εργάτης, μαθητής, φοιτητής, πούμαθε το χαμό του φίλου του και ξεσηκώθηκε να τον εκδικηθεί. Μπορεί νάταν ο παράνομος, που η συνήθεια της κατοχής τον έκανε να πολεμάει με ψευδώνυμο. Ήταν ένας αγωνιστής του λαού. Και δεκάδες τέτοιοι δώσαν και τη ζωή τους πολεμώντας ηρωικά.

Δυο τέτοιοι ήρωες ήταν ο Βασίλης και ο Αντώνης. Φοιτητές και έφεδροι αξιωματικοί. Περίεργο μάς φάνηκε όταν τους πρωτοείδαμε νάρχουνται στο λόχο των σπουδαστών, γιατί δεν μας ήταν γνωστοί απ’ το πανεπιστήμιο. Σ’ όλη την κατοχή δούλευαν ως δημόσιοι υπάλληλοι. Μιλούσαν σοβαρά, απλά, πειστικά. Με την υπηρεσία τους δεν μπορούσαν να συνδεθούν. Η συνείδηση δεν τους άφηνε να μη βάλουν στη διάθεση του αγώνα μερικές στρατιωτικές γνώσεις που είχαν. Σκέφτηκαν πως ήταν γραμμένοι στο Πανεπιστήμιο κι επομένως «είχαν το δικαίωμα» να μπουν στο λόχο των σπουδαστών. Αυτή ήταν η ιστορία που μόνο μας είπαν. Τα ονόματά τους Βασίλης και Αντώνης. Κάποιος τούς έγραφε ολόκληρο το όνομα σ’ ένα πρόχειρο χαρτί – ήταν ο «στρατολόγος» μας – τους έδωσε από ένα πιστόλι. Ο «στρατολόγος» σκοτώθηκε στην πρώτη μάχη, ο «κατάλογος» χάθηκε και οι συναγωνιστές Βασίλης και Αντώνης έμειναν στην ιστορία του λόχου με τα απλά τους ονόματα. Ο Βασίλης έγινε, αμέσως, λοχαγός του λόχου, σαν αρχαιότερος αξιωματικός, ο Αντώνης διοικητής διμοιρίας. Και κατάχτησαν από την πρώτη στιγμή, με την απλότητά τους και το θάρρος τους, τους μαχητές του λόχου.

Κείνη τη νύχτα, 9 Δεκέμβρη, γίνονταν χαλασμός απ’ τη βροχή. Η διαταγή ήταν να ξεκινήσουμε για τη δεύτερη επίθεσή μας στη Γενική Ασφάλεια. Δυο τετράγωνα πιο δω πέσαμε στην πρώτη άγνωστη αντίστασή μας, μια γερά οργανωμένη πολυκατοικία χτισμένη με μπετόν αρμέ, που την κατείχαν Εγγλέζοι. Όλος ο δρόμος βάζονταν, δε μπορούσες να ξεμυτίσεις, να φτάσεις στην πόρτα. Η διμοιρία του Αντώνη είχε αναλάβει την επίθεση.

Ήταν η πρώτη και μόνη μάχη που τον καμαρώσαμε. Ατάραχος, ψηλός με την καμπαρτίνα του, όπως μας είχε φτάσει απ’ το σπίτι, χωρίς να βρεθεί ούτε ένα στρατιωτικό χιτώνιο για να ντυθεί, με το πιστόλι στην τσέπη, έβγαινε κάθε τόσο στο δρόμο, επικεφαλής ομάδας μαχητών και έκανε την επίθεση. Και όλοι μένανε πραγματικά έκπληχτοι για το υπέροχο θάρρος του, την αταραξία μπρος στη βροχή από σφαίρες. Στοργικά έδειχνε στους μαχητές του τα πιο απρόσβλητα σημεία για προχώρηση. Δεν κουράζονταν, δεν εκνευρίζονταν που τρεις επιθέσεις είχαν αποτύχει. Είχε ο ίδιος κουβαλήσει μια κάσα δυναμίτη στο ισόγειο, μα η πολυκατοικία ήταν έτσι γερή που μόνο στην τσιμεντένια σκάλα και στην πρώτη οροφή έκανε ζημιές. Ο εχθρός ανεφοδιαζόταν τακτικά με τανκς.

Στην τέταρτη επίθεση τον χάσαμε. Κατάφερε με μια υπέρτατη προσπάθεια να κουβαλήσει με μια ομάδα μεγάλη ποσότητα δυναμίτη στο ισόγειο, μα την ώρα που επιχείρησε να σώσει απ’ τη μέση του δρόμου έναν τραυματία, έπεσε. Σε μια μάχη τον είδαν μονάχα οι μαχητές του. Μα το ηρωικό του παράδειγμα, το προσωπικό του θάρρος, έμεινε βαθιά χαραγμένο στη μνήμη τους και εκδικήθηκαν το χαμό του, εκτινάσσοντας με το δυναμίτη που αυτός είχε κουβαλήσει, την αντίσταση. Οι λίγοι ζωντανοί Εγγλέζοι σώθηκαν με τα τανκς που ήρθαν για ενίσχυσή τους.

Ο Βασίλης στάθηκε πιο τυχερός. Οδήγησε το λόχο σ’ όλες τις μάχες του Δεκέμβρη. Το θάρρος και η ψυχραιμία του ήταν καταπληκτικά. Ούτε στιγμή δεν εκνευρίστηκε, δεν απελπίστηκε, ιδιαίτερα στις δύσκολες μέρες 12 – 25 Δεκέμβρη που η επίθεσή μας είχε ανακοπεί και άρχισε ν’ αναπτύσσεται η επίθεση του εχθρού και τα αεροπλάνα να πολυβολούν ασταμάτητα, τα τανκς γκρέμιζαν τα οδοφράγματα και περνούσαν πίσω απ’ τις γραμμές μας. Ο Βασίλης σύνδεσε τη ζωή του με το υπέροχο κατόρθωμα στο φυλάκιο της οδού Διδότου. Να πώς διηγιέται ο για τη στάση του Βασίλη σ’ αυτή τη στιγμή της ζωής του, ένας μαχητής του που τους εμψύχωνε με το κάλεσμά του, το παράδειγμά του.*

«Δεκαεφτά φοιτητές του λόχου «Λόρδος Βύρωνας», πατώντας πάνω στα φλεγόμενα πατώματα, κρατήσανε τη σημαία της τιμής ολόρθη, περήφανη. Απ’ των κανονιών τη βροντή πιο δυνατή ακουγότανε τότε μια φωνή: «Άμυνα ως το τέλος, παιδιά. Άλλος δρόμος δεν είναι…». Ο Βασίλης χύμηξε στο δρόμο. Τα πολυβόλα κροτάλισαν. Έπεσε στη γωνιά βαριά χτυπημένος. Σύρθηκε τοίχο – τοίχο, καταπίνοντας τα βογγητά.

“…Ναι γιε μου, εκεί στο υπόγειο τον βρήκαμε την αυγή, τότε νιώσαμε που βόγγαε… τρομάρα σου γιε μου, ώσπου να τόνε πάμε γριές γυναίκες, ως εκεί κοντά στο νοσοκομείο των Εγγλέζων.

Σίμωσε ένας με γαλόνια… και παράσημα, γιε μου… Να, μαθές, του θανάτου ο άνθρωπος… Και τράβηξε μαχαίρι να τον σφάξει. Να με κάψει ο θεός, αν λέω ψέματα…

Πέσαμε στα πόδια του. Άγριος άνθρωπος. Πάτησε ένα όπλο παράξενο, σα μεγάλο πιστόλι και του τάδιασε… κι ύστερα έφυγε, κι ο άνθρωπος έδερνε μια ώρα και δυο με το δρόμο, εκεί στη γωνιά, Βαλτετσίου και Ιπποκράτους, ώσπου να του βγει η ψυχή…”».

Βασίλη, λοχαγέ του «Λόρδου Βύρωνα», σαν περάσαμε απ’ τη γωνιά Βαλτετσίου – Ιπποκράτους είδαμε το αίμα σου πάνω στις πέτρες. Σφίξαμε τη γροθιά μας ψιθυρίζοντας το «επέσατε θύματα…».

Ο Δεκέμβρης με το μαζικό ηρωισμό του λαού και της νεολαίας μας έγινε τραγούδι, ποίημα. Για το λόχο των σπουδαστών μέσα στις μάχες φτιάχτηκαν και τραγουδήθηκαν δυο τραγούδια. Δίνουμε παρακάτω το ένα από αυτά:

Α. Δ.

Τραγούδι για το «Μπάυρον»

«Ω! γεια χαρά σπουδάζουσα γενιά!
που ρίχτηκες στον αγώνα για τη Λευτεριά!
Βουνά και λόγγοι και της Αθήνας
όλοι οι δρόμοι αντιλαλούν
Λόρδος Μπάυρον – Λόχος ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ
Λόρδος Μπάυρον – Λόχος των σπουδαστών.

Φλογάτα νιάτα σπουδαστών εμπρός,
στο πέρασμά σας γονατίζει ο κάθε εχθρός
του φασισμού είστε σεις φοβέρα
σαν ακουστεί μες στον αγέρα
Λόρδος Μπάυρον – Λόχος ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ
Λόρδος Μπάυρον – Λόχος των σπουδαστών.

*Η διήγηση γίνεται απ’ το μαχητή Μανώλη Κορνήλιο, σπουδαστή της Παντείου, που ήταν στο φυλάκιο. Χαρακτηριστικό είναι ότι κι ο Κορνήλιος, τύπος εξαιρετικά μαχητικού σπουδαστή, κράτησε καλά και σε αλλεπάλληλες συλλήψεις και ξυλοδαρμούς μετά τη Βάρκιζα και στα βασανιστήρια του Μακρονησιού…

(Βιβλιοθήκη της νεολαίας – Μορφές ηρώων της νεολαίας της Ελλάδας, Εκδοτικό «Νέα Ελλάδα», 1953)

«Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ». Κάθε δεύτερη Τρίτη (εναλλάξ με τη μουσική στήλη «Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι»), η στήλη θα παρουσιάζει πτυχές από γνωστά και λιγότερο γνωστά γεγονότα, θα φιλοξενεί αναμνήσεις αγωνιστών και θα καταγράφει μικρές και μεγάλες στιγμές, που χαράχτηκαν με αίμα στις χρυσές σελίδες της Εθνικής μας Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ: Δείτε τις όλες εδώ.