Το μνημείο της Ρόζας που κατέστρεψαν οι Ναζί
Το μνημείο δεν επιζητούσε την ομορφιά αλλά την αλήθεια. Ο δημιουργός του είχε πει: «Καθώς οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους πυροβολήθηκαν μπροστά σε έναν τοίχο από τούβλα, ένας τοίχος από τούβλα θα είναι αυτό που θα κτίσω ως μνημείο».
Στο κεντρικό νεκροταφείο Φριντριχσφέλντε στο Λίχτενμπεργκ του Ανατολικού Βερολίνου, κάποτε βρισκόταν το μνημείο που ανατέθηκε από τον Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας να σχεδιάσει ο γερμανός αρχιτέκτονας και όχι μόνο, Λούντβιχ Μις φαν ντερ Ρόε προς τιμή της Ρόζας Λούξεμπουργκ του Καρλ Λίμπνεχτ και άλλων προσωπικοτήτων του γερμανικού κομμουνιστικού κινήματος, το οποίο καταστράφηκε από τους Ναζί το 1935.
Ανάμεσα στα μεγάλα έργα του Μις φαν ντερ Ρόε το εντυπωσιακό προλεταριακό μνημείο από τούβλο και την «μοναδική γερμανική συνεισφορά στη μνημειακή γλυπτική του 20ού αιώνα» όπως χαρακτηρίστηκε και δεδομένης της ιστορικής σημασίας του αντικειμένου, το έργο δεν έχει λάβει την απαραίτητη επιστημονική προσοχή.
Το έργο του Μις μνημόνευε την επανάσταση των Σπαρτακιστών 1919 στη Γερμανία, που παρά τις ηρωικές μάχες των εργατών του Βερολίνου, η επανάσταση βάφτηκε στο αίμα από το στρατό και την δολοφονία του Καρλ και της Ρόζας από το αστικό καθεστώς και τη σοσιαλδημοκρατία του Eμπερτ.
Το μνημείο δεν επιζητούσε την ομορφιά αλλά την αλήθεια. Σε μια συνέντευξη με τον κομμουνιστικό και πολιτιστικό σχολιαστή Eduard Fuchs, (Γερμανός μαρξιστής μελετητής πολιτισμού και ιστορίας, συγγραφέας, συλλέκτης τέχνης και πολιτικός ακτιβιστής) κάνοντας αναφορά στο έργο του είπε τα εξής: «Καθώς οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους πυροβολήθηκαν μπροστά σε έναν τοίχο από τούβλα, ένας τοίχος από τούβλα θα είναι αυτό που θα κτίσω ως μνημείο».
Χτισμένο σε τετράγωνη μορφή τέλειους όγκους, αναλογίες και αρμονική κατανομή, μήκους δώδεκα μέτρων, βάθους τεσσάρων μέτρων και ύψους έξι μέτρων, από τον οποίο προέκυψαν πολυάριθμες κυβικές μορφές. Τα τούβλα είχαν συγκεντρωθεί από τα καταστρεμμένα κτίρια κατά τη διάρκεια της εξέγερσης των Σπαρτακιστών που τοποθετήθηκε στο ένα άκρο, το κόκκινο αστέρι με το σφυρί και το δρεπάνι. Το εκπληκτικό επαναστατικό επίπεδο συνειδητοποίησης της δημιουργίας του μνημείου ήταν όταν συμπεριέλαβε στο σκίτσο του για το μνημείο ένα πανό με την επιγραφή «Ich war, Ich bin, Ich werde sein», «Ήμουν, Είμαι, Θα είμαι» από το τελευταίο κείμενο της Ρόζας:
«Η τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο!» Ηλίθιοι δήμιοι! Η «τάξη» σας είναι χτισμένη πάνω στην άμμο. Αύριο η επανάσταση θα υψωθεί ξανά και βροντώντας τα όπλα της με τις σάλπιγγες να αντηχούν θα αναγγείλει προκαλώντας σας τρόμο:
ΗΜΟΥΝ,ΕΙΜΑΙ, ΘΑ ΕΙΜΑΙ!
Το μνημείο του Μις ήτανε ένα ιδιοσυγκρασιακό έργο που αντίβαινε σε μια σειρά συμβατικών ιστοριών του αρχιτεκτονικού μοντερνισμού και της κληρονομιάς του. Στη δεκαετία της ζωής του, το μνημείο παρείχε ένα στωικό σκηνικό στις βίαιες συγκρούσεις στο Βερολίνο τη δεκαετία του 1920 και σηματοδότησε ένα σαφές ιδεολογικό σημείο, όπου η αρχιτεκτονική και η επαναστατική αριστερά ευθυγραμμίστηκαν στιγμιαία.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, το μνημείο έγινε το σημείο μαζικών διαδηλώσεων στο Βερολίνο που αντιστέκονταν στην άνοδο των ναζιστών με τρεις διαδηλωτές (Alfred Kollatsch, Paul Schulz και Erwin Berner) να δολοφονούνται στο χώρο, προσθέτοντας στην τραγικό του ιστορία. Οι Ναζί χρησιμοποιούν το μνημείο ως παγίδα για τη δίωξη των κομμουνιστών και άλλων διαδηλωτών.
(Διαδήλωση του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος μπροστά από το Μνημείο «Wir sind nicht zu verbieten» «Δεν θα μας απαγορεύσετε»
1926 ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας μιλάει μπροστά από το μνημείο.
Ιανουάριος 1935. Οι ναζί αφού πρώτα βανδαλίζουν και αφαιρούν το κόκκινο αστέρι με το σφυροδρέπανο και λεηλατούν τους διπλανούς τάφους το κατεδαφίζουν. Ωστόσο, η κόκκινη σημαία σώζεται και βρίσκεται στο Μουσείο της Γερμανικής Ιστορίας (Deutsche Geschichte).
Η καταστροφή του ήταν και το τέλος και η αρχή της ιστορίας αυτού του ιδιαίτερα πολιτικοποιημένου και νεωτεριστικού μνημείου.
1983. Ο αρχιτέκτονας Günter Stahn και ο γλύπτης Gerhard Thieme φιλοτεχνούν μια πλάκα συναρμολογημένη σε ένα απλό μνημείο από τούβλα, πάνω από τα υποστυλώματα του αρχικού μνημείου. Η πλάκα, η οποία είναι αφιερωμένη στο έργο του Mις, αναφέρει: «Σε αυτό το μέρος υπήρξε το επαναστατικό μνημείο του Κάρλ Λίμπνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ και πολλών άλλων επαναστατών του γερμανικού εργατικού κινήματος. 1926: Χτίστηκε από το Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα, σχεδιασμένο από τον Λούντβιχ Μις φαν ντερ Ρόε. 1935: Καταστράφηκε από τους φασίστες»
