Πάολο Κοέλιο – Ένα ρομαντικό ακκάου πριν την εφεύρεση του ίντερνετ

Κάποιοι από σας μπορεί να θυμάστε μια παλιά υποψήφια του Ποταμιού, που στο βιογραφικό της δήλωνε “πολεμίστρια του φωτός¨ και “προσωπική φίλη του Πάμπλο Κοέλιο”. Και μια και λέμε για ποτάμι, μια από τις πάμπολλες ρήσεις που καθιέρωσαν το Βραζιλιάνο συγγραφέα ως γενάρχη όλων των ρομαντικών ακκάου πριν καν εφευρεθεί το διαδίκτυο, έχει ως εξής:  “Πνίγεσαι όχι αν πέσεις στο ποτάμι, αλλά αν παραμείνεις βυθισμένος σ’ αυτό”. Κάτι που αν μη τι άλλο αποδεικνύει ότι Ψαριανός και Αμυράς ανήκουν στους φανατικότερους αναγνώστες του Παύλου Κουνέλη, όπως θα μεταφραζόταν στην ελληνική ο Πάουλου Κοέλιου, κατά την πορτογαλική προφορά.

Με 350 εκατομμύρια αντίτυπα σε 81 γλώσσες, ο Κοέλιο είναι μακράν ο πιο πετυχημένος πορτογαλόφωνος συγγραφέας όλων των εποχών, αν και η λογοτεχνική του αξία διχάζει τους κριτικούς, που συχνά τον κατηγορούν για το κράμα ρηχού συναισθηματισμού, πομπώδους μυστικισμού και παραφουσκωμένης κοινοτοπίας που διακρίνει τα δημοφιλέστατα μυθιστορήματά του. Κι όμως, υπάρχουν πάρα πολλοί συνάνθρωποι μας -ναι, οκ γυναίκες οι περισσότεροι εξ αυτών, μην το πιάσουμε τώρα αυτό το πονεμένο κεφάλαιο-που πληρώνουν για να γίνουν κοινωνοί σοφίας όπως οι παρακάτω: “Όταν αγαπά κανείς, τα πράγματα αποκτούν ακόμη μεγαλύτερο νόημα” (αλλά τα υψηλά νοήματα δεν τ’ανθίζεται ο κόσμος, δεν την ψιλιάζεται τη δουλειά) ή “Όταν προσπαθούμε να γίνουμε καλύτεροι απ΄ ό,τι είμαστε, τα πάντα γύρω μας γίνονται επίσης καλύτερα”. Για να μην αναφέρουμε τα περί συνωμοσία του σύμπαντος, που πρέπει να έχει παρωδηθεί περισσότερες φορές κι από τη γνωστή σκηνή με το Χίτλερ στην “Πτώση”. Καθόλου τυχαίο πάντως, ότι είναι και ο συγγραφέας με το μεγαλύτερο αριθμό ακολούθων στα ΜΚΔ.

Αν μη τι άλλο η ζωή του πάντως έχει ενδιαφέρον, ίσως μεγαλύτερο από τα βιβλία του. Γεννήθηκε το 1947 στο Ρίο ντε Τζανέιρο, τότε πρωτεύουσα της Βραζιλίας από αστική οικογένεια. Έδειξε από μικρός κλίση στην ποίηση και το θέατρο, οι γονείς του όμως αποθάρρυναν αυτά του τα ενδιαφέροντα, ενώ του έδωσαν αυστηρή θρησκευτική ανατροφή. Ο Κοέλιο υπέφερε συχνά από κατάθλιψη κι εκρήξης οργής ως αποτέλεσμα αυτής της καταπίεσης, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα ως έφηβος να νοσηλευτεί επανειλημμένα σε ψυχιατρική κλινική. Το 1970 εγκατέλειψε τις σπουδές του κι έγινε χίπις, περίοδος κατά την οποία πειραματίστηκε με τα ναρκωτικά και ήλθε σε επαφή με διάφορα αποκρυφιστικά ρεύματα, ενώ κάποια χρόνια αργότερα μεταστράφηκε εκ νέου στον καθολικισμό. Το 1972, μετά από μια σειρά ταξιδιών σε Ευρώπη, Αφρική, Μεξικό κι Νότια Αμερική άρχισε να γράφει στίχους ποπ και ροκ μουσικής με το δημοφιλή Βραζιλιάνο μουσικό Ραούλ Σέιζας.

Το 1974 φυλακίστηκε για την δράση του κατά της βραζιλιάνικης χούντας και στη συνέχεια εργάστηκε σε δισκογραφικές εταιρίες ως το 1980. Στη συνέχεια έκανε νέα ταξίδια στην Ευρώπη και την Αφρική, ανάμεσά τους και προσκύνημα στο δρόμο για το Σαντιάγο της Κομποστέλα στην Ισπανία, μήκους 800 χλμ από τη Γαλλία ως εκεί. Η εμπειρία του αυτή, βασισμένη στη χριστιανική του “αφύπνιση” ήταν και η βάση του βιβλίου του “Το ημερολόγιο ενός μάγου” (1987). Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε το διασημότερο βιβλίο του, “Ο Αλχημιστής”, μια μυστικιστική αφήγηση ενός βοσκόπουλου από την Ανδαλουσία που διασχίζει τη Βόρεια Αφρική για να βρει ένα θησαυρό. Ο πρώτος εκδότης τελικά ακύρωσε το βιβλίο, το οποίο στη συνέχεια έγινε τεράστια επιτυχία στη Βραζιλία και στο εξωτερικό. Το 1992 δημοσιεύτηκαν “Οι Βαλκυρίες” που βασίζονται στην απόπειρά του να μιλήσουν με τη σύζυγό του σε αγγέλους, την περίοδο που ήταν χίπηδες. Παρόμοιο θρησκευτικό και μεταφυσικό εν γένει περιεχόμενο είχαν και τα επόμενα μυθιστορήματά του, ανάμεσά τους και το “Εγχειρίδιο του πολεμιστή του φωτός”, πηγή έμπνευσης για την ποταμίσια υποψήφια που προαναφέρθηκε.

Πολύ γνωστό βιβλίο του είναι και το “Η Βερόνικα αποφασίζει να πεθάνει”, που βασίζεται και στις δικές του εμπειρίες στα ψυχιατρεία. Η υπόθεση, που έγινε και σενάριο ομώνυμης ταινίας το 2009, πραγματεύεται την απόπειρα αυτοκτονίας της Βερόνικα, η οποία ξυπνά σε ψυχιατρική κλινική μαθαίνοντας πως έχει μόνο λίγες βδομάδες ζωής λόγω καρδιακών προβλημάτων από τα χάπια που πήρε. Πιο ξεκάθαρες αυτοβιογραφικές αναφορές έχει  το τελευταίο του βιβλίο “Hippie” που κυκλοφόρησε στα ελληνικά πριν λίγους μήνες.

Σε ό,τι αφορά την πολιτική σκηνή της πατρίδας του, ο ίδιος, δεδηλωμένος “απογοητευμένος ψηφοφόρος” του κεντροαριστερού “Εργατικού Κόμματος”, κατά καιρούς έχει υπάρξει ιδιαίτερα επικριτικός προς την αυταρχική κυβέρνηση Τεμέρ, από την πρώτη στιγμή της ανόδου του στην εξουσία, έχοντας προβλέψει από το 2016 την επιστροφή του πρώην προέδρου Λούλα (φυλακισμένου για διαφθορά από τον περασμένο Απρίλη) στην εξουσία το 2018, κάτι που φαίνεται να επιβεβαιώνεται από τις δημοσκοπήσεις ενόψει των προεδρικών εκλογών, αν τελικά δεν του αφαιρεθεί το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στις 17 Σεπτέμβρη.

Δύσκολες Νύχτες