Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ – Η Αεροπορία στις μάχες του Γράμμου-Βίτσι

Στις 10/5/1948 ο Βαν Φλιτ δήλωνε με τη γνώση αυτής της υπεροπλίας: «Η συνεχής αύξησις πολεμικού υλικού κάθε εβδομάδα θα εξασφαλίσει εις τον ελληνικόν στρατόν την αποφασιστική υπεροχήν… με την αύξουσαν βοήθειαν, ο ελληνικός στρατός θα είναι νικητής εντός του θέρους».

Μια μικρή γεύση: Στη μάχη του Γράμμου το 1948 ο στρατός έριξε πάνω από 100.000 βλήματα πυροβολικού. Οι λίγες πυροβολαρχίες του ΔΣΕ, μόνο 5.000! Οταν άρχισε αυτή η μάχη ο συσχετισμός των δυνάμεων ήταν σε άνδρες 1 προς 10 και σε υλικό 1 προς 50 υπέρ του κυβερνητικού στρατού!

Ο κυβερνητικός στρατός απαρτιζόταν από 80.000 (και κατά άλλες πηγές 100.000) άνδρες. Οι μάχιμες δυνάμεις του ΔΣΕ στο Γράμμο, σύμφωνα με στοιχεία του Γενικού Αρχηγείου, ήταν περίπου 10.000 άνδρες και γυναίκες και περίπου 2.000 σε βοηθητικές υπηρεσίες!

Παρά ταύτα στις σκληρές μάχες που διεξήχθησαν ως τις 25 Ιούνη του 1948, οι κυβερνητικές δυνάμεις δεν κατόρθωσαν κανένα στρατηγικό τους σκοπό.

Για τη μάχη των 70 ημερών του ΔΣΕ στο Γράμμο το 1948 ο Βαν Φλιτ παραδέχτηκε: «Η αμυντική γραμμή ήτο αρίστη και άριστα σχεδιασμένη… η δε άμυνα διεξήχθη με αφάνταστον φανατισμόν υπό δυνάμεις 12.500 περίπου συμμοριτών». Και ο αρχηγός του ΓΕΣ, αντιστράτηγος Δ. Γιαντζής, δήλωνε: «Εις τον Γράμμον έχουν συγκεντρώσει μεγάλας δυνάμεις και η μαχητικότης των επίσης είναι μεγάλη… Παρουσιάζουν σήμερον μεγάλας δυνατότητας αντιστάσεως… Τα οχυρά των ήσαν αριστοτεχνικώς κατασκευασμένα».

Μέσα σε τέτοιες συνθήκες τιτάνιου και άνισου αγώνα ο ΔΣΕ κατορθώνει το ακατόρθωτο. Το στρατηγικό ελιγμό τον Αύγουστο του 1948 και το πέρασμα των δυνάμεών του στο Βίτσι. «Αυτός ο ελιγμός έδειξε τη μαχητικότητα, την ικανότητα, τη δύναμη και την αποφασιστικότητα των μαχητών και αξιωματικών του λαϊκού ΔΣΕ», όπως σημειώνει ο Νίκος Κυρίτσης, στο βιβλίο του «Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας – Βασικοί Σταθμοί του Αγώνα» (εκδ. «Σύγχρονη Εποχή») από το οποίο πήραμε και τα προαναφερόμενα στοιχεία.

Ενδεικτικό της συντριπτικής υπεροπλίας σε στρατιωτικά μέσα του κυβερνητικού στρατού είναι το άρθρο που ακολουθεί. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Δημοκρατικός Στρατός» («Μηνιάτικο στρατιωτικο-πολιτικό όργανο του Γενικού Αρχηγείου του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας») τον Απρίλη του 1949.

Η ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΣΤΙΣ ΜΑΧΕΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΥ-ΒΙΤΣΙ

Του σ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ (ΤΑΡΑΤΣΑ) Αξιωματικού αεροπορίας

Ο μοναρχοφασισμός στην προσπάθειά του να εξοντώσει τον ΔΣΕ μέσα στο 1948 χρησιμοποίησε δίπλα απ’ την αριθμητική υπεροχή του, που στη μάχη του Γράμμου ήτανε ένα προς δέκα, και την τεράστια υπεροχή του σε μέσα πυρός που ήτανε πολύ πιο μεγάλη. Περίπου ένα προς πενήντα. Εκεί όμως που δεν υπάρχει σύγκριση, τουλάχιστο για σήμερα, είναι η αεροπορία. Και ο μοναρχοφασισμός χρησιμοποίησε σε ευρεία κλίμακα την αεροπορία ιδίως στις μάχες του Γράμμου και σε συνέχεια του Βίτσι.

Ποιος έζησε τις ιστορικές κείνες μέρες της εποποιίας του Γράμμου και θυμάται μέρα που να μην βρίσκονταν από πάνω του ο «χαφιές» «Γαλατάς», σμήνη σπιτ-φάιερ, που ξέρναγαν φωτιά από σφαίρες, ρουκέτες και βόμβες και τα Ντακότα που αφού με τη διαφώτιση, πήγε τζίφος η δουλειά, προσπαθούσαν να μας κάψουν και μας και τα τσουγκάρια με εμπρηστικά βαρέλια.

Μα, ας δούμε τι αεροπλάνα χρησιμοποίησε ο εχθρός.

Γενικά η πολεμική αεροπορία ανάλογα με τη δουλειά που κάνει, (ταχτική χρησιμοποίησή της διακρίνεται:

Α) Σε αεροπορία βομβαρδισμού,

Β) Σε αεροπορία στρατιωτικής και ναυτικής συνεργασίας

Γ) Σε αεροπορία διώξεως

Δ) Σε αεροπορία μεταφορών, και

Ζ) Σε αεροπορία συνδέσμων.

Μπορεί να πει κανείς πως ο εχθρός στην πορεία των μαχών Γράμμου-Βίτσι χρησιμοποίησε λίγο πολύ όλες τις πιο πάνω κατηγορίες.

Πρώτο. Αεροπορία βομβαρδισμού. Καθ’ αυτού βομβαρδιστική αεροπορία δεν έχει ο εχθρός. Πού να φανταστεί το μοναρχοφασιστικό επιτελείο και ο υποστράτηγος Μυτηλιναίος -τον έφαγε κι αυτόν η «Κορωνίδα» – αρχηγός του επιτελείου της αεροπορίας, πώς οι «ξυπόλητοι κατσαπλιάδες» θα τους δημιουργούσαν ταχτικό μέτωπο και θα βρισκόντουσαν στην ανάγκη να χρησιμοποιήσουν στα τσουγκάρια του Σμόλικα – Γράμμου που έγιναν απόρθητα φρούρια -ταμπούρια της λευτεριάς και της ανεξαρτησίας, βόμβες των 500 και 1000 χιλ/μων. Έτσι λοιπόν όταν έσπασαν τα μούτρα τους στις μάχες των πρώτων ημερών και οι Μεραρχίες των κείτονταν αιμόφυρτες μπροστά στην Αμμούδα -Αλεβίτσα και Κάμενικ – Κλέφτη-Πουλιάνα επειγόντως ζήταγαν απ’ τ’ αφεντικά τους Αμερικάνους και βομβαρδιστικά αεροπλάνα για να σπάσουν «τα οχυρά», διασκεύασαν δε τα σπιτ-φάιερ έτσι που να φέρνουν βόμβες μέχρι και των 500 λιβρών, δηλαδή 227,2 χιλ/μα επίσης και τα μεταφορικά τύπου Ντακότα.

Δεύτερο. Αεροπορία στρατιωτικής συνεργασίας. Τέτοια αεροπλάνα μπορεί κανείς να πει πως έχει τύπου Άνσον, εγγλέζικα δικινητήρια πολυθέσια με ταχύτητα σχετικώς μικρή, γύρω στα 200 χλμ. την ώρα, εξοπλισμό δεν έχουν. Αυτά τα χρησιμοποιεί για αναγνώριση και τα χάρβατ, είναι ο περίφημος «Γαλατάς», αμερικάνικα μονοκινητήρια, διθέσια με ταχύτητα γύρω στα 250 χλμ. την ώρα και με ένα πολυβόλο, παίρνει και χειροβομβίδες,. Αυτά τα χρησιμοποιεί για παρατήρηση.

Τρίτο. Αεροπορία δίωξης. Έχει τα σπιτ-φάιερ, εγγλέζικα, μονοκινητήρια, μονοθέσια με ταχύτητα μεγάλη γύρω στα 500χλμ και με αρκετό εξοπλισμό, οχτώ αυτόματα, πολυβόλα και πυροβόλα των 20 χιλιοστών, επίσης μπορεί να πάρει έξι ρουκέτες και τελευταία βόμβες, αφαιρώντας φυσικά σφαίρες και ρουκέτες.

Τέταρτο. Αεροπορία μεταφορών. Έχει τα Ντακότα, αμερικάνικα δικινητήρια, πολυθέσια, μπορούν να μεταφέρουν μέχρι 25 στρατιώτες με πλήρη εξοπλισμό, με ταχύτητα περί τα 250-300 χλμ. Οπλισμό δεν έχουν εκτός από τις βόμβες που παίρνουν τώρα τελευταία. Είναι σχεδόν διπλάσια από τα Άνσον.

Πέμπτο. Αεροπορία συνδέσμων. Έχει τα τύπου Όξφορδ, μονοκινητήρια, τριθέσια με πολύ μικρή ταχύτητα, τέτοια που μπορούν να προσγειωθούν και σε χωράφια εκπληρώνοντας έτσι και το ρόλο τους.

Αυτά τα αεροπλάνα χρησιμοποίησε ο εχθρός στις μάχες Γράμμου-Βίτσι. Τώρα ας δούμε πως τα χρησιμοποίησε.

Πρώτα-πρώτα πρέπει νάχουμε υπόψη μας τούτο το δεδομένο. Γύρω στους ορεινούς όγκους Βοΐου -Σμόλικα-Γράμμου-Βίτσι ο εχθρός διαθέτει πολλά αεροδρόμια, Φλώρινας, Κοζάνης, Άργους Ορεστικού, Ιωαννίνων. Έτσι λοιπόν έχει το πλεονέχτημα νάναι για την αεροπορία ο χώρος επιχειρήσεων ένα «βήμα». Αυτό είναι σοβαρό πλεονέχτημα γιατί μπορούν τα ίδια αεροπλάνα να κάνουν την ημέρα πολλές εξορμήσεις και να χρησιμοποιούν όλη τη διάρκεια πτήσεως που τους επιτρέπει η βενζίνα πάνω στο χώρο επιχειρήσεων, να παίρνουν δε μέρος στις επιχειρήσεις μέχρι αργά το βράδυ. Έτσι βλέπουμε τα σπιτ -φάιερ να πολυβολούν μέχρι το σούρουπο -θυμάμαι σε μάχη της Γκορούσιας μέχρι 8, 10 το βράδυ χτυπούσαν – και ο «Γαλατάς» να στριφογυρίζει κοιτώντας για κινήσεις ή αναγκάζοντας μας να μην κινούμαστε μέχρι αργά το βράδυ.

Έπειτα σε κάθε μεγάλη μονάδα υπάρχει αξιωματικός της αεροπορία σαν σύνδεσμος. Σ’ αυτόν διαβιβάζονται όλες οι ασκήσεις των μαχόμενων τμημάτων της μονάδας που κι αυτός τις στέλνει στο Σώμα και από εκεί στην αεροπορία μαζί με σχετικό μετεωρολογικό και διάταξη τμημάτων τους. Έτσι λοιπόν τ’ αεροπλάνα παίρνουν σχετικές πολεμικές αποστολές ανάλογα με τον τύπο τους.

Ας αρχίσουμε από το Χάρβατ «Γαλατά». Σκοπός του Γαλατά είναι η παρατήρηση. Και παρατήρηση είναι η εξ’ όψεως (με γυμνό μάτι) συγκέντρωση πληροφοριών ταχτικής σημασίας. Και εξηγούμαι. Ο «Γαλατάς» παίρνει αποστολή πχ να εξερευνήσει τον τομέα Αλεβίτσας -Αμμούδας. Έχει ραδιοτηλεφωνική επαφή με τη μονάδα που έχει τον τομέα, με το πυροβολικό και με τα τυχόν ιπτάμενα αεροπλάνα σπιτ -φάιερ. Από ύψος όσο μπορεί χαμηλότερα, συνήθως από 500-1200 μ. -όσο πιο χαμηλά είναι τόσο πιο καλή παρατήρηση κάνει – αρχίζει με σειρά και προσεχτικά να ερευνάει όλο το έδαφος της περιοχής που πήρε αποστολή – όπως είπα όλα αυτά γίνονται με το μάτι, κιάλια δεν έχει – αυτή δε τη δουλειά την κάνει προπαντός ο παρατηρητής που είναι ελεύθερος να βλέπει προς όλες τις μεριές. Προσέχει κυρίως τα κύρια υψώματα να δει αν έχουμε πολυβολεία, αν έχουμε χαρακώματα, αν γίνονται κινήσεις, επίσης τους δρόμους και τα μονοπάτια να βρει τις θέσεις των πυροβόλων μας, καταυλισμούς μονάδων κλπ. Πρέπει να βγει η εσφαλμένη γνώμη μερικών ότι ο αεροπόρος δε βλέπει γιατί το αεροπλάνο τρέχει, αυτό μέχρις ενός σημείου είναι σωστό, προκειμένου επί παραδείγματι για μια χαράδρα που περνάει από πάνω όχι κατ’ άξονα, το μάτι του τότε δεν προκάνει στον ελάχιστον χρόνο της διέλευσης να ερευνήσει όλη τη χαράδρα, όταν όμως αυτός έχει πάρει αποστολή να ερευνήσει αυτή τη χαράδρα θα κάνει πολλές βόλτες από πάνω και θα πάρει με τη σειρά το μέρος.

Θα σας αναφέρω ένα παράδειγμα. Κάποτε σε μια παρατήρηση σε νεοσκαμμένο ακαμουφλάριστο χαράκωμα μέτρησε μέσα και πόσοι άνδρες βρίσκονταν ξαπλωμένοι, φυσικά η παρατήρηση έγινε από χαμηλά. Αν λοιπόν ο «Γαλατάς» δει καμμιά μεγάλη φάλαγγα αμέσως ειδοποιεί τη μονάδα ή τα σπιτ-φάιερ ή το πυροβολικό αν φτάνει, όταν δε έρθουν τα σπιτ-φάιερ, υποδεικνύει το στόχο με καπνογόνα. Όταν γυρίσει στη βάση του δίνει κανονικό δελτίο πληροφοριών με συντεταγμένες. Επίσης αναφέρει και από πιο ύψωμα χτυπήθηκε με αντιαεροπορική άμυνα. Άλλη αποστολή που μπορεί να πάρει, είναι η παρατήρηση δρομολογίων κίνησής μας. Οι δρόμοι Φούρκας – Κάντσικο -Ζέρμα-Πευκόφυτο κλπ., ελέγχονταν καθημερινά από τον Γαλατά. Σκοπό του ήταν να μη μας αφήνει να κινούμαστε. Επίσης και στην ώρα της μάχης γυρίζει πάνω απ’ τα υψώματα και παρατηρεί κάθε κίνησή μας, ενίσχυση, οπισθοχώρηση, επίθεση, καθώς πολυβολεία μας. Πολύ δε προσέχει τις θέσεις των πυροβόλων μας, ώρες ολόκληρες γυρίζει πάνω από υποτιθέμενο μέρος και προσέχει τη λάμψη ή τον καπνό της εκπυρσοκρότησης.

Ο «Γαλατάς» καμιά φορά μας χτυπάει με το πολυβόλο του ή και με χειροβομβίδες.

Άνσον. Αυτό το αεροπλάνο το χρησιμοποιούν οι φασίστες για αναγνώριση. Και αναγνώριση είναι η δια φωτογραφιών συγκέντρωση πληροφοριών στρατηγικής σημασίας. Όπως πχ. βιομηχανικών εγκαταστάσεων, αμυντικών έργων, λιμενικών εγκαταστάσεων, κλπ. Εμείς όμως τέτοιους στόχους για σήμερα δεν έχουμε, μπορούν όμως να κάνουν αναγνώριση χωριών, υψωμάτων, χώρων που νομίζουν από πληροφορίες ότι υπάρχουν καταυλισμοί μεγάλων μονάδων. Κάνουν δε διέλευση πάνω απ’ το στόχο και από μεγάλο ύψος πάνω από 2000 μέτρα παίρνουν φωτογραφίες. Αν με την εμφάνιση της φωτογραφίας που γίνεται στο αεροδρόμιο ανακαλύψουν στόχο γίνεται ο βομβαρδισμός και ύστερα συνήθως ξαναπερνάει το Άνσον, ξαναπαίρνει φωτογραφία και βλέπουν τ’ αποτελέσματα βομβαρδισμού.

Τέτοιες αναγνωριστικές πτήσεις έγιναν και στο Γράμμο και στο Βίτσι.

Το Άνσον πολλές φορές ρίχνει και προκηρύξεις.

Σπιτ-φάιερ. Σκοπός του αεροπλάνου αυτού για το δικό μας κυρίως αγώνα είναι η επέμβασή του στο πεδίο της μάχης για ταχτικά αποτελέσματα. Η χρησιμοποίηση αυτού του αεροπλάνου στις μάχες του Γράμμου -Βίτσι έγινε ευρύτατη. Σαν δαιμονισμένες σφήκες γύριζαν απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ κατά σμήνη, κύματα – κύματα πάνω απ’ τα υψώματα σύμβολα Κλέφτη, Ταμπούρι, Χάρο, Αλεβίτσα, Μαλιμάδι κλπ. Κοντά στο πυροβολικό τους τόνους σίδερο ρίξανε κι αυτά.

Όμως ακριβά την πληρώσανε και σήμερα ο υπερστρατηγός του Βαν Φλίτ τους έδωσε άλλα 54 για να αναπληρώσουν εκείνα που μαζί με τα δυσκολοαναπλήρωτα κορμιά των δολοφόνων του αέρα έμειναν για πάντα στις χαράδρες του Σμόλικα -Γράμμου – Βίτσι. Σύμφωνα με το σκοπό, που είπα προηγούμενα, τα σπιτ-φάιερ παίρνουν αποστολή

-α) να υποστηρίζουν την επίθεση τους. Όταν σπάνε τα μούτρα τους με όλα τ’ άλλα μέσα, συνήθως όμως και πριν τα σπάσουν, ζητάνε την υποστήριξη της αεροπορίας. Τότε αυτά έρχονται συνήθως κατά σμήνη, ανάλογα με τις ευχέρειες και τις σφίξεις που έχουν, τρία, πέντε, εφτά και παραπάνω. Η υπόδειξη του στόχου γίνεται με καπνογόνα βλήματα πυροβολικού. Σ’ αυτή την περίπτωση χτυπάνε το στόχο πολυβολεία μας, με βόμβες μεγάλες των 250 ή 500 λιβρών και με ρουκέτες πολυβολούν τα χαρακώματα μας, κινήσεις μας κλπ.

-β) να εκμεταλλευθούν επιτυχία τους χτυπώντας μας στην οπισθοχώρησή μας, για να μην μπορέσουμε να κάνουμε κανονική σύμπτυξη και σταθεροποιήσουμε τις θέσεις μας.

-γ) Να υποστηρίξουν αγκίστρωσή των σε ένα σημείο, φοβούμενοι αντεπίθεση δική μας. Έχουν πικρή πείρα γιατί πολλές φορές όταν οι διοικήσεις είχαν τις κατάλληλες εφεδρείες και τις ρίχνανε σ’ αυτή τη στιγμή πηγαίνανε κουτρουβαλώντας από εκεί που’ ρθαν. Και

-δ) Να υποστηρίξουν οπισθοχώρησή τους. Στις τρεις τελευταίες περιπτώσεις ρίχνουν μικρές βόμβες, ρουκέτες, προπαντός όμως πολυβολούν.

Εκτός από τις παραπάνω περιπτώσεις τα σπιτ-φάιερ χτυπάνε φάλαγγες κινούμενες, ειδοποιούμενα απ’ το Γαλατά δεν αποκλείεται όμως και τα σπιτ -φάιερ να δουν μόνα τους τη φάλαγγα. Έτσι πολλές φορές παίρνουν αποστολές να χτυπήσουν χωριά, καταυλισμούς, γέφυρες κλπ.

Το αεροπλάνο αυτό έχει ραδιοτηλέφωνο που συνεννοούνται με τα άλλα, με το Γαλατά και με τη μονάδα. Μέσα είναι μόνον ο χειριστής, έτσι που πίσω του δεν βλέπει. Για να χτυπήσει στόχο είναι υποχρεωμένος να εφορμήσει, βουτήξει δηλαδή, γιατί τα πολυβόλα του και πυροβόλα του τάχει μόνιμα στα φτερά του, επίσης και οι ρουκέτες είναι ευθυτενούς τροχιάς, σκοπεύει δε με το ίδιο το αεροπλάνο. Στην περίπτωση των βομβών μπορεί να τις ρίξει σε ευθεία πτήση, όμως δεν θάχει καλό αποτέλεσμα γιατί δεν έχει σκοπευτικά όργανα και γι’ αυτό και σ’ αυτή την περίπτωση βουτάει.

Πριν βουτήξει γυρίζει πάνω απ’ το στόχο και κάνει παρατήρηση σε σχετικά μεγάλο ύψος 1200μ. αυτό φυσικά γίνεται όταν δεν έχει ακριβώς καθορίσει το στόχο. Η εφόρμηση γίνεται σε μεγάλη γωνία ακόμα και κάθετη, από ύψος 300 και πάνω μέτρα, ανάλογα με την αντίσταση, αφήνει τις ρουκέτες και τις βόμβες. Από το ίδιο ύψος σχεδόν γίνεται και ο πολυβολισμός. Ύστερα με το κατάλληλο χειρισμό ανεβαίνει όχι κανονικά για να αποφύγει το πυρά μας.

Πολλές φορές τα σπιτ-φάιερ κάνουν και εικονικές εφορμήσεις για εκφοβισμό. Όπως ξέρουμε το αεροπλάνο είναι και όπλο ψυχολογικό, σπάει τα νεύρα του μαχητή με κείνο το δαιμονισμένο σφύριγμα που κάνει όταν βουτάει. Οι Γερμανοί είχαν βάλλει και σειρήνες μάλιστα, όμως οι δικοί μας μαχητές τόχουν τόσο πολύ συνηθίσει που έχουν πέσει στο αντίθετο. Δεν φυλάγονται, κάνουν τον παλληκαρά και παθαίνουμε ζημιές αδικαιολόγητες. Θυμάμαι στο πέρασμα της Αλεβίτσας κατεβαίνοντας για το Μονόσυλο ενώ αυτά χάλαγαν τον κόσμο, ένας μαχητής έτρεχε στη μέση του δρόμου σα να μη συνέβαινε τίποτα και μια ριπή τον σκότωσε.

Ντακότα [βλ. κεντρική εικόνα ανάρτησης]. Αυτό το αεροπλάνο είναι καθ’ αυτού μεταφορικό. Χρησιμοποιήθηκε πολύ στην Ευρώπη απ’ τους Αμερικάνους για μεταφορές. Σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως στις πολιτικές αεροπορίες καθώς και για τον εφοδιασμό του Βερολίνου. Ο μοναρχοφασισμός το χρησιμοποιεί και σαν μεταφορικό και τελευταία βομβαρδιστικό.

Σαν μεταφορικό σκοπός του είναι: -α) να μεταφέρει γρήγορα ενισχύσεις στα αεροδρόμια που είναι κοντά στο πεδίο των μαχών, -β) να ρίχνει εφόδια σε προκεχωρημένα μαχόμενα τμήματα ή και κυκλωμένα -γ) να μεταφέρει τραυματίες στα μετόπισθεν, -δ) να μεταφέρει υψηλές προσωπικότητες από Φρεί[δερι]κη – Παύλο, Βαν Φλιτ κλπ. Για όλες αυτές τις περιπτώσεις το χρησιμοποίησε ο εχθρός στις μάχες Γράμμου Βίτσι.

Σαν βομβαρδιστικό όπως είπαμε στην πορεία των μαχών αφού δεν τους έδωσαν βομβαρδιστικά αναγκάστηκαν να μετατρέψουν ορισμένα ντακότα σε βομβαρδιστικά. Έτσι σήμερα φορτωμένα με αρκετές βόμβες, γιατί μπορούν να πάρουν πάρα πολλές παίζουν το ρόλο του βομβαρδιστικού και δεν υπάρχει χωριό στο Βίτσι που να μην έχει βομβαρδιστεί πολλές μάλιστα φορές. Οι βόμβες που ρίχνει είναι διαφόρων μεγεθών και το σπουδαιότερο είναι ότι ρίχνουν και ορισμένες με επιβράδυνση σε δημόσιους δρόμους, περάσματα, χωριά που σκάνε σε διάφορες ώρες. Σκοπός τους είναι να μας αχρηστεύσει για λίγο διάστημα.

Τα ντακότα χρησιμοποιηθήκανε επίσης και για ρίξιμο εμπρηστικών βαρελιών με σκοπό να κάψουν τα δάση, επίσης και για ρίξιμο προκηρύξεων.

Τα βομβαρδιστικά Ντακότα τον κάνουν απ’ τα 200 μέτρα κι απάνω με σχετική επιτυχία γιατί οπωσδήποτε έχουν τοποθετήσει βομβαρδιστικά όργανα (Μπομπ-σάιτ)*.

Όμως το ντακότα σαν βομβαρδιστικό δεν τους εξυπηρετεί, αφού δεν είναι και βομβαρδιστικό, μα ούτε και βαριά βομβαρδιστικό. Ο αγώνας ο σημερινός είναι τέτοιος που κατάλληλα είναι τα ελαφριά βομβαρδιστικά και τέτοια οπωσδήποτε θα τους δώσουν για να τα χρησιμοποιήσουν στις επιχειρήσεις που ετοιμάζουν για το 1949. Τα τέτοια βομβαρδιστικά είναι πολύ πιο ευέλιχτα και με μεγαλύτερη ταχύτητα από τα ντακότα. Έτσι θα μπορούν με εφορμήσεις να χτυπάνε το στόχο σαν τα σπιτ -φάιερ και με μεγάλες βόμβες των 500 χλμ. Και 1000 ακόμα. Επίσης αυτά είναι εξοπλισμένα με πολυβόλα μπορεί και πυροβόλα των 20 που θα μας πυροβολούν. Όμως θα είναι ευκολότερη λεία με την οργανωμένη πια αντιαεροπορική μας άμυνα απ’ ότι είναι τα σπιτ -φάιερ, θάναι μεγαλύτερα σε όγκο, δικινητήρια, με λιγότερη ταχύτητα και λιγότερη ευελιξία. Θα πρέπει όμως να πάρουμε υπόψη μας από τώρα μια τέτοια χρησιμοποίηση ελαφρού βομβαρδιστικού, ιδίως για την οχύρωση του εδάφους και την αντιαεροπορική μας άμυνα.

Τελευταίο είναι το Όξφορδ. Αυτό το αεροπλάνο είναι στη διάθεση μεγάλων μονάδων και το χρησιμοποιούν σα σύνδεσμο με μαχόμενα προκεχωρημένα τμήματα, στέλνοντας διαταγές ή ακόμα και αξιωματικούς του επιτελείου.

Στο Γράμμο και στο Βίτσι πολλές φορές πετούσε πολύ ψηλά στο χώρο μας που θα έκανε κατά τη γνώμη μου μελέτη του εδάφους με άμεση παρατήρηση ή και διόρθωση βολής πυροβολικού. Κάνανε νυχτερινές πτήσεις με Γαλατά ίσως και με ντακότα. Σκοπός τους είναι να μας εμποδίσουν στις κινήσεις μας.

Αυτά τα αεροπλάνα είχε ο μοναρχοφασισμός και έτσι τα χρησιμοποίησε στις μάχες του Γράμμου -Βίτσι Αυτές όμως οι μάχες του ‘φαγαν πολλά αεροπλάνα και θάχαμε καλύτερα αποτελέσματα αν νωρίτερα πιάναμε το ζήτημα της οργανωμένης αντιαεροπορικής άμυνας. Περί τα μέσα σχεδόν του Ιούλη το ΔΜ ανέθεσε, ύστερα από πρόταση του, στον σ. Κώστα Κούναρη, αεροπόρο, τη δημιουργία οργανωμένης αντιαεροπορικής άμυνας. Έτσι έγιναν σκοπευτικά και για μυδράλια και τουρτούρες, έγινε πρόχειρη Σχολή που περνάνε μέσα σε λίγες μέρες τα απαραίτητα στοιχεία αντιαεροπορικής άμυνας. Τ’ αποτελέσματα φανήκανε γρήγορα, ιδίως εδώ στο Βίτσι που έγιναν ιδιαίτερα τμήματα αντιαεροπορικής άμυνας.

Κοντά σε απώλειες αεροπλάνων που είχε ο μοναρχοφασισμός είχε και απώλειες εκπαιδευμένου προσωπικού που τόχει λίγο και ο Βαν Φλιτ προχθές έκανες εκείνες τις κυνικές δηλώσεις, ότι δεν μπορούνε να διαθέσουν δολάρια για αεροπλάνα αν δεν βρεθεί σύγχρονα και το κατάλληλο προσωπικό γιατί τότε τα λεπτά θα μείνουν αχρησιμοποίητα. Όμως προσωπικό δεν είναι εύκολο να εκπαιδεύσουν. Χρειάζονται Σχολές χειριστών, τεχνιτών, ασυρματιστών, κλπ, τις οποίες δεν έχουν και ούτε είναι εύκολο να δημιουργήσουν. Για να εκπαιδεύσουν χειριστές παίρνουν τα χιτάκια και τα στέλνουν στην Αμερική. Όμως εκτός απ’ αυτές τις δυσκολίες είναι και ο χρόνος. Σ’ οποιαδήποτε ειδικότητα χρειάζεται τουλάχιστον 1 1/2- 2 χρόνια εκπαίδευση.

Το θέμα για την αεροπορία δεν εξαντλήθηκε, εγώ απλώς τοπιασα όσα μπορούσα απ’ την πλευρά το τι αεροπλάνα έχουν και πως τα χρησιμοποίησαν στις μάχες του Γράμμου – Βίτσι. Θα πρέπει, τώρα ιδίως οι συνάδελφοι, να το συμπληρώσουν και ολοκληρώσουν κυρίως απ’ την πλευρά της παθητικής και ενεργητικής αντιαεροπορικής άμυνας.

Σημείωση: *Bombsite (περιοχή που έχει πληγεί ή θα πληγεί από βομβαρδισμό).

«Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ». Η στήλη παρουσιάζει πτυχές από γνωστά και λιγότερο γνωστά γεγονότα, φιλοξενεί αναμνήσεις αγωνιστών και καταγράφει μικρές και μεγάλες στιγμές, που χαράχτηκαν με αγώνες και αίμα στις χρυσές σελίδες της Εθνικής μας Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Σελίδες απ’ την Εθνική Αντίσταση και τον ΔΣΕ: Δείτε τις όλες εδώ.