“Ελλάν Πασσέ”: Ανοιχτή επιστολή στον πρωθυπουργό για τα εμπόδια κοινωνικής ένταξης των Ρομά και τον ρατσισμό

Ανοιχτή επιστολή προς τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, στη οποία τίθενται τα εμπόδια της κοινωνικής ένταξης των Ελλήνων Ρομά, όπως επίσης θίγονται και ζητήματα ρατσιστικής ρητορικής και αντιτσιγγανισμού που το τελευταίο διάστημα εντάθηκαν εξαιτίας του τραγικού περιστατικού της δολοφονίας του 16χρονου Κώστα Φραγκούλη, στάλθηκε με πρωτοβουλία της Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων Ρομά – Ελλάν Πασσέ.

Την επιστολή προσυπογράφουν 35 ομοσπονδίες, σωματεία και σύλλογοι και πάνω από 50 εκπρόσωποι της κοινότητας Ρομά.

Αναλυτικά:

«Το περιστατικό του θανάσιμου πυροβολισμού του δεκαεξάχρονου Ρομ από Αστυνομικά όργανα στην Θεσσαλονίκη, πέραν του πένθους που έφερε στην Κοινότητα των Ρομά αλλά και σε όλη την ενσυναίσθητη Ελληνική κοινωνία, έφερε για πολλοστή φορά στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης το θέμα της βαθιάς κοινωνικής ανισότητας σε βάρος μεγάλου τμήματος της Κοινότητας των Ελλήνων πολιτών καταγωγής Ρομά.

Η ασύμμετρη αντιμετώπιση ενός περιστατικού παραβατικότητας χαμηλής έντασης από τα αστυνομικά όργανα με τρόπο που ξεπέρασε το όριο της αστυνομικής πρακτικής και μετατράπηκε σε αστυνομική αυθαιρεσία, θα εξεταστεί από την Δικαιοσύνη προς την οποία η ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ εκφράζει την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό της, ως θεσμό – πυλώνα της Δημοκρατίας και της κοινωνικής ειρήνης.

Παρά τον συσσωρευμένο θυμό που οδήγησε σε ολιγάριθμα ξέσπασμα αγανάκτησης σε καταυλισμούς ανά την Ελλάδα και παρά τον πρωτοφανή αντιτσιγγανισμό που εκφράστηκε από μειοψηφία της κοινωνίας, η Κοινότητα των Ρομά επέδειξε αυτοσυγκράτηση τονίζοντας ότι το θλιβερό γεγονός δεν πρέπει να αποτελέσει αιτία διχασμού και αντιπαλότητας της κοινωνίας εναντίον των Ρομά και αντίστροφα.

Για τον λόγο αυτό η ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ έχει συστήσει όλες αυτές τις ημέρες προς όλες τις κατευθύνσεις ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση, δηλώνοντας ότι είτε η παραβατικότητα είτε η αυθαιρεσία από όπου και αν προέρχονται δεν είναι ανεκτές και η Δικαιοσύνη είναι αυτή που θα επιλαμβάνεται και θα αποδώσει το δίκαιο.

Στο πλαίσιο αυτό τονίστηκε ότι η περιστασιακή (και σε καμία περίπτωση καθολική) εκδήλωση παραβατικών συμπεριφορών από μέλη της Κοινότητας Ρομά δεν είναι αποδεκτή από την κοινωνία, όσο όμως πολύ περισσότερο δεν μπορεί να είναι ανεκτή η υπέρμετρη και πέραν του αναγκαίου αστυνομική διαχείριση της που φθάνει και ξεπερνά το όριο της ανθρώπινης ζωής δημιουργώντας τον φαύλο κύκλο του αιτίου και του αιτιατού.

Το περιστατικό της αφαίρεσης μιας ζωής, πέραν της ποινικής διάστασης, έχει βαθύτερη πολιτική διάσταση, εφόσον αντικατοπτρίζει με τον πιο ακραίο και απεχθή τρόπο μια πραγματικότητα που αναπαράγει σε βάρος των Ελλήνων Ρομά την θεσμική ανισότητα, την χωρική απομόνωση και την κοινωνική περιθωριοποίηση.

Στην Ελλάδα οι Ρομά σε μεγάλο βαθμό έχουν κατακτήσει με τον δικό τους αγώνα, την κοινωνική ένταξη και διαβιούν ως συνετοί και ενεργοί πολίτες συμμετέχοντας στην πολιτική, οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή της χώρας.

Τμήμα της Κοινότητας των Ρομά λόγω των ελλειμματικών και στρεβλών πολιτικών διαχρονικά και μετά από 5 εξαγγελθέντα Εθνικά Πλαίσια Ένταξης ήδη από την δεκαετία του 1990, συνεχίζει να διαβιεί σε συνθήκες μη αποδεκτές για τον σύγχρονο Ευρωπαϊκό πολιτισμό στον οποίο μετέχει η χώρα μας. Η “περιπτωσιολογική παραβατικότητα” χαμηλής συνήθως κλίμακας των Ρομά, που μεγεθύνεται ανεξέλεγκτα στην δημόσια σφαίρα ως “φυλετική εγκληματικότητα” δεν αποτελεί παρά την εκδήλωση μιας παθογένειας τα αίτια της οποίας έχουν βαθιές ρίζες στις εξαθλιωμένες συνθήκες διαβίωσης του χωρικού απομονωτισμού και κοινωνικού διαχωρισμού, αυτές των καταυλισμών των Ρομά ανά την Ελλάδα.

Οι Ρομά δεν είναι – όπως διαδίδει ο διχαστικός αντιτσιγγανισμός – “φύσει αντικοινωνικοί” αλλά καθίστανται “θέσει εξωκοινωνικοί” ως αποτέλεσμα της χρόνιας αποκοπής από τις πολιτικές ισότητας και αυτό είναι πρωτίστως αποτέλεσμα των εξαθλιωμένων συνθηκών διαβίωσης σε ανυπόφορους για τα ανθρώπινα όρια, καταυλισμούς.

Μέσα από έναν τέτοιο καταυλισμό το βήμα της κοινωνικής ένταξης για έναν δεκαεξάχρονο Ρομά, φαντάζει αβυσσαλέο χάσμα το οποίο δεν είναι σε θέση να υπερβεί. Το αίσθημα του “καταραμένου” που μπορεί να τον συνοδεύει στην ζωή του, ενισχύεται κάθε τόσο από τις αντιστάσεις μικρού συνήθως αλλά δυναμικού μέρους της “καχύποπτης κοινωνίας” που ακυρώνει την εγγραφή ενός παιδιού στο σχολείο, αποτρέπει την εύρεση μιας αξιοπρεπούς θέσης εργασίας για έναν νέο, εκδιώκει μια οικογένεια από την ενοικίαση ενός διαμερίσματος στον αστικό ιστό.

Απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα η Πολιτεία διαχρονικά αρνείται να προχωρήσει στην ρύθμιση του χρόνιου αιτήματος για απόδοση ίσης πρόσβασης των Ρομά στα κοινωνικά δικαιώματα και αγαθά (αυτά της Στέγασης, της Εκπαίδευσης, της Απασχόλησης, της Υγείας, της Κοινωνικής πολιτικής και Πρόνοιας) αλλά αντίθετα με το κενό πολιτικής που δημιουργεί, προκαλεί την κοινωνική απορύθμιση που με την σειρά της προκαλεί την αυτορρύθμιση της άμυνας και της επιβίωσης των κοινωνικά αποκλεισμένων Ρομά.

Η πολιτική κοινωνικής ένταξης στην Ελλάδα παρά τον διακηρυκτικό της χαρακτήρα και παρά τους σημαντικούς πόρους που διέθεσε (και διαθέτει) η Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο της Στρατηγικής για την θεσμική εξίσωση των Ρομά, παραμένει διαχρονικά η “πολιτική των 5 στερητικών άλφα” χαρακτηριζόμενη από ασυνέπεια, ασυνέχεια, αποσπασματικότητα, αναποτελεσματικότητα, αστοχία.

Συνδεδεμένη κυρίως με τους πόρους των ΕΣΠΑ αλλά κατευθυνόμενη σε θεματικά στεγανά από πολλαπλά διαχειριστικά κέντρα και χωρίς ενιαία παρακολούθηση, καθίσταται μια ασύνδετη πολιτική που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ολοκληρωμένα το οξύ κοινωνικό ζήτημα. Για τους λόγους αυτούς η ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΡΟΜ ως το Τριτοβάθμιο Όργανο Συλλογικής έκφρασης των Ελλήνων Ρομά, θέτοντας το θέμα ως επείγον, απευθύνεται σε εσάς ζητώντας την ανάληψη πρωτοβουλίας για την συγκρότηση μιας ενιαίας πολιτικής ένταξης που θα απαντά κατά προτεραιότητα στο αίτημα επίλυσης του στεγαστικού ελλείμματος με ενεργητικά μέτρα στεγαστικής αρωγής που θα εξαλείψουν μεσοπρόθεσμα οριστικά, το όνειδος των καταυλισμών του χωρικού διαχωρισμού και κοινωνικού απομονωτισμού.

Μια τέτοια πολιτική είναι εφικτή με την συγκρότηση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου πολιτικής κοινωνικής κατοικίας, με παράλληλες δράσεις για την ίση πρόσβαση στην Εκπαίδευση, την Απασχόληση, την Δημόσια Υγεία, την Κοινωνική Πολιτική & Πρόνοια για τους περιθωριοποιημένους Ρομά, μέσα από την συγκρότηση ενός ανεξάρτητου Επιχειρησιακού Προγράμματος στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021 – 2027 με ενοποίηση των πόρων που βρίσκονται κατανεμημένοι αλλά ασυντόνιστοι σε Τομεακά και Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα. Μια τέτοια επιλογή μπορεί να αποτελέσει το ασφαλές πλαίσιο για την άσκηση μιας πολιτικής που θα χαρακτηρίζεται από συνέπεια, συνέχεια, ολοκληρωμένη προσέγγιση, αποτελεσματικότητα και ευστοχία.

Το θεσμικό πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021 – 2027 αλλά και η χρονική συγκυρία επιτρέπουν μια τέτοια επιλογή, για την δημιουργία ενός ισχυρού χρηματοδοτικού μέσου που θα αξιοποιεί τους Ευρωπαϊκούς πόρους και κυρίως θα ενισχύει την σύγκλιση της Εθνικής Στρατηγικής Ένταξης με τις Ευρωπαϊκές πολιτικές και προτεραιότητες για την απόδοση όρων κοινωνικής ισότητας στους Έλληνες Ρομά.

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

Η οικογένεια, η Κοινότητα των Ρομά αλλά και η συντριπτική πλειοψηφία ης κοινωνίας, πενθεί και ζητάει το αυτονόητο. Το ανθρωπίνως αβάσταχτο γεγονός του θανάτου ενός ακόμη νέου, να αποτελέσει το τελευταίο θλιβερό συμβάν σε μια αλυσίδα γεγονότων που θέτουν σε κίνδυνο κάθε ανθρώπινη ζωή κάθε Έλληνα πολίτη. Φαινόμενα παραβατικότητας, αγανάκτησης και κοινωνικών συγκρούσεων δεν είναι επιθυμητά από κανένα και για κανέναν λόγο και δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται με καταστολή και αντίστροφη βία μέχρι θανάτου, αλλά μπορούν να κατευνάζουν με θετικές πολιτικές στήριξης και ένταξης. Η αναγκαιότητα κοινωνικής ειρήνης, ισότητας και αναλογικής ευημερίας είναι ένα αδιαπραγμάτευτο αίτημα για όλους τους Έλληνες πολίτες και πολύ περισσότερο για τους πιο αδύναμους και ευάλωτους.

Η πρόκληση για την μετατροπή της επιθυμίας σε πραγματικότητα είναι στα χέρια της κοινωνίας, αλλά σήμερα πολύ περισσότερο είναι στα χέρια της πολιτικής, είναι στα χέρια σας. Σύντομα η Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομ αναλαμβάνει την πρωτοβουλία για την ανασυγκρότηση της Κοινότητας των Ρομά σε Πανελλαδικό επίπεδο και την συσπείρωση της γύρω από το αίτημα ανάπτυξης μιας συνεκτικής πολιτικής κοινωνικής ένταξης.

Εκεί θα είστε προσκεκλημένος εσείς και όλα τα Κυβερνητικά επίπεδα που σχετίζονται με το θέμα για την ανάπτυξη ενός διαλόγου συνευθύνης και σοβαρότητας.

Η Κοινότητα των Ρομά όλες αυτές τις επίπονες ημέρες έδειξε την σοβαρότητά της. Ήρθε η στιγμή να την ανταποδώσει η Πολιτεία Είναι θέμα Δημοκρατίας».