Αμεντέο Αβογκάντρο – Ο επαναστάτης θεμελιωτής της ατομικής θεωρίας
Συμμετείχε στα επαναστατικά κινήματα του 1821 εναντίον του Βασιλιά Βίκτωρ Εμμανουήλ Α΄ της Σαρδηνίας και ως αποτέλεσμα, έχασε τη θέση του καθηγητή φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο.
Ο Αμεντέο Αβογκάντρο γεννήθηκε στις 9 Αυγούστου 1776 στο Τορίνο, στο τότε Βασίλειο της Σαρδηνίας. Παρόλο που είναι γνωστός ως φυσικός, είχε ακολουθήσει την οικογενειακή παράδοση και η επίσημη εκπαίδευσή του ήταν στα νομικά. Το ενδιαφέρον του για την επιστήμη φαίνεται να ξεκίνησε με την εφεύρεση της πρώτης ηλεκτρικής μπαταρίας το 1800 από τον Αλεσάντρο Βόλτα. Άρχισε τότε να παρακολουθεί διαλέξεις στα μαθηματικά και τη φυσική και το 1806 ξεκίνησε τη διδασκαλία μαθημάτων φυσικής σε ένα τοπικό γυμνάσιο. Τρία χρόνια αργότερα, διορίστηκε καθηγητής Φυσικής Φιλοσοφίας στη Βασιλική Ακαδημία του Βερτσέλλι.
Τα χρόνια εκείνα ήταν πολύ δύσκολη η μετάδοση της γνώσης και των ανακαλύψεων, έτσι πολλοί επιστήμονες ενώ δούλευαν γεωγραφικά «απομονωμένοι» συμπλήρωναν με τις ανακαλύψεις τους την επιστημονική γνώση. Η έλλειψη επίσημης επιστημονικής κατάρτισης αλλά και καθοδήγησης σε συνδυασμό με την προαναφερθείσα απομόνωση, φαίνεται να επέδρασαν καταλυτικά στη διατύπωση της Υπόθεσης και τον υπολογισμό του Αριθμού του από τον Αβογκάντρο.
Το 1808 στην Αγγλία ο Τζον Ντάλτον εισήγαγε την έννοια του ατόμου, τη μικρότερη διακριτή μονάδα ενός αερίου. Διατυπώνοντας τη θέση ότι όλα τα άτομα ενός στοιχείου ήταν πανομοιότυπα μεταξύ τους και διαφέρουν από αυτά άλλων στοιχείων τόσο στις ιδιότητες, όσο και στη μάζα και το μέγεθος, αλλά και την εσφαλμένη άποψη ότι άτομα διαφορετικών στοιχείων συνδυάζονται με απλή αναλογία 1:1 για να σχηματίσουν ενώσεις.
Ένα χρόνο αργότερα, στη Γαλλία, ο Ζοζέφ Λουί Γκαι-Λισάκ έδειξε ότι τα αέρια συνδυάζονται σε απλές αναλογίες κατ’ όγκο και ότι ο προκύπτων όγκος του αερίου ήταν σε απλή αναλογία με τα αέρια από τα οποία σχηματίστηκε.
Ο Αβογκάντρο το 1811 κάνει τη γνωστή του Υπόθεση, ότι: «ίσοι όγκοι αερίων σε μια δεδομένη θερμοκρασία και πίεση περιέχουν τον ίδιο αριθμό μορίων». Η Υπόθεσή του σήμερα έχει ισχύ Νόμου (Αρχής). Με βάση αυτή την Υπόθεση ο Αβογκάντρο απέδειξε για πρώτη φορά τη διαφορά μεταξύ των ατόμων και μορίων και όρισε τον αριθμό Avogadro που εκφράζει τον αριθμό των ατόμων οποιουδήποτε στοιχείου που περιέχονται σε μάζα τόσων γραμμαρίων όσο είναι η σχετική ατομική μάζα του. Η σημερινή ακριβής τιμή του αριθμού Avogadro, μετά από πολυάριθμες πειραματικές μετρήσεις, συμφωνήθηκε ότι είναι ΝΑ = 6,0252 x1023
Η αναγνώριση του έργου του Αβογκάντρο, δεν έγινε όσο ζούσε. Σε αυτό συνετέλεσε η μελέτη πολλών θεμάτων, που φαίνεται να μην έχουν μεγάλη σχέση μεταξύ τους όπως: η ειδική θερμότητα των αερίων, η συγγένεια ουσιών με το οξυγόνο, η ηλεκτρική δύναμη του ατμού, η διαστολή του υδραργύρου όταν θερμαίνεται κ.ά. Αλλά κυρίως, η θεωρητική παρά η εμπειρική προσέγγιση του έργου του, σε μια εποχή που τα αποδεικτικά στοιχεία θεωρήθηκαν πολύ σημαντικότερα της θεωρίας.
Η πολιτική φαίνεται ότι διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο στην καριέρα του. Συμμετείχε στα επαναστατικά κινήματα του 1821 εναντίον του Βασιλιά Βίκτωρ Εμμανουήλ Α΄ της Σαρδηνίας και ως αποτέλεσμα, έχασε τη θέση του καθηγητή φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο το 1823. Το πανεπιστήμιο δήλωσε επίσημα ότι ήταν «πολύ χαρούμενο που επέτρεψε σε αυτόν τον ενδιαφέροντα επιστήμονα να ξεκουραστεί από τα βαριά καθήκοντα διδασκαλίας, προκειμένου να ασχοληθεί με μεγαλύτερη προσοχή με τις έρευνές του». Μετά από 10 χρόνια του ζητήθηκε να επιστρέψει στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο, όπου και δίδαξε για άλλα 20 χρόνια. Παρέμεινε στο Τορίνο για το υπόλοιπο της ζωής του.
Πέθανε στις 9 Ιουλίου 1856.
