A.A Bodalev: Διαφορές φύλου στην διαπροσωπική κατανόηση

Συνεχίζουμε το αφιέρωμα στις έρευνες των σοβιετικών ψυχολόγων για τις διαφορές των δύο φύλων, το βιολογικό και το κοινωνικό τους υπόβαθρο, δημοσιεύοντας μεταφρασμένο το δεύτερο μέρος του σχετικού κεφαλαίου από το βιβλίο της Lynne Atwood, και τις αναζητήσεις του A.A. Bodalev.

Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε πως ο A.A Bodalev, ένα από τα δύο ονόματα που συνδέονται με την έρευνα που αναφέρει ο Ananev, είναι ο ίδιος κοινωνικός ψυχολόγος, κυρίως γνωστός για το έργο του πάνω στη διαπροσωπική κατανόηση (δηλ. το πώς οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ο ένας τον άλλον). Μια ματιά στο έργο του υποδηλώνει πως η εξήγησή του για τις φυλετικές διαφορές στις παιδικές ζωγραφιές θα ήταν αρκετά διαφορετική. Ο ίδιος ισχυρίζεται πως η διαπροσωπική κατανόηση, όπως οτιδήποτε άλλο στον εξωτερικό κόσμο, μεσολαβείται από τις ίδιες τις προσωπικότητες των ανθρώπων. Το ίδιο άτομο θα γίνει διαφορετικά αντιληπτό από διαφορετικούς ανθρώπους, σύμφωνα με τα προσωπικά τους χαρακτηριστικά, τις προσδοκίες και το βαθμό γνωριμίας με τους ανθρώπους που αντιλαμβάνονται. Θα προσέξουν κάποια χαρακτηριστικά έναντι άλλων, λόγω της “προτίμησης τους προς συγκεκριμένες “ψυχολογικές ιδιότητες” που απορρέουν από τις “συγκεκριμένες συνθήκες κάτω από τις οποίες η προσωπικότητα του ίδιου του ατόμου έχει διαμορφωθεί”. Ο Bodalev αναφέρεται σε μια έρευνα σχετικά με το πώς αντιλαμβάνονταν παιδιά σχολικής ηλικίας άλλους ανθρώπους, η οποία αποκάλυψε μεγάλες ασυμφωνίες στις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς που απέδιδαν σε αυτούς. Διατυπώνει την άποψη, πως αυτές οι διαφορές είναι αποτέλεσμα του ιστορικού της δικής τους ανάπτυξης, που τους δίδαξε να βρίσκονται σε μεγαλύτερη εγρήγορση έναντι συγκεκριμένων ιδιοτήτων και συμπεριφορών, σε σχέση με άλλες. Αυτό με τη σειρά του απορρέει από “τους εσωτερικευμένους ηθικούς κώδικες και τις νόρμες που είναι παρούσες στην κοινωνία της οποίας οι μαθητές αποτελούν τμήμα. ” Κάποιος θα περίμενε τότε, πως η ερμηνεία του Bodalev για τις φυλετικές διαφορές στις παιδικές ζωγραφιές αναφέρεται σε διαφοροποιήσεις των αξιών και κανονιστικών προτύπων που προωθεί η κοινωνία για τα δύο φύλα, κάτι που θα ενθάρρυνε διαφοροποιημένες παρατηρήσεις των άλλων ανθρώπων και του εξωτερικού περιβάλλοντος εν γένει.

Σε μεταγενέστερη έρευνά του, ο Bodalev ασχολείται ευθέως με το ζήτημα των φυλετικών διαφορών στις διαπροσωπικές σχέσεις. Για τους άντρες, ισχυρίζεται, το επίπεδο οικειότητας που είναι επιθυμητό ή αποδεκτό είναι χαμηλότερο απ’ ό,τι για τις γυναίκες. Επίσης μειώνεται στο πέρασμα των χρόνων. Για τις γυναίκες, αντιθέτως, υπάρχει η τάση να χρειάζονται μεγαλύτερη οικειότητα στο πέρασμα των ετών. Σε περιόδους μακροχρόνιων σχέσεων, υπάρχουν περίοδοι απομόνωσης τόσο για τους άντρες, όσο και για τις γυναίκες. Για τους συζύγους, η πρώτη (περίοδος) τείνει να έρθει κατά τον έκτο ή έβδομο χρόνο του γάμου. Για τις γυναίκες έρχεται αργότερα, όχι πριν το δέκατο ή ενδέκατο χρόνο. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, η οικειότητα τελικά αποκαθίσταται, παρότι υπάρχουν κι άλλες περίοδοι κατά τις οποίες χαλαρώνει. Ο Bodalev δεν λέει πώς φτάνει σε αυτά τα συμπεράσματα, αλλά είναι σαφές τι ρόλο θα μπορούσαν να παίξουν στην οικογενειακή συμβουλευτική. Ο Bodalev δεν κρύβει τις προθέσεις του για την πρακτική σκοπιμότητα των ερευνών του. Έχοντας συμπεράνει πως η ταύτιση είναι εντονότερη με ανθρώπους που γίνονται αντιληπτοί ως υποκειμενικά σημαντικοί, προτείνει πως πρέπει να δοθεί προσοχή στο γιατί κάποιοι άνθρωποι θεωρούνται σημαντικότεροι και τι είδους επιρροή τους επιτρέπει το γεγονός αυτό να ασκούν. Αυτό “θα μας καθιστούσε ικανούς να οργανώσουμε σκόπιμα φορείς επιρροής, πιθανότατα με υψηλή εκπαιδευτική επίδραση πάνω στο άτομο, μέσω του κύκλου των ανθρώπων που είναι σημαντικά για το ίδιο.”

Μετάφραση – Επιμέλεια: Δύσκολες Νύχτες

Δείτε εδώ το πρώτο μέρος