Φθινόπωρο και φυσική: τα νέα του Οκτωβρίου

Ο περασμένος μήνας πέρασε αφήνοντας πίσω του δύο μικρές αλλά χαριτωμένες διαστημικές ανακαλύψεις: οργανικές ενώσεις στον Εγκέλαδο και κοσμικά νήματα υδρογόνου ανάμεσα στους γαλαξίες. 

Ο Εγκέλαδος, το έκτο μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, έχει στραμμένους πάνω του τους προβολείς της εξωβιολογίας εδώ και καιρό λόγω του ωκεανού του. Ο οποίος αποτελείται από αλατόνερο σε υγρή μορφή και βρίσκεται κάτω από ένα στρώμα πάγου. Το επόμενο βήμα που θα τον έκανε υποψήφιο για ανάπτυξη ζωής θα ήταν να περιέχει μερικές από τις κατάλληλες χημικές ενώσεις – όπως ακριβώς και έγινε. Στη θάλασσα του Εγκέλαδου έχουν δημιουργηθεί μόρια που περιέχουν άζωτο και οξυγόνο και θα μπορούσαν να “χτίσουν” αμινοξέα, τα συστατικά των πρωτεϊνών. 

Τα εν λόγω μόρια εντοπίστηκαν στους πίδακες που ξεπετάγονται από ρωγμές στο στρώμα πάγου, από το σκάφος Cassini που τους διέσχισε το 2008. Απ’ό,τι φαίνεται η επεξεργασία του όγκου δεδομένων που μας έδωσε το Cassini παίρνει καιρό· τόσο που μέχρι να ολοκληρωθεί ποιος ξέρει αν το κοκτέιλ της ζωής θα έχει αρχίσει να δένει στα βάθη των μακρινών σκοτεινών νερών. 

Όσο για το υδρογόνο, η δουλειά του στο σύμπαν δεν είναι μόνο να φτιάχνει σφαίρες που καίγονται (ναι, εννοούμε αστέρια), αλλά εκτιμάται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του περιπλανιέται ανάμεσα στους γαλαξίες. Για την ακρίβεια εκτιμάται ότι γιγάντια επιμήκη νέφη υδρογόνου εκτείνονται στο διάστημα και οι γαλαξίες σχηματίζονται στα σημεία όπου αυτά διασταυρώνονται. Και μόλις τώρα αυτά τα αέρια νήματα έγιναν ορατά για πρώτη φορά. 

Το Very Large Telescope (Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο, ένα όργανο με ευφάνταστο όνομα στο Ευρωπαϊκό Αστεροσκοπείο της Χιλής) είχε πρόσφατα στρέψει την προσοχή του σε ένα σμήνος πολλών γαλαξιών μικρής ηλικίας. Αυτό που έψαχνε να βρει ήταν νήματα υδρογόνου, αχνά φωτισμένα από το γαλαξιακό φως… και πράγματι τα είδε, και κυρίως βρήκε γαλαξίες να σχηματίζονται στις περιοχές όπου διασταυρώνονται. Περισσότερες παρατηρήσεις αυτού του αχνού ιστού αναμένονται με ενδιαφέρον, αφού θα επιβεβαιώσουν σε μεγάλο βαθμό τις υπάρχουσες θεωρίες για το πώς αναδύθηκαν οι κοσμικές δομές μέσα στα πρώτα εκατομμύρια χρόνια μετά το μπιγκ μπανγκ.