Φθινόπωρο και φυσική: τα νέα του Οκτωβρίου

Εδώ κι έναν αιώνα η “υπεραγωγιμότητα σε θερμοκρασία δωματίου” είναι ένα τρελό όνειρο της επιστήμης υλικών. Η υπεραγωγιμότητα είναι το χαρακτηριστικό κάποιων υλικών να αφήνουν το ηλεκτρικό ρεύμα να τα διασχίζει χωρίς αντίσταση. Που σημαίνει χωρίς απώλεια ενέργειας στη μεταφορά ρεύματος, χωρίς υπερθέρμανση, χωρίς τίποτα. Ακούγεται μάλλον καλή ιδέα. Αλλά γίνεται μόνο σε θερμοκρασίες χαμηλότερες των -140 βαθμών. (Ακόμα κι έτσι βρίσκει εφαρμογές, αλλά οτιδήποτε υπεραγώγιμο χρειάζεται αναγκαστικά ογκώδεις ψυκτικές συσκευές.) Κάπως έτσι η υπεραγωγιμότητα σε ψηλότερες θερμοκρασίες έχει εξελιχθεί σε κάτι σαν άγιο δισκοπότηρο.

Τώρα φαίνεται ότι κάποιοι τα κατάφεραν αλλά, σαν σε κακό παραμύθι, οι ευχές που πραγματοποιούνται είναι πολύ κυριολεκτικές: μπορείς να έχεις την υψηλή θερμοκρασία σου· αλλά αυτό δε σημαίνει πως όλα τα υπόλοιπα θα παραμείνουν απλά.

Συγκεκριμένα, ένα εργαστήριο στο Πανεπιστήμιο του Rochester πέτυχε υπεραγωγιμότητα στην απίστευτη θερμοκρασία των 15 βαθμών. Αλλά ταυτόχρονα το υλικό χρειάστηκε να διατηρηθεί υπό πίεση όση στον πυρήνα της Γης. Όλα αυτά έγιναν πιέζοντας ένα μίγμα άνθρακα, υδρογόνου και θείου ανάμεσα σε δύο ακμές διαμαντιών, χτυπώντας το ταυτόχρονα με λέιζερ. Η υψηλή πίεση περιόριζε τις μικροσκοπικές κινήσεις που κάνουν τα άτομα σε φυσιολογικές συνθήκες, και έτσι επέτρεπε στα ηλεκτρόνια του ρεύματος να ρέουν ανάμεσά τους ανεμπόδιστα.

Ο επόμενος στόχος είναι να μελετηθεί η δομή του καινούργιου υλικού που δημιουργήθηκε κάτω από τις κόψεις των διαμαντιών, κάτι που δεν μπορούσε να γίνει με αυτές τις συνθήκες. Μάλλον χρειάζονται πολλά ακόμα μέχρι να βρεθεί τρόπος να χρησιμοποιείται στην πράξη αλλά όταν αυτό συμβεί, είτε με αυτή τη μέθοδο είτε με άλλες, θα είναι ταυτόχρονα κουλ και επαναστατικό.

.

Πριν λίγες μέρες, κάπου διακόσια εκατομμύρια χιλιόμετρα από εδώ, ένα διαστημικό σκάφος σε μέγεθος λεωφορείου μάζεψε μερικά κομμάτια ενός αστεροειδή. Το σκάφος ήταν το OSIRIS-Rex της ΝΑΣΑ, που έξυσε τον αστεροειδή Bennu με τη ρομποτική προβοσκίδα του και έπιασε λίγο από το χώμα και τις πέτρες που τινάχτηκαν. Τώρα ετοιμάζεται να τα φέρει στη Γη κάνοντας ταξίδι τριών χρόνων. Μέχρι τότε όμως, μπορούμε να βλέπουμε το μικρό βίντεο που μας έστειλε.

.

Τον περασμένο μήνα γράφαμε για μία ανακοίνωση που δημιούργησε αίσθηση, αυτή της ανακάλυψης στα σύννεφα της Αφροδίτης μιας χημικής ουσίας που συνδέεται με την ύπαρξη ζωής. Κάποιοι σχολίαζαν τότε πως αυτό δεν ήταν έκπληξη δεδομένου πως το μόνο που έλειπε από το 2020 είναι μια εισβολή εξωγήινων.

Αλλά απ’ ό,τι φαίνεται η εισβολή εξωγήινων θα ήταν θετική εξέλιξη. Αυτό που πραγματικά έχει να προσφέρει το 2020 είναι μια ακόμα απογοήτευση.

Μετά την ανακοίνωση της ανακάλυψης φωσφίνης στην Αφροδίτη, αρκετές ερευνητικές ομάδες έλεγξαν και αυτές τα δεδομένα και βρήκαν διάφορα προβλήματα. Κάποια είχαν να κάνουν με τα τηλεσκόπια που σύλλεξαν τα δεδομένα· άλλα με τον τρόπο που έγινε η ανάλυσή τους· ενώ επισημάνθηκε ότι οι χημικές “υπογραφές” που βρέθηκαν μπορούν να προέρχονται και από άλλες ουσίες· επιπλέον η ίδια η φωσφίνη θα έπρεπε να δίνει και άλλες υπογραφές που όμως δεν υπάρχουν. Και κάπου σε αυτό το σημείο φαίνεται πως μάλλον δεν υπήρξε ποτέ κάτι να ανακαλυφθεί…

.

Μετά όμως τη φωσφίνη και την Αφροδίτη, φαίνεται πως ήρθε η σειρά του κυκλοπροπενυλίδιου και του Τιτάνα. Ο Τιτάνας, το μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, είναι ένα από τα μέρη στο ηλιακό σύστημα που είναι υποψήφια για την εμφάνιση ζωής. Παρ’ όλο που, σχεδόν σίγουρα, δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή στον Τιτάνα κάποια ευμεγέθης μορφή ζωής, δεν αποκλείεται καθόλου ο σχηματισμός βιολογικών μορίων μέσα στις λίμνες του από μεθάνιο.

Γι’ αυτό ο εντοπισμός του εν λόγω μορίου θεωρήθηκε είδηση. Πρόκειται για χημική ουσία που αντιδρά πολύ εύκολα με άλλες, οδηγώντας σε μεγαλύτερα και πιο περίπλοκα μόρια. Η παρουσία της είναι μία ακόμα ένδειξη για το ότι στις λίμνες του Τιτάνα μπορεί να συμβαίνουν πολλά.