Η Κοσμολογική μυθολογία (Κοσμογονία) των αρχαίων λαών

Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, ο άνθρωπος συνεχώς προσπαθεί να ανακαλύψει, να κατανοήσει και να εξηγήσει τα μυστικά του απέραντου Σύμπαντος, όπως τα αντιλαμβάνονται οι ελλιπείς αισθήσεις του. Η προσπάθεια αυτή πέρασε μέσα από διάφορα στάδια, τα οποία είχαν κυρίως χαρακτηριστικά θρησκευτικά, μυθολογικά και μυστικιστικά.

Τους τελευταίους αιώνες και ιδιαίτερα στην εποχή μας, μέσω της παρατήρησης και του πειράματος, αλλά και λόγω της ανάπτυξης ικανών επιστημονικών οργάνων, αναπτύχθηκε ιδιαίτερα η επιστήμη της κοσμολογίας, ένας επιμέρους κλάδος της αστροφυσικής, η οποία με τη βοήθεια της κλασσικής αστρονομίας, προσπαθεί να εξηγήσει μέσω των φυσικών δομών συγκρότησης του Σύμπαντος… τη δημιουργία του, την εξέλιξη του και την πιθανή του κατάληξη.

Η επιστήμη της Κοσμολογίας δηλαδή, μελετά την αρχή του Σύμπαντος, τα στάδια εξέλιξής του, το πως έφτασε στη σημερινή του μορφή, πως δημιουργήθηκαν οι γαλαξίες, τα σμήνη και τα υπερσμήνη γαλαξιών, πως και πότε γεννήθηκαν οι αστέρες και τα πλανητικά συστήματα, τι θα απομείνει μετά το «θάνατό» τους και τελικά ποια μπορεί να είναι η παραπέρα εξέλιξη του Σύμπαντος. Επίσης προσπαθεί να δώσει τις όποιες απαντήσεις, στο τι μπορεί να υπήρχε πριν από τη γέννηση αυτού που αντιλαμβανόμαστε σήμερα ως «Σύμπαν».

Η σύγχρονη επιστήμη της κοσμολογίας διαφέρει από τις αρχαίες κοσμογονικές μυθολογικές θεωρίες (κοσμογονία), ως προς το γεγονός, ότι στοχεύει, όπως προαναφέραμε, στην κατανόηση της φυσικής συγκρότησης του Σύμπαντος και των νόμων οι οποίοι το κυβερνούν. Η κοσμογονία μέσα από την αφηγηματική παρουσίαση των μύθων, οι οποίοι ήταν επηρεασμένοι από τις εκάστοτε θρησκευτικές παραδόσεις, συνδεδεμένη τις περισσότερες φορές με θεογονικούς μύθους, προσπαθούσε να δώσει απαντήσεις για την ύπαρξη του Σύμπαντος, της Γης και του ανθρώπου, οι οποίες οδηγούσαν τις περισσότερες φορές, σε μια συνειδητή και εσκεμμένη πράξη δημιουργίας από ένα ή περισσότερα υπέρτατα όντα, δηλαδή τους εκάστοτε θεούς.

Κατά τη χρονική περίοδο της ανθρώπινης πολιτισμικής ανάπτυξης, η οποία καλείται Νεολιθική εποχή (περίπου 6.800 – 3.200 π.κ.ε), έλαβαν χώρα και οι πρώτες μυθολογικές προσεγγίσεις για τη δημιουργία του Κόσμου. Ήταν κυρίως αυτές των αρχαίων Σουμέριων, των Βαβυλώνιων, των Ασσύριων, των Αιγυπτίων, των Κινέζων και πολλών πρωτόγονων φυλών της Αφρικής.

Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι εκείνης της μακρινής εποχής, θεωρούσαν πως η Γη είναι επίπεδη και στρογγυλή, και ο τόπος στον οποίο κατοικούσαν βρισκόταν στο κέντρο της. Γύρω τους υπήρχαν άγνωστοι τόποι γεμάτοι εχθρούς, με τους οποίους δεν μπορούσαν, αλλά και δεν έπρεπε να έρθουν σε επαφή.

Πίστευαν πως τα άστρα του ουρανού ήταν τα άρματα των θεών τους, οι οποίοι περιδιάβαιναν και έλεγχαν τον κόσμο. Από εκεί και πέρα δεν υπήρχε τίποτα παρά μόνο το χάος.

Με την πάροδο των αιώνων, άρχισαν να πλάθονται διάφοροι πιο συμπαγείς, πιο στέρεοι μύθοι για τη δημιουργία του Σύμπαντος και την εμφάνιση του ανθρώπινου είδους πάνω στη Γη.

Στους περισσότερους από τους γνωστούς μύθους, ο πρωτόγονος ανθρωπομορφισμός κυριαρχεί στις βασικές αρχές και στις δυνάμεις της δημιουργίας (το αρσενικό και το θηλυκό, η προέλευση των θεών από τη σύλληψη των αρχέγονων γονέων, θεότητες που αποκαλύπτονται µε ανθρώπινη μορφή κλπ).

*Το παραπάνω κείμενο, αποτελεί μέρος  εισαγωγικού αποσπάσματος, από το υπό έκδοση τετράτομο έργο μου, «Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό των Άστρων και των ουράνιων αντικειμένων».