Παράξενα ζώα της νυχτερινής κάθετης μετανάστευσης

Κάθε δειλινό, μια τεράστια μάζα αποτελούμενη κυρίως από μικρά θαλάσσια πλάσματα αναδύεται από τα βάθη του βυθού προς τα ανώτερα στρώματα των ωκεανών του πλανήτη. Αυτή η καθημερινή κάθετη μετανάστευση είναι η μεγαλύτερη που συμβαίνει στη Γη. Υπολογίζεται ότι περίπου 11 δισεκατομμύρια τόνοι ζωικής βιομάζας ταξιδεύουν χιλιόμετρα προς τα πάνω κάθε νύχτα και μετά, πριν την ανατολή του ήλιου, επιστρέφουν πίσω στην ασθενικά φωτιζόμενη «ζώνη του λυκόφωτος», που βρίσκεται από κάτω. Τα ζώα κάνουν αυτό το ταξίδι για να τραφούν με οργανική ύλη, που βρίσκεται πιο κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας, και το κάνουν τη νύχτα, ώστε να μη φαγωθούν από μεγαλύτερους θηρευτές, που κολυμπούν σε αυτά τα νερά.

Γαρίδα μάντις («αλογάκι της Παναγίας») μήκους περίπου 2,5 εκατοστών, από τα νερά της Ινδονησίας. Οταν αναπτυχθούν πλήρως, αυτά τα σαρκοφάγα ζώα χρησιμοποιούν τα μπροστινά τους πόδια για να τρέφονται με οστρακοφόρα μαλάκια και μικρά ψάρια

Η νυχτερινή μετανάστευση ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1940, από το αμερικάνικο Πολεμικό Ναυτικό, όταν η νέα τότε τεχνολογία σόναρ άρχισε να εντοπίζει απρόσμενες συγκεντρώσεις αντικειμένων στην υδάτινη στήλη. Από τότε, ερευνητές αλλά και ερασιτέχνες και επαγγελματίες φωτογράφοι πραγματοποιούν καταδύσεις τη νύχτα, για να παρατηρήσουν αυτά τα νυχτόβια πλάσματα. Οι καταδύσεις αυτές μέσα στο σκοτάδι γίνονται σε μέγιστο βάθος 20 μέτρων, με τους δύτες δεμένους με τη βάρκα τους με σκοινί. Ένα φως προσαρμοσμένο στην υποβρύχια κάμερα φωτίζει μικρές λωρίδες των σκοτεινών νερών, βοηθώντας στον εντοπισμό των μικροσκοπικών ζώων, τα περισσότερα από τα οποία έχουν μέγεθος μικρότερο του μπιζελιού, είναι διαφανή και κινούνται γρήγορα. Οι ερευνητές μελετούν τις φωτογραφίες των ζώων που δημοσιεύουν οι επαγγελματίες και οι ερασιτέχνες φωτογράφοι και ταυτοποιούν τα ζώα, ανακαλύπτοντας συχνά και αταξινόμητα έως τότε είδη.

Αυτό το ζώο της νυχτερινής κάθετης μετανάστευσης μοιάζει με ψάρι, αλλά στην πραγματικότητα είναι μικρό χέλι, εξαιρετικά σπάνιο και το μοναδικό είδος του γένους του

Η κάθετη μετανάστευση στους ωκεανούς θεωρείται ότι παίζει κρίσιμο ρόλο στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας, τελικά ως ίζημα στο βυθό της θάλασσας. Τα ζώα που μεταναστεύουν τρέφονται με φωτοσυνθετικό φυτοπλαγκτόν κοντά στην επιφάνεια, το οποίο έχει απορροφήσει ατμοσφαιρικό διοξείδιο του άνθρακα. Τα ζώα στη συνέχεια, επιστρέφοντας στη βαθιά πελαγική ζώνη, εναποθέτουν αυτή την οργανική πλούσια σε άνθρακα ύλη ως απεκκρίσεις. Παρά αυτή την κρίσιμη υπηρεσία που προσφέρουν, λίγα είναι γνωστά γι’ αυτά τα ζώα. Τόσο το ενδιαίτημά τους όσο και ο κύκλος ζωής τους επηρεάζονται από τη θέρμανση του νερού της θάλασσας και τοπικά και από τις δραστηριότητες γεωτρήσεων στον βυθό. Έτσι, μια ματιά σε αυτά στο φυσικό τους περιβάλλον βοηθά σημαντικά στην κατανόηση αυτών των μυστηριωδών, αλλά τόσο κοινών ζώων.

Μικροσκοπικό καλαμάρι από τα ανοιχτά της Φλόριντα των ΗΠΑ, μήκους μικρότερου του 1,5 εκατοστού, που ζει στα βαθιά νερά και σπάνια εντοπίζεται

Μέδουσα δαχτυλήθρα. Όταν εγκλωβιστεί κάτω από το μαγιό του κολυμβητή προκαλεί φαγούρα και ερεθισμό. Τα τελευταία χρόνια συναντάται όλο και σπανιότερα

Με μήκος γύρω στα δέκα εκατοστά, αυτό το χέλι είναι διάφανο, γρήγορα κινούμενο και πολύ δύσκολο να φωτογραφηθεί, με εξαίρεση τις περιόδους που κουλουριάζεται σε αμυντική στάση

Δύο όψεις ενός μικροσκοπικού χταποδιού στη θάλασσα των Φιλιππίνων. Το σώμα του έχει μέγεθος όσο το νύχι του αντίχειρα. Οι χρωματοφόρες (ειδικά κύτταρα με χρώμα) που συγκεντρώνονται σε διάφορα σημεία του δέρματός του σχηματίζοντας βούλες, το βοηθούν να μοιάσει με το περιβάλλον του, ώστε να περάσει απαρατήρητο

Επιμέλεια: Σταύρος Ξενικουδάκης
Πηγή: «Scientific American»
Ριζοσπάστης