Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, ο καπιταλισμός σαπίζει και φλερτάρει με τον σκοταδισμό…

Δεν είναι μόνο οι Δημιουργιστές στις ΗΠΑ, που πολεμούν λυσσαλέα – όσο και ιστορικά μάταια – τη δαρβινική Θεωρία της Εξέλιξης των ειδών, προσπαθώντας και πετυχαίνοντας σε ορισμένες Πολιτείες να την εξοβελίσουν από την Εκπαίδευση, ιδίως στις δύο πρώτες βαθμίδες της Εκπαίδευσης, ζητώντας από τους μαθητές να αποδεχτούν ότι η Γη και ο κόσμος ολόκληρος δημιουργήθηκε πριν από 10.000 χρόνια, σε τραγελαφική αντίθεση με όλες τις αποδείξεις των φυσικών επιστημών για το αντίθετο. Ούτε είναι μόνο οι Ταλιμπάν, που ως κυβέρνηση τώρα στο Αφγανιστάν εμποδίζουν την επαφή των παιδιών (σε όσα επιτρέπουν να πάνε σχολείο) με την επιστημονική θεώρηση του κόσμου. Είναι και η κυβέρνηση του ινδουιστικού Μπαρατίγια Τζανάτα, του κυβερνητικού κόμματος σήμερα στην Ινδία, τη μεγάλη ανερχόμενη οικονομική – και όχι μόνο – δύναμη, τη χώρα με τον μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο.

Πείραμα σε σχολείο της Σεκουντεραμπάντ της Ινδίας. Οι μαθητές στο εξής δεν θα μαθαίνουν και δεν θα μπορούν να αναφέρονται στον Περιοδικό Πίνακα των χημικών στοιχείων, του Ντμίτρι Μεντελέγιεφ

Στην Ινδία, οι μαθητές κάτω των 16 ετών, δηλαδή οι μαθητές μέχρι και τη δική μας πρώτη Λυκείου, δεν θα διδάσκονται πια ούτε τη βιολογική εξέλιξη των ειδών, ούτε τον Περιοδικό Πίνακα των στοιχείων, ούτε καν για τις πηγές Ενέργειας. Σύμφωνα με υπουργικές εγκυκλίους, η εξαίρεση διδασκαλίας δεν θα περιοριστεί στη Θεωρία της Εξέλιξης, όπως είχε διαδοθεί ήδη εδώ και έναν μήνα, αλλά και σε ένα από τα θεμέλια της Χημείας, καθώς και σε ό,τι έχει να κάνει με τις πηγές Ενέργειας και την οικολογία. Οι αλλαγές αυτές αφορούν τους μαθητές ηλικίας 15-16 ετών, ενώ οι ευρύτερες αλλαγές (που αφορούν και τα υπόλοιπα μαθήματα) αφορούν το σύνολο των 134 εκατομμυρίων των Ινδών μαθητών ηλικίας 11-18 ετών και ήδη έχουν ενσωματωθεί στα νέα σχολικά βιβλία που μοιράστηκαν τον Μάη, κατά την έναρξη του σχολικού έτους.

Είναι προφανές σε κάθε επιστήμονα, αλλά και σε κάθε άνθρωπο που έλαβε Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ότι η Βιολογία δεν μπορεί να διδαχτεί με εξοβελισμένη την εξέλιξη, η οποία αποτελεί θεμελιακό στοιχείο της. Αφαιρέθηκαν, επίσης, κεφάλαια για την ποικιλία των βιολογικών ειδών και για το γιατί αρρωσταίνουμε, καθώς και κεφάλαια για τον σχηματισμό των απολιθωμάτων και την εξελικτική εμφάνιση του ανθρώπου. Παρέμεινε μόνο ένα μετέωρο κεφάλαιο για την κληρονομικότητα. Πρόσβαση στη σχετική γνώση που αποκλείστηκε θα έχουν μόνο όσοι μαθητές των δύο τελευταίων τάξεων πριν το πανεπιστήμιο επιλέξουν τη Βιολογία ως μάθημα επιλογής για τις εισαγωγικές. Για τους υπόλοιπους αποσπασματικές και ασύνδετες γνώσεις, που δεν βγάζουν νόημα.

Αλλά και η αφαίρεση του Περιοδικού Πίνακα των στοιχείων από τη διδακτέα ύλη δεν είναι άσχετη με τη Βιολογία, καθώς εξηγεί πώς τα δομικά συστατικά της ζωής συνδυάζονται για να σχηματίσουν ουσίες με τεράστια ποικιλία ιδιοτήτων. Ο πίνακας αυτός αποτελεί ένα μεγάλο πνευματικό επίτευγμα των χημικών. Από τη Φυσική πάλι αφαιρέθηκαν συνεισφορές του Μάικλ Φαραντέι, που αφορούν την κατανόηση του ηλεκτρισμού και του μαγνητισμού, ενώ από τα σχολικά εγχειρίδια αφαιρέθηκε και το κεφάλαιο για τη βιομηχανική επανάσταση.

Η Μιθίλι Ράμτσαντ, εκπαιδευτικός στο Μουμπάι της Ινδίας, λέει χαρακτηριστικά για τις άλλες περικοπές, πέραν της Βιολογίας και της Χημείας: «Οτιδήποτε σχετικό με το νερό, τη ρύπανση της ατμόσφαιρας, τη διαχείριση πόρων έχει αφαιρεθεί. Δεν βλέπω πώς η προστασία του νερού και του αέρα δεν μας αφορά». Και δεν έχει άδικο, καθώς αρκετές πόλεις της Ινδίας αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ιδιαίτερα στο κέντρο και στις περιοχές λαϊκής κατοικίας και συχνά – πυκνά χρειάζονται έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπισή τους.

Η κυβέρνηση της Ινδίας προώθησε αυτά τα οπισθοδρομικά μέτρα αξιοποιώντας την πανδημία, στο όνομα του περιορισμού της δυσκολίας των μαθημάτων την περίοδο που η διδασκαλία γινόταν – όπως γινόταν – μέσω διαδικτύου. Οι Ινδοί εκπαιδευτικοί περίμεναν πως με την επάνοδο των μαθητών στις σχολικές τάξεις η σχολική ύλη θα επανερχόταν στο πλήρες περιεχόμενό της, αλλά το πισωγύρισμα μονιμοποιήθηκε, καθώς ενσωματώθηκε στα νέα σχολικά εγχειρίδια. Δεν είναι μόνο η κυβέρνηση της Ινδίας που αξιοποίησε την πανδημία προσπαθώντας να περάσει αντιδραστικά μέτρα κοινωνικού ελέγχου.

Ο άνθρωπος εδώ και περισσότερο από μισό αιώνα διέσπασε το άτομο, ταξίδεψε στο Διάστημα και τη Σελήνη, πλησιάζει στην επίτευξη σύντηξης σε επίπεδο ικανό για την παραγωγή Ενέργειας. Κι όμως, στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, αποδεικνύεται ότι ούτε η πρόσβαση στην κατακτημένη από τον 19ο αιώνα γνώση είναι εγγυημένη για τους νέους στον καπιταλισμό. Και όχι σε κάποια υπανάπτυκτη χώρα, αλλά στην Ινδία, που κι αυτή στέλνει τώρα δορυφόρους σε τροχιά με τους δικούς της πυραύλους.

Φαινομενικά υπάρχει εδώ μια αντίφαση: Δεν έχει συμφέρον η αστική τάξη της Ινδίας να αυξήσει την παραγωγή από το εκπαιδευτικό της σύστημα πλήρως καταρτισμένων επιστημόνων, που θα στηρίξουν την οικονομία της στον ανταγωνισμό με φίλους και εχθρούς στον καπιταλιστικό κόσμο; Φυσικά και έχει. Η αντίφαση αυτή όμως είναι εγγενής στα εκπαιδευτικά συστήματα στον καπιταλισμό. Γι’ αυτό η απαγόρευση δεν αφορά ούτε τα δύο τελευταία χρόνια του δικού μας Λυκείου, ούτε τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας. Εστω και καθυστερημένα, οι μαθητές που θα συνεχίσουν προς το πανεπιστήμιο, θα έρθουν σε επαφή και μέσα στο σχολικό περιβάλλον με την κομμένη έως τότε γνώση. Αλλά το πιθανότερο είναι ότι οι μαθητές αυτοί, ειδικά όσοι καταφέρουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην τρίτη εκπαιδευτική βαθμίδα, θα έχουν γνωρίσει τόσο τη Θεωρία της βιολογικής Εξέλιξης, όσο και τον Περιοδικό Πίνακα των στοιχείων, μέσα από άλλες οδούς, από το οικογενειακό περιβάλλον, από εξωσχολικά εκπαιδευτικά βοηθήματα και εκπαιδευτές. Η μεγάλη μάζα των νέων, όμως, θα παραμείνει στο σκοτάδι.

Εμπόδια στην καπιταλιστική παραγωγή δεν θέλουν να βάλουν φυσικά ούτε οι Δημιουργιστές στις ΗΠΑ, που επίσης εντοπίζουν τις προσπάθειές τους για κατάπνιξη της Θεωρίας της βιολογικής Εξέλιξης στις χαμηλότερες εκπαιδευτικές βαθμίδες. Σε τελευταία ανάλυση, σε όλες τις περιπτώσεις, ο στόχος είναι η μεγάλη μάζα των νέων ανθρώπων που δεν θα στελεχώσουν την «ελίτ» διεύθυνσης του συστήματος (λεγόμενη «ελίτ», καθώς οι αμοιβές της τείνουν να προσεγγίσουν τη μέση αμοιβή των εργατών). Αυτή η μάζα, που δεν θα συνεχίσει σε ανώτερο επίπεδο τις σπουδές της, πρέπει να μείνει στα μεσαιωνικά σκοτάδια και τα σκοτάδια αυτά να εδραιωθούν μέσα τους από την τρυφερή ηλικία, έτσι που να απωθούν τη γνώση ακόμη κι αν στο μέλλον σκοντάψουν πάνω της. Οσο λιγότερα ξέρουν για τους φυσικούς και ιδίως για τους κοινωνικούς νόμους, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να συνειδητοποιηθούν και να αμφισβητήσουν το σύστημα της εκμετάλλευσης, καθώς αυτό θα απομυζά τον ιδρώτα τους και θα καταστρέφει τη ζωή τους.

Αυτό άλλωστε υπηρετείται και με λιγότερο ακραίο τρόπο: Με την αποσπασματικότητα, την αντικατάσταση της γνώσης από την πληροφορία, την έλλειψη βάσης κατανόησης που χαρακτηρίζει τα βασικά εκπαιδευτικά συστήματα σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης, και στη χώρα μας.

Ο Αντίτια Μουκχερτζί, ιστορικός στο πανεπιστήμιο Τζαβαχαρλάλ Νεχρού του Νέου Δελχί, θεωρεί ότι πίσω από τις αλλαγές στη σχολική ύλη βρίσκεται η οργάνωση Ραστρίγια Σουεϊγιαμσεβάκ Σανγκ (RSS), που έχει στενούς δεσμούς με το κυβερνών συντηρητικό κόμμα Μπαρατίγια Τζανάτα. Η RSS εκτιμά ότι ο ινδουισμός απειλείται από τις άλλες θρησκείες και κουλτούρες της Ινδίας. Η συνάδελφός του στο ίδιο πανεπιστήμιο, Σουτσέτα Μαχατζάν, θεωρεί ότι «υπάρχει ένα κίνημα μακριά από την ορθή σκέψη, ενάντια στον διαφωτισμό και τις δυτικές ιδέες». Η Ιστορία είναι ο κύριος στόχος, αλλά οι φυσικές επιστήμες είναι κι αυτές ανάμεσα στα θύματα, υποστηρίζει.

Ωστόσο η τάση ενίσχυσης του ανορθολογισμού, αντικειμενικών και υποκειμενικών ιδεαλιστικών θέσεων, εκδηλώνεται σε όλο το καπιταλιστικό σύστημα. Αλλού εκδηλώνεται προτάσσοντας τη θρησκεία, τις παραδόσεις, την εθνική ταυτότητα, και αλλού εκδηλώνεται συγκαλυμμένα, με τον μανδύα του προοδευτισμού, της εναλλακτικότητας και της ανεκτικότητας. Η ουσία όμως είναι η άρνηση της υλικότητας του κόσμου και της αντικειμενικότητάς του.

Θα ήταν λάθος να αντιμετωπίσει κανείς το όλο θέμα ως αποτέλεσμα μόνο πιέσεων από κάποια θρησκόληπτα σκοταδιστικά κατάλοιπα. Απ’ όταν ο καπιταλισμός κυριάρχησε πλήρως και έγινε οριστικά αντιδραστικός, αφήνοντας πίσω το φως του Διαφωτισμού και της επαναστατικής ανατροπής της φεουδαρχίας, απ’ όταν πέρασε στο μονοπωλιακό του στάδιο, άρχισε να σαπίζει και να οχυρώνεται, αναζητώντας τρόπους διαιώνισης της εξουσίας του, με οποιονδήποτε τρόπο και μέσο. Πολύ περισσότερο όταν βίωσε τον θανάσιμο γι’ αυτόν κίνδυνο από την πρώτη προσπάθεια σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Σε πολιτικό επίπεδο έφτασε να γεννά πάλι και πάλι τον φασισμό, όταν οι κρίσεις του συστήματος το ζορίζουν, να δυναμώνει τον κρατικό μηχανισμό καταστολής σε περιόδους δημοκρατικής επίφασης της δικτατορίας του κεφαλαίου. Παράλληλα, η αστική τάξη φλερτάρει και με τον σκοταδισμό και εκμεταλλεύεται την κυριαρχία της, για να περάσει οπισθοδρομικά μέτρα γύρω από τις φυσικές επιστήμες, να αποκρύψει την εξέλιξη στη φύση, για να αποκρύψει τελικά την ιστορική εξέλιξη και την αναγκαία πολιτική δράση που θα οδηγήσει στην ανατροπή της εξουσίας της.