Για την «υποχρεωτική ασφάλιση περιουσίας» ως προς «φυσικά φαινόμενα»

Το διάστημα μετά τις πλημμύρες στη Θεσσαλία, η κυβέρνηση επαναφέρει στο προσκήνιο τον σχεδιασμό της για υποχρεωτική ασφάλιση έναντι «φυσικών καταστροφών», ως υποτιθέμενη λύση απέναντι στο αδιέξοδο των λαϊκών στρωμάτων που βλέπουν τις περιουσίες τους να καταστρέφονται. Αλήθεια όμως, μπορεί η ιδιωτική ασφάλιση να βοηθήσει τον λαό στην αντιμετώπιση τέτοιων ζημιών;

Την απάντηση δίνουν εμμέσως και στελέχη της ασφαλιστικής αγοράς, σε λιγότερο προβεβλημένες δηλώσεις τους. Χαρακτηριστικά, σε τηλεοπτική εκπομπή εκπρόσωπος της ένωσης των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών μονοπωλιακών ομίλων «Insurance Europe», επικαλούμενος πρόσφατη έρευνα, σημείωνε ότι η «κλιματική αλλαγή» «έχει καταστήσει τα ακραία φαινόμενα 10 φορές πιο πιθανά και 40% πιο έντονα». Σε ένα τέτοιο περιβάλλον «θα είναι όλο και πιο δύσκολο για τις ασφαλιστικές να προσφέρουν συγκεκριμένους τύπους καλύψεων σε προσιτές τιμές, αν τα πράγματα δεν αλλάξουν»…

Υπάρχει άλλωστε και παγκόσμια σχετική εμπειρία. Στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, για παράδειγμα, όπου τα τελευταία χρόνια έχουν εκδηλωθεί δεκάδες μεγάλες δασικές πυρκαγιές, παρατηρείται μέχρι και αποχώρηση των μεγάλων ασφαλιστικών εταιρειών από την αγορά των ασφαλίσεων κατοικίας. Στη Λουιζιάνα, που χτυπιέται σταθερά από τυφώνες και πλημμυρικά φαινόμενα, οι αυξήσεις στα ασφάλιστρα περιουσίας έχουν ξεπεράσει το 65% μέσα σε μια διετία, με τον μέσο όρο των ετήσιων ασφαλίστρων να ξεπερνά τα 5.500 δολάρια και σε συγκεκριμένες περιοχές το κόστος να είναι πολλαπλάσιο, της τάξης των δεκάδων χιλιάδων!

Ακόμα και με τέτοια ασφάλιστρα, οι ασφαλιστικές φτάνουν να απαιτούν λ.χ. προκαταβολικά αλλαγές σκεπών παλιότερων της πενταετίας (!) ώστε να δεχτούν να ασφαλίσουν ένα σπίτι. Οι καλπάζουσες τιμές στην ασφάλιση περιουσίας και η απουσία κρατικής αρωγής έχουν φτάσει σε μια σειρά Πολιτείες των ΗΠΑ να επηρεάζουν σοβαρά το κόστος κατοικίας, να κάνουν κυριολεκτικά αδύνατη την ανεύρεση νέων σπιτιών, ακόμα και να επιταχύνουν φαινόμενα εσωτερικής μετανάστευσης και εγκατάλειψης περιοχών.

Αυτή είναι η λειτουργία της καπιταλιστικής αγοράς, όταν το εκτιμώμενο περιθώριο κέρδους δεν είναι αρκετό. Βεβαίως, ο καπιταλισμός προσφέρει και «εναλλακτικές». Οπως τονίζει και το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής στην τριμηνιαία έκθεσή του, «είναι αμφίβολο πως ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, παρά τον σημαντικά θετικό τους ρόλο, θα μπορούσαν να καλύψουν στο σύνολό τους καταστροφές τέτοιας κλίμακας». Επομένως, η «εναλλακτική» που προτάσσεται και στις αποζημιώσεις των «φυσικών καταστροφών» είναι …οι ΣΔΙΤ. Νέα βαριά χαράτσια στον λαό, δηλαδή, ώστε – με την όποια μορφή – να στηριχθεί με πακτωλό χρημάτων το ιδιωτικό κεφάλαιο για να έχει επαρκή και εξασφαλισμένα κέρδη, προσφέροντας σχετικά ανεκτές τιμές (σε ένα υποχρεωτικό προϊόν!).

Μόνο που κι αυτό το παραμύθι έχει γνωστό αντιδραστικό τέλος. Στην Τουρκία, ο μεγάλος σεισμός της Σμύρνης το 1999, με 17.000 νεκρούς, είχε σταθεί αφορμή για να προωθηθούν ακριβώς τέτοιου τύπου ρυθμίσεις. Δημιουργήθηκε ένα «ανεξάρτητο ταμείο υποχρεωτικής ασφάλισης περιουσίας» για κάλυψη έναντι σεισμών και φυσικών καταστροφών, σε σύμπραξη με τις ασφαλιστικές, το οποίο υποτίθεται ότι είχε πια θωρακίσει τον τουρκικό λαό σχετικά με τις ζημιές από σεισμό. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι συχνά και στη χώρα μας οι εκπρόσωποι ασφαλιστικών έδειχναν το «τουρκικό μοντέλο» ως παράδειγμα τα προηγούμενα χρόνια…

Ο φετινός καταστροφικός σεισμός στην Τουρκία, όμως, γκρέμισε και τέτοια αφηγήματα. Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία του ΟΗΕ, έξι μήνες μετά πάνω από 2,6 εκατομμύρια άνθρωποι από τους 3,3 εκατ. που έμειναν άστεγοι συνεχίζουν να ζουν σε σκηνές (!) και κοντέινερ, και θα βγάλουν εκεί τον βαρύ χειμώνα που επίκειται στην περιοχή. Αυτή είναι η «ταχύτατη» και «επαρκής» αποζημίωση και αποκατάσταση που προσέφερε στον απλό λαό της Τουρκίας η λύση της ιδιωτικής ασφάλισης.

Τα παραδείγματα αυτά, όπως και η εμπειρία που ήδη υπάρχει από τη χώρα μας, δείχνουν το εξής: Η «υποχρεωτική ασφάλιση περιουσίας» ως προς «φυσικά φαινόμενα» δεν έρχεται ως βοήθεια στον λαό των περιοχών που πλήττονται. Ερχεται για να εμπεδώσει την αντιμετώπιση των φαινομένων αυτών ως αποκλειστικά «ατομική ευθύνη». Είναι αποτέλεσμα της λογικής του «κόστους – οφέλους» και στοχεύει να απαλλάξει το κράτος από τις ευθύνες του όχι μόνο στην αποκατάσταση των πληγέντων, αλλά και στην πρόληψη.

Δεν είναι καθόλου άσχετο π.χ. το ότι στην Τουρκία η διαμόρφωση του «ανεξάρτητου ταμείου», που υποτίθεται ότι έλυνε πια τα ζητήματα αποκατάστασης σεισμοπαθών, πήγε χέρι χέρι με την παντελή έλλειψη ελέγχων στην εφαρμογή των αντισεισμικών κανονισμών δόμησης. Η καθιέρωσή του δεν έδωσε λύσεις στα λαϊκά προβλήματα, αλλά άλλοθι σε μια ανεξέλεγκτη οικοδομική δραστηριότητα που απέδωσε για χρόνια κέρδη δισεκατομμυρίων σε κατασκευαστικούς ομίλους αλλά και στις ασφαλιστικές, καταλήγοντας όμως τελικά σε μια τραγωδία για τον τουρκικό λαό!

Ο λαός έχει άλλον δρόμο να διαλέξει. Αυτόν της ρήξης με τη λογική του «κόστους – οφέλους». Της συλλογικής οργάνωσης και διεκδίκησης για την αποζημίωση των ζημιών στο 100%, χωρίς νέα δάνεια στις πλάτες του, αλλά με εξασφαλισμένο εισόδημα και καλυμμένες τις βασικές του ανάγκες, μέχρι να ορθοποδήσει. Επίσης, για πραγματικά, ολοκληρωμένα, κεντρικά επιστημονικά σχεδιασμένα μέτρα πρόληψης, που δεν χωράνε στη λογική των «μη επιλέξιμων» έργων της ΕΕ και των αναθέσεων σε εργολάβους.

Σταθμός σε αυτόν τον αγώνα μπορούν να σταθούν και οι τοπικές εκλογές. Με περισσότερους δημάρχους αγωνιστές, που θα διεκδικούν μαζί με τον λαό και δεν θα βρίσκονται «απέναντι». Με πιο ισχυρή «Λαϊκή Συσπείρωση» παντού. Για τις ανάγκες των πολλών και όχι για τα κέρδη των λίγων.

Νίκος Νιάνιος
Μέλος του ΓΣ της Ομοσπονδίας Εργαζομένων σε Ασφαλιστικές Εταιρείες (ΟΑΣΕ),
υποψήφιος με τη «Λαϊκή Συσπείρωση» στον δήμο Δομοκού

 

Αναδημοσιεύεται από την στήλη “Αποκαλυπτικά” του σημερινού Ριζοσπάστη