Λαϊκή Συσπείρωση Θεσσαλίας – Για τις τροποποιήσεις του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων 2020-2030 (ΕΣΔΑ – 2020)

Η τοποθέτηση του Τάσου Τσιαπλέ, μέλους του ΔΣ της ΕΝΠΕ, εκλεγμένου με την Λαϊκή Συσπείρωση Θεσσαλίας, για τις τροποποιήσεις του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων 2020-2030 (ΕΣΔΑ – 2020)

Η υπόψη, προς το χειρότερο, τροποποίηση του ΕΣΔΑ-2020 της Ν.Δ έρχεται ως αποτέλεσμα της υποχρέωσής της να συμμορφωθεί, επί ποινή μη συγχρηματοδότησης, με τις τελευταίες κατευθύνσεις της Ε.Ε, κύρια ως προς την αντικατάσταση της τεχνολογίας των μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων (ΜΕΑ και διεθνώς MBT) με αυτή των μονάδων ανάκτησης ανακύκλωσης (ΜΑΑ και διεθνώς RRF – recovery recycling facility). 

Με την υπόψη τροποποίηση, η κυβέρνηση υλοποίησε ταυτόχρονα την προειλημμένη απόφασή της να επεκτείνει σε εθνικό επίπεδο και να ολοκληρώσει δύο βασικές της επιλογές, που είχε ήδη ενσωματώσει τον φετινό Απρίλη στο ΠΕΣΔΑ Αττικής. Επιλογές τις οποίες είχε αποκαλύψει και καταγγείλει η Λαϊκή Συσπείρωση στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής με θέμα τη γνωμοδότηση για τη ΣΜΠΕ του ΠΕΣΔΑ Αττικής. Πρόκειται: 

1. Για την ελεύθερη είσοδο του κεφαλαίου στην καύση των αποβλήτων με όρους τυπικής καπιταλιστικής επένδυσης: σχεδιασμός, χωροθέτηση, περιβαλλοντική αδειοδότηση, κατασκευή και εκμετάλλευση, όλα δικά του. Και, μάλιστα, όχι μόνο για τα υπολείμματα των άλλων εγκαταστάσεων επεξεργασίας (βλ. ΠΕΣΔΑ Αττικής) αλλά και για τα ανεπεξέργαστα, τα σύμμεικτα απορρίμματα! 
2. Για την παραχώρηση, επίσης, στους επιχειρηματικούς ομίλους της ίδιας δυνατότητας και για τη δημιουργία ΜΑΑ και την εκμετάλλευσή τους, βασικό αντικείμενο των οποίων είναι η επεξεργασία προδιαχωρισμένων στην πηγή ανακυκλώσιμων υλικών, περιλαμβανομένων και των βιοαποβλήτων, δευτερευόντως δε και σύμμεικτων. Πρόκειται για ξαναμοίρασμα της εμπλουτισμένης, χάρη στις ΜΑΑ και στην αναβάθμιση των ΜΕΑ, «πίττας», της σχετικής με την επεξεργασία των δημοτικών ανακυκλώσιμων απορριμμάτων, προς όφελος των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων του κλάδου. Της «πίττας», που μέχρι τώρα εκμεταλλεύεται κυρίως, αν και με σοβαρά προβλήματα και με παραπέρα ροκάνισμα του λαϊκού εισοδήματος, το συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΣΕΔ) της ΕΕΑΑ ΑΕ (μπλε κάδοι) και οι ιδιοκτήτες των ΚΔΑΥ, με τους οποίους συνεργάζεται. Με το «ανταγωνιστικό», πάντως, ΣΣΕΔ της «Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης», αμερικανικής «κατασκευής και προελεύσεως», να παραμένει αλώβητο και να ενισχύει παραπέρα τη θέση του απέναντι στο παραπαίον σύστημα της ΕΕΑΑ ΑΕ. 

Με τα παραπάνω ολοκληρώνεται και σε θεσμικό επίπεδο η πλήρης, ακόμη και σε επίπεδο σχεδιασμού, συμμετοχή του κεφαλαίου στην επεξεργασία των αποβλήτων, περίπου ως συναρμόδιου με τους ΦΟΔΣΑ, των οποίων οι «αποκλειστικές», δήθεν, αρμοδιότητες «πηγαίνουν περίπατο» και στην πράξη! 

Από πλευράς νομοτεχνικής πληρότητας, η πρεμούρα της κυβέρνησης να ενσωματώσει τα παραπάνω στο ΕΣΔΑ-20 με σημειακές τροποποιήσεις, χωρίς να αναπροσαρμόσει προς αυτές το σύνολο του ΕΣΔΑ, δημιουργεί ένα Σχέδιο – Τραγέλαφο. Χαρακτηριστικότερα όλων είναι τα διαγράμματα με τα ισοζύγια μάζας, στα οποία οι διαδρομές των αποβλήτων, προδιαχωρισμένων ρευμάτων και σύμμεικτων, παραμένουν ως είχαν στην αρχική έκδοση του ΕΣΔΑ-20! Έτσι, μέχρι το 2030 οι ΜΑΑ είναι ανύπαρκτες και οι ΜΕΑ συνεχίζουν να υποδέχονται μόνο σύμμεικτα απορρίμματα! Το ίδιο, φυσικά, συμβαίνει και με το προς έγκριση ΠΕΣΔΑ Αττικής.

Απέναντι σ’ αυτές τις εξελίξεις η στάση του Περιφερειάρχη Αττικής, που διαρρήγνυε τα ιμάτιά του ότι η καύση («ενεργειακή αξιοποίηση»), όπως περιλαμβάνεται στο ΠΕΣΔΑ Αττικής, αποτελεί επιλογή της κυβέρνησης και όχι της Διοίκησής του στον ΕΔΣΝΑ, είναι αποκαλυπτική των πραγματικών του προθέσεων. Στην εισήγησή του με την ιδιότητα του Α’ Αντιπροέδρου στο Δ.Σ της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ), στις 27/10, στηρίζει πλήρως την καύση των αποβλήτων και την παράδοσή της στο κεφάλαιο, μαζί με τις  ΜΑΑ. Συγκεκριμένα, χαρακτηρίζει θετική την τροποποίηση του ΕΣΔΑ-20, σύμφωνα με την οποία, όπως επισημαίνει: «… αναβαθμίζεται αισθητά ο ρόλος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στη δημιουργία μονάδων επεξεργασίας και αξιοποίησης στερεών αποβλήτων». Το γεγονός ότι στις καρκινογόνες, και όχι μόνο, εκπομπές από την καύση των RDF/SRF έρχονται τώρα να προστεθούν και αυτές από την καύση των αποβλήτων, υπολειμματικών αλλά και σύμμεικτων, τον αφήνει παγερά αδιάφορο!

Και ενώ στα παραπάνω, τα οποία άλλωστε επικροτεί, δεν βλέπει καμία «αμφισβήτηση» της «αποκλειστικής αρμοδιότητας της Αυτοδιοίκησης και των ΦοΔΣΑ στα ζητήματα σχεδιασμού, καθώς και στον ρόλο των ΠΕΣΔΑ», τη βλέπει αποκλειστικά και μόνο σχετικά με τη δυνατότητα του ΥΠΕΝ να παρεμβαίνει σε ζητήματα «διαπεριφερειακής συνεργασίας». Την μέμφεται, μάλιστα, και ως αντιβαίνουσα με τις διατάξεις του Ν.4819/21, αλλά μόνο υποκριτικά, αφού γνωρίζει καλά ότι η υπόψη δυνατότητα στηρίζεται σε ειδική πρόβλεψη του νόμου αυτού και συγκεκριμένα στο άρθ.55 («Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων»), παρ.2, περίπτ. (γ). Ξέρει, άλλωστε, ότι δεν χρειάζεται να ανησυχεί αφού εξίσου καλά γνωρίζει ότι οι «υπερεξουσίες», που δίνονται στο ΥΠΕΝ, δίνονται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των επενδύσεων και τη διασφάλιση ικανοποιητικών για το κεφάλαιο κέρδη, τα οποία και ο ίδιος προασπίζεται «εις το όνομα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας».  

Εντέλει, με τις πιο πάνω τροποποιήσεις το ΕΣΔΑ-2020 της ΝΔ προχωρώντας σταθερά πάνω στις ράγες του ΕΣΔΑ-2015 του ΣΥΡΙΖΑ, με βάση και τις κοινές τους καταβολές, τις Οδηγίες και κατευθύνσεις  της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πηγαίνει απ’ το κακό στο χειρότερο, το ίδιο και τα ΠΕΣΔΑ που θα το εξειδικεύσουν σε επίπεδο Περιφέρειας. Γίνεται πιο εχθρικό προς το περιβάλλον, πιο επικίνδυνο για την υγεία και την ποιότητα ζωής της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, πιο ληστρικό για το λεηλατημένο εισόδημα της λαϊκής οικογένειας, όπως γενικότερα και διαχρονικά συμβαίνει με το εκμεταλλευτικό σύστημα, που ακούει στο όνομα καπιταλισμός.

Γι’ όλους αυτούς τους λόγους η Λαική Συσπείρωση, εκφράζει την αντίθεσή της τόσο με το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων 2020-2030 (ΕΣΔΑ – 2020), όσο και με την πρόταση-εισήγηση του Α’ Αντιπροέδρου της ΕΝΠΕ προς το Δ.Σ. 

Η Λαική Συσπείρωση διατυπώνει για ακόμα μια φορά συνοπτικά τις θέσεις της για την διαχείριση των απορριμμάτων

Η διαχείριση των απορριμμάτων με γνώμονα τις λαϊκές ανάγκες,  με σεβασμό στο περιβάλλον, στην υγεία του λαού, στους φυσικούς πόρους, στο λαϊκό εισόδημα, μόνο στο πλαίσιο ενός άλλου, ριζικά διαφορετικού δρόμου ανάπτυξης μπορεί να εξασφαλιστεί.  Η φιλολαϊκή λύση, προϋποθέτει εξουσία και οικονομία, που καταργεί τις αιτίες που δημιουργούν και οξύνουν τα σημερινά προβλήματα, που δημιουργεί τις στέρεες  προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της χώρας προς το συμφέρον της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, δημιουργών του κοινωνικού πλούτου. 

Τέτοιες προϋποθέσεις είναι: Ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός, η κοινωνική ιδιοκτησία στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, στη γη και στις τεχνικές υποδομές, ο εργατικός έλεγχος. Στο πλαίσιο αυτού του δρόμου ανάπτυξης θα υλοποιούνται έργα που θα ικανοποιούν συνδυασμένα τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες γατί κριτήριο θα είναι η κάλυψη αυτών των αναγκών και όχι το κέρδος.

Για να ανοίξουμε αυτόν τον ελπιδοφόρο δρόμο ικανοποίησης των λαϊκών αναγκών οργανώνουμε την πάλη μας με βάση το παρακάτω πλαίσιο θέσεων:

1. Είμαστε ενάντια στην πολιτική της Ε.Ε (πράσινη συμφωνία, στρατηγική για κυκλική οικονομία, στρατηγική για τη διαχείριση αποβλήτων) και τις στρατηγικές διαχείρισης των αποβλήτων όπως ψηφίστηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και από τη σημερινή της Ν.Δ, που καθορίζουν τη διαχείριση απορριμμάτων και συνολικά των αποβλήτων με κριτήριο το όφελος του κεφαλαίου και όχι τις λαϊκές ανάγκες. 
2. Η υλοποίηση των έργων επεξεργασίας και τελικής διάθεσης των αποβλήτων να γίνεται από κρατικό φορέα. Απορρίπτουμε τις ΣΔΙΤ, τις συμβάσεις παραχώρησης και κάθε είδους ιδιωτικοποίηση.
3. Απορρίπτουμε τη μετατόπιση των βαρών στις πλάτες των λαϊκών στρωμάτων μέσα από τα ανταποδοτικά τέλη και με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, όπως το χαράτσι ταφής, το «πληρώνω όσο πετάω» και μια σειρά άλλα φοροληστρικά εργαλεία.
4. Το κόστος των προγραμμάτων, εξοπλισμού και έργων για την ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων, να προέρχονται από κεντρικούς δημόσιους πόρους που θα τροφοδοτούνται από μια μεγαλύτερη φορολόγηση του κεφαλαίου.
5. Απόλυτη διασφάλιση όλων των εργαζόμενων, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, με πλήρη εργασιακά δικαιώματα.  Με πλήρη κάλυψη των όρων για την υγεία και ασφάλεια της εργασίας και για το εργασιακό περιβάλλον τους.
6. Με βάση τα σημερινά δεδομένα ιεραρχούμε ένα μείγμα μεθόδων και τεχνικών στην επεξεργασία των απορριμμάτων με επίκεντρο την ουσιαστική ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή ανακυκλώσιμων υλικών (ΑΥ) και βιοαποβλήτων (ΒΑ). Δραστικός περιορισμός αλλά όχι δαιμονοποίηση της υγειονομικής ταφής, μέθοδος τεχνολογικά απλή, μακράν οικονομικότερη, άμεσα διαχειρίσιμη από το προσωπικό των διαδημοτικών ΦΟΔΣΑ και περιβαλλοντικά ασφαλής εφόσον τηρούνται χωρίς εκπτώσεις οι όροι λειτουργίας τους με επαρκές προσωπικό και κατάλληλη οργάνωση, μηχανήματα και εξοπλισμό. Στο μείγμα των μονάδων επεξεργασίας που προτείνουμε δεν έχουν θέση οι Μονάδες Επεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων (ΜΕΑ), που προωθούνται σε ευρεία κλίμακα από ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Βάζουν ταφόπλακα στην ανακύκλωση και αποτελούν προθάλαμο για την τροφοδοσία με καύσιμο σκουπίδι των τσιμεντοβιομηχανιών, επί ΣΥΡΙΖΑ, μαζί και των αυτόνομων μονάδων μαζικής καύσης, επί Ν.Δ.
7. Προβάλλουμε την ανάγκη για δίκαιη και τεκμηριωμένη χωροθέτηση των απαιτούμενων υποδομών με γνωστά από πριν κριτήρια, με σεβασμό στο περιβάλλον και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής. 
8. Σημαντική μέριμνα πρέπει να δίνεται στην ολοκληρωμένη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων, ιδιαίτερα των βιομηχανικών λόγω της ποσότητάς τους και της διαπιστωμένης ασυδοσίας των παραγωγών τους.
9. Ουσιαστικός κρατικός έλεγχος για την προστασία της υγείας των εργαζομένων και του λαού από τους κινδύνους, που προκύπτουν από κάθε είδους δραστηριότητα σχετική με τη διαχείριση των αποβλήτων.