Οι ταλαίπωροι εκπαιδευτικοί του εξωτερικού και τα δωράκια σε Ιδιώτες και Εφοπλιστές

Με τον όρο ελληνόγλωσση εκπαίδευση του εξωτερικού νοούνται τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ομογένειας και όχι μόνο που λειτουργούν στο εξωτερικό με σκοπό την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών των ελληνικής καταγωγής μαθητών του εξωτερικού αλλά και των ατόμων μη ελληνικής καταγωγής που επιθυμούν να γνωρίσουν την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό της.

Η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό παρέχεται από σχολεία με αμιγώς ελληνόγλωσσο ή δίγλωσσο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, από τμήματα ελληνικής γλώσσας (ΤΕΓ) ενταγμένα σε εκπαιδευτικές μονάδες των χωρών υποδοχής, από ΤΕΓ μη ενταγμένα στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, αλλά και από τμήματα ελληνικών σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ξένων χωρών. Φορείς τους (αν εξαιρέσουμε την Γερμανία που κάποια υπάγονται κατευθείαν στο υπουργείο παιδείας και ακολουθούν το πρόγραμμα της Ελλάδας) είναι συνήθως οι Ελληνικές Κοινότητες, οι προξενικές αρχές, οι εκπαιδευτικές αρχές των άλλων χωρών αλλά και η ορθόδοξη εκκλησία.

Κάθε χρόνο για τις ανάγκες λειτουργίας των παραπάνω σχολείων γίνονται αποσπάσεις εκπαιδευτικών από την Ελλάδα. Από το 2010 έχει ξεκινήσει από τις μνημονιακές κυβερνήσεις μια συστηματική προσπάθεια απαξίωσης, υποβάθμισης και συρρίκνωσης της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης του εξωτερικού που οδηγεί σταδιακά στον αφανισμό της, με το κόψιμο κονδυλίων που προορίζονταν γι’ αυτήν, αλλά κυρίως με την δραστική μείωση των αποσπάσεων εκπαιδευτικών που έχει σαν αποτέλεσμα δεκάδες κενά, υπολειτουργία και κλείσιμο τμημάτων.

Από το 2011 το επιμίσθιο (επίδομα εξωτερικού) από τα πέντε χρόνια για τα οποία χορηγούνταν, μειώθηκε στα 3 με παράλληλη δραστική μείωση σχεδόν στο μισό του ποσού που καταβάλλονταν ανάλογα με την χώρα αλλά και με μεγάλες καθυστερήσεις στην καταβολή του. Καταργήθηκε το βοήθημα πρώτης εγκατάστασης και μεταφοράς οικοσυσκευής που δεν αρκούσε για τίποτα, ήταν όμως μια μικρή βοήθεια για τα υπέρογκα έξοδα που είχε να αντιμετωπίσει κάποιος που έβγαινε για πρώτη φορά έξω, πόσο μάλλον όταν τον ακολουθούσε και η οικογένειά του (αντιστοιχούσε σε ένα επιμίσθιο). Η υγειονομική κάλυψη των αποσπασμένων εκπαιδευτικών και των οικογενειών τους είναι ανύπαρκτη. Αν κάποιος αρρωστήσει ή ακόμα χειρότερα χρειαστεί μια επέμβαση στην ξένη χώρα (πόσο μάλλον σε χώρες της Λατ. Αμερικής και της Αφρικής) θα πρέπει να καλύψει από μόνος του όλα τα έξοδα, αν έχει φυσικά τα χρήματα, και κατόπιν να καταθέσει τα έγγραφα στην Ελλάδα που μετά από μακροχρόνια και χρονοβόρα διαδικασία ίσως να πάρει ένα μέρος του ποσού από το ασφαλιστικό του ταμείο. Τα έξοδα των οδοιπορικών πρώτης μετάβασης και οριστικής επιστροφής δεν προκαταβάλλονται. Ένας εκπαιδευτικός λοιπόν που πρέπει να μεταβεί ή να επιστρέψει από τις ΗΠΑ, την Λατ. Αμερική, την Αφρική ή την Αυστραλία θα πρέπει να διαθέτει μίνιμουμ 1300 ευρώ και αν φυσικά έχει και οικογένεια, το ποσό αυτό πολλαπλασιάζεται.

Αν εξαιρέσουμε κάποιες χώρες στην Αφρική, στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι χώρες στις οποίες αποσπώνται εκπαιδευτικοί έχουν το ίδιο ή και πολύ μεγαλύτερο κόστος ζωής με την Ελλάδα πόσο μάλλον για εκπαιδευτικούς χωρίς επιμίσθιο. Επίσης πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι ιδιαίτερες συνθήκες κάθε χώρας, πολιτική αστάθεια, ασφάλεια, εγκληματικότητα, προσφορά υπηρεσιών, υγειονομικές και νοσοκομειακές παροχές που αυξάνουν τα έξοδα σε σχέση με αυτά που μπορεί να είχε στην Ελλάδα. Υπάρχουν για παράδειγμα πόλεις στην Λατ. Αμερική στην Αφρική και αλλού, όπου λόγω αυξημένης εγκληματικότητας υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές όπου μπορεί να νοικιάσει ένας εκπαιδευτικός σπίτι για να νιώθει σχετικά ασφαλής, με τα ενοίκια σε αυτές τις περιοχές να είναι στα ύψη, πέρα από τις άλλες υπηρεσίες. Το υπουργείο Παιδείας (σε αντίθεση με τα υπουργεία άλλων χωρών) ποτέ δεν φρόντισε σε συνεργασία με τις διπλωματικές αρχές, τους συντονιστές εκπαίδευσης και τους αποσπασμένους εκπαιδευτικούς, μέσα από ετήσιες αναφορές των παραπάνω φορέων, να φτιάξει μια πλατφόρμα που θα ανανεώνεται με στοιχεία για την κάθε χώρα (κόστος ζωής, ενοίκια, μέσα μεταφοράς, υπηρεσίες, νόμισμα, ασφάλεια, πολιτική κατάσταση, ρατσισμός, εκπαιδευτική πραγματικότητα κτλ) ώστε ο εκπαιδευτικός που θέλει να αποσπαστεί να έχει μια εικόνα για το τι πρόκειται να αντιμετωπίσει και να πάρει τις αποφάσεις του. Δεν είναι καθόλου τυχαίες άλλωστε οι δεκάδες ανακλήσεις αποσπάσεων κάθε χρόνο ακόμα και από εκπαιδευτικούς με επιμίσθιο όταν έρχονται σε επαφή με την πραγματικότητα μιας χώρας, πράγμα που δημιουργεί τεράστια προβλήματα κενών και στα ίδια τα σχολεία.

Η γραφειοκρατία και η αρτηριοσκλήρωση του υπουργείου να απλοποιήσει τις διαδικασίες δημιουργεί επιπλέον προβλήματα στην καταβολή και αυτού του πενιχρού μισθού πόσο μάλλον για τους εκπαιδευτικούς -που είναι και η πλειοψηφία- που δεν παίρνουν επιμίσθιο και ακόμα περισσότερο για όσους υπηρετούν εκτός Ευρώπης οι οποίοι χάνουν εώς και 10% του μισθού τους κάθε μήνα από τους περιορισμούς, τις κρατήσεις των τραπεζών και την αντιστοιχία του νομίσματος. Συγκεκριμένα στις περισσότερες χώρες εκτός Ευρώπης οι τράπεζες και τα τραπεζικά μηχανήματα δεν δίνουν ευρώ αλλά τοπικό νόμισμα ή δολάρια και επιπλέον έχουν συγκεκριμένο ημερήσιο και μηνιαίο περιορισμό στο ποσό ανάληψης χρημάτων από τράπεζα του εξωτερικού και την ανάλογη φυσικά κράτηση για κάθε ανάληψη. Αν ένας εκπαιδευτικός λοιπόν παίρνει 1000 ευρώ και θέλει να βγάλει όλον τον μισθό του για να πληρώσει τα έξοδά του: α) θα βγάλει αναγκαστικά τοπικό νόμισμα ή δολάρια και θα χάσει ένα μέρος από την αντιστοιχία που κάνει η τράπεζα φυσικά προς όφελός της. β) Θα πρέπει να πάει τουλάχιστον 3 ή τέσσερις φορές στην τράπεζα σε διαφορετική μέρα λόγω του ημερήσιου περιορισμού αναλήψεως του τραπεζικού συστήματος της χώρας από τράπεζες του εξωτερικού γ) Θα χάσει από τις κρατήσεις που θα του κάνει η τράπεζα για κάθε ανάληψη εξωτερικού δ) Αν βγάλει δολάρια βρίσκει χαμηλότερη τιμή στα ανταλλακτήρια τοπικού νομίσματος από ό,τι αν είχε στα χέρια του ευρώ που είναι πιο ακριβό ε) Η στρογγυλοποίηση σε τοπικό νόμισμα ή δολάρια και το περιορισμένο ποσό αναλήψεως που επιτρέπει η τράπεζα, δεν του επιτρέπει να βγάλει μέχρι το τελευταίο ευρώ. Από όλα αυτά λοιπόν χάνει μέχρι και 100 ευρώ τον μήνα από τον μισθό του.

Ενώ λοιπόν το υπουργείο θα μπορούσε πολύ απλά να στέλνει με έμβασμα τον μισθό του εκπαιδευτικού σε λογαριασμό του προξενείου ή της Ελληνικής Πρεσβείας, όπως ακριβώς γίνεται με το υπουργείο εξωτερικών και τους μισθούς των υπαλλήλων του, συνεχίζει να καταβάλλει τον μισθό σε τράπεζα του εσωτερικού αδιαφορώντας για την αφαίμαξη στην οποία υπόκεινται οι εκπαιδευτικοί.

Το μπάχαλο των παρατάσεων – αποσπάσεων

Αν η περικοπή των κονδυλίων, οι δυσκολίες, η έλλειψη κινήτρων προς τους εκπαιδευτικούς και η δραστική μείωση των αποσπάσεων έχει υποβαθμίσει και συρρικνώσει την ελληνόγλωσση εκπαίδευση του εξωτερικού, το μπάχαλο και ο παραλογισμός που επικρατεί στο σύστημα παρατάσεων και αποσπάσεων του υπουργείου, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον αφανισμό της.

Οι εκπαιδευτικοί που συμπλήρωναν 5 χρόνια στο εξωτερικό, 3 (με μισθό εσωτερικού και επιμίσθιο) + 2 (μόνο με μισθό εσωτερικού) είχαν το δικαίωμα να υποβάλλουν αίτηση παράτασης της απόσπασής τους και πέραν της πενταετίας, χωρίς επιμίσθιο φυσικά, για ένα χρόνο κάθε φορά, αν οι συντονιστές εκπαίδευσης έκριναν ότι υπάρχουν ανάγκες και εισηγούνταν θετικά. Προτεραιότητα βάσει νόμου σε αυτό δίνονταν στους εκπαιδευτικούς που κατά την διάρκεια της παραμονής τους είχαν εξακριβωμένα δημιουργήσει οικογένεια με ομογενή ή αλλοδαπό που είχε δουλειά και ήταν μόνιμος κάτοικος της συγκεκριμένης χώρας. Τα υπόλοιπα κενά που υπήρχαν, όταν καλύπτονταν, καλύπτονταν με νέες αποσπάσεις από την Ελλάδα

Από το 2016 με τον νόμο 4415 η κυβέρνηση του Σύριζα αφαίρεσε το δικαίωμα αίτησης παράτασης απόσπασης σε αυτούς τους εκπαιδευτικούς, χωρίζοντας δεκάδες οικογένειες και τινάζοντάς τες ψυχολογικά και οικονομικά κυριολεκτικά στον αέρα. Η εγκύκλιος ανέφερε ότι οι αιτήσεις τους θα αξιολογηθούν αφού πρώτα εξαντληθούν οι αξιολογικοί πίνακες των υποψήφιων προς απόσπαση από την Ελλάδα οι οποίοι χωρίζονταν σε τέσσερις υποπίνακες με την εξής σειρά προτεραιότητας. Α1 Βασικός: Υποψήφιοι που θέλουν να αποσπαστούν χωρίς επιμίσθιο για ένα χρόνο και γνωρίζουν την γλώσσα της χώρας, Α2 εναλλακτικός: Υποψήφιοι χωρίς επιμίσθιο για ένα χρόνο που δεν γνωρίζουν την γλώσσα της χώρας, Β1 βασικός: Υποψήφιοι που αποσπώνται για 3 χρόνια με μισθό και επιμίσθιο και γνωρίζουν την γλώσσα της χώρας υποδοχής, Β2 εναλλακτικός: Υποψήφιοι που αποσπώνται για 3 χρόνια με μισθό και επιμίσθιο αλλά δεν γνωρίζουν την γλώσσα της χώρας υποδοχής.

Ενώ λοιπόν υπάρχουν εκπαιδευτικοί χωρίς επιμίσθιο που θέλουν να παραμείνουν αποδεδειγμένα για οικογενειακούς λόγους, καλύπτουν πάγιες ανάγκες, γνωρίζουν άψογα την γλώσσα, έχουν πλούσια εκπαιδευτική εμπειρία μια και αποτελούν τον κορμό των σχολείων της αλλοδαπής και δεν κοστίζουν επιμίσθιο στο Υπουργείο, δίνεται προτεραιότητα σε εκπαιδευτικούς που μέχρι να πάνε και να προσαρμοστούν θα πρέπει να φύγουν, ενώ πολλοί από αυτούς δεν θα γνωρίζουν την γλώσσα υποδοχής και σε εκπαιδευτικούς που θα κοστίσουν επιμίσθιο για 3 χρόνια ενώ επίσης πολλοί απ’ αυτούς δεν θα γνωρίζουν την γλώσσα υποδοχής. Ο παραλογισμός κορυφώθηκε με την κατάρτιση των αξιολογικών πινάκων για το 2017 από τους οποίους αφαιρέθηκαν οι 2 πρώτοι πίνακες χωρίς επιμίσθιο. Παράλληλα ο εκπαιδευτικός που αποσπάται χάνει την οργανική του θέση στην Ελλάδα αποθαρρύνοντας πολλούς να κάνουν αίτηση. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την καθυστέρηση έκδοσης των αποσπάσεων αλλά και τις συνεχείς ανακλήσεις από εκπαιδευτικούς που έρχονται σε επαφή με μια πραγματικότητα διαφορετική από αυτήν που φαντάζονταν στο εξωτερικό, έχουν δημιουργήσει δεκάδες κενά, κλεισίματα τμημάτων και δεκάδες επιστολές διαμαρτυρίας από τους ομογενειακούς φορείς

Δημόσιοι εκπαιδευτικοί σε ιδιωτικά σχολεία ή ως δωράκια σε εφοπλιστές

Υπάρχουν περιοχές, όπου τα ομογενειακά σχολεία ή ΤΕΓ είναι ιδιωτικά, που ακολουθούν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της χώρας και έχουν και ως δεύτερη γλώσσα τα ελληνικά. Αυτά χρεώνουν αλμυρά δίδακτρα και την διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας αναλαμβάνουν δωρεάν οι αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί, στους οποίους συχνά δεν προσφέρεται καμία διευκόλυνση, όταν θα μπορούσαν για παράδειγμα να καλύψουν μέρος των εξόδων τους και να μην επιβαρύνεται το ελληνικό κράτος. Αν όμως αυτό είναι το λιγότερο, δημόσιοι εκπαιδευτικοί να υπηρετούν δωρεάν σε ιδιωτικά σχολεία, σκανδαλώδης μπορεί να θεωρηθεί η περίπτωση της μικρής Ουρουγουάης. Ενώ στις γειτονικές χώρες Αργεντινή, Βραζιλία, Χιλή, με σημαντικό αριθμό ομογενών, συρρικνώνουν τους αποσπασμένους εκπαιδευτικούς και δεν καλύπτουν τα κενά αυτών που επιστρέφουν ή αυτών που τους επιστρέφουν άρον-άρον, εκεί εκτός από τον εκπαιδευτικό που καλύπτει τις ανάγκες της Ελληνικής κοινότητας και του τμήματος ελληνικών του Κέντρου ξένων γλωσσών του Πανεπιστημίου μόνο με τον μισθό του εσωτερικού, εδώ και 2 χρόνια έχει τοποθετηθεί και δεύτερος, αποκλειστικά στο Ιδιωτικό Ίδρυμα Έλληνα μεγαλοεφοπλιστή που διατηρεί επιχειρήσεις και δραστηριοποιείται στην χώρα και μάλιστα με μισθό και επιμίσθιο που πληρώνει ο δοκιμαζόμενος Ελληνικός λαός. Εκτός λοιπόν από τις αθρόες φοροαπαλλαγές που απολαμβάνουν από το Ελληνικό κράτος, τώρα πλέον το ελληνικό δημόσιο τους προσφέρει και ως μπόνους δωράκια, εκπαιδευτικούς για τα ιδιωτικά τους Ιδρύματα στο εξωτερικό.

Οι συντονιστές Εκπαίδευσης

Οι συντονιστές εκπαίδευσης κάθε περιοχής υποτίθεται ότι είναι οι υπεύθυνοι για τις ανάγκες των ελληνόγλωσσων τμημάτων, την επίβλεψη του εκπαιδευτικού έργου και τους αποσπασμένους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν στην περιοχή ευθύνης τους που μπορεί να καλύπτει περισσότερες από μια χώρες ή και ολόκληρη ήπειρο όπως στην περίπτωση της Αμερικής ή της Αφρικής. Παρολαυτά υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα κομπρεμί τους με τους ομογενειακούς παράγοντες, τους κάνουν να ευνοούν συγκεκριμένες κοινότητες ή ιδρύματα και να παραγκωνίζουν άλλα που μπορεί να έχουν μεγαλύτερες ανάγκες. Πολλές φορές μάλιστα για να γίνονται αρεστοί στους προϊσταμένους τους στο υπουργείο, συρρικνώνουν τα πραγματικά κενά, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που δημιουργούν θέσεις εκεί που δεν υπάρχει ανάγκη, εξυπηρετώντας συμφέροντα. Τις θέσεις και τα κενά κάθε χώρας τα καθορίζουν οι ίδιοι κατά το δοκούν χωρίς ουσιαστικό έλεγχο από το υπουργείο, ενώ δεν δημοσιοποιούνται πουθενά για να μπορεί να γνωρίζει ο οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος πόσες θέσεις εκπαιδευτικών και ποια κενά υπάρχουν για κάθε χώρα. Συχνά η τοποθέτηση των εκπαιδευτικών στις πόλεις και στα σχολεία της κάθε χώρας γίνεται με το δάχτυλο, προφορικά και όχι εγγράφως, όπως άλλωστε προβλέπεται, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη κριτήρια όπως μόρια, οικογενειακή κατάσταση, χρόνια προϋπηρεσίας κτλ, ενώ συχνά αρνούνται να δώσουν στοιχεία στους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς που προβάλλουν ενστάσεις στην διαδικασία. Τέλος καλούνται από το υπουργείο να κάνουν αξιολογικές εκθέσεις για το έργο των εκπαιδευτικών και εισηγήσεις για την παράταση ή μη της απόσπασής τους, όταν δεν έχουν ιδέα για το εκπαιδευτικό τους έργο και τις ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας, μιας και πολύ συχνά δεν έχουν επισκεφτεί ποτέ ούτε την χώρα και τα σχολεία της, ούτε τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν σε αυτή. Η παραπάνω διαδικασία δεν αποκλείει φυσικά και περιπτώσεις αξιολογικών εκθέσεων ή εισηγήσεων που μπορεί να λειτουργούν εκδικητικά απέναντι σε εκπαιδευτικούς που ίσως να ενοχλούν.

Συμπερασματικά

Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί φέτος με τις παρατάσεις και αποσπάσεις των εκπαιδευτικών στα σχολεία του εξωτερικού είναι δραματική, απόρροια του νόμου 4415 και της προχειρότητας και αδιαφορίας με την οποία αντιμετωπίζει την κατάσταση το υπουργείο και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Δεκάδες είναι οι επιστολές διαμαρτυρίας από τους ομογενειακούς φορείς, κοινότητες, σχολεία, ενώσεις γονέων και εκπαιδευτικούς κυρίως από την Γερμανία, την Γαλλία, το Βέλγιο αλλά και άλλες περιοχές. Οι γελοίες δικαιολογίες που αναμασάει το υπουργείο δεν μπορούν να κρύψουν με τίποτα τον αντικειμενικό σκοπό που υπάρχει πίσω από όλα αυτά, που δεν είναι άλλος από το οργανωμένο σχέδιο για την συρρίκνωση και τον αφανισμό της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης του εξωτερικού στον βωμό της δουλικής ευθυγράμμισης με τις επιταγές των δανειστών και της ΕΕ για περισσότερα ματωμένα πλεονάσματα με το ξεζούμισμα των εργαζομένων, του ελληνικού λαού και την πλήρη εγκατάλειψη των ομογενών συρρικνώνοντας την ελληνόγλωσση εκπαίδευση.