Περί συγχωνεύσεως του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου… και …άλλων δαιμονίων

Στις 31/1/2019, αιφνιδίως και χωρίς καμιά προηγούμενη συζήτηση ή ανακοίνωση εκδηλώθηκε πρόταση του Προέδρου της Διοικούσας Επιτροπής του ΕΑΠ, καθηγητή Β. Καρδάση, προς τον Υπουργό Παιδείας, στην οποία προτεινόταν η συγχώνευση του ΕΑΠ με το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας ή μέρους του.

Το υπόλοιπο ακαδημαϊκό προσωπικό του ΕΑΠ δεν είχε ενημερωθεί, όπως ανενημέρωτοι έμειναν έως τις 11/2/2019 και οι περίπου 40.000 φοιτητές του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Φάνηκε, στις 11/2/2019 ότι ο Υπουργός Παιδείας είχε συμφωνήσει στην πρόταση Καρδάση και εκκινήθηκε έτσι μια απόφαση fast-track για την παραπάνω συγχώνευση, παραβιάζοντας κατάφορα κάθε θεσμική, ακαδημαϊκή και δημοκρατική λειτουργία προς το ίδρυμα.

Στις 11/2/2019, οι κοσμήτορες του ΕΑΠ κύριοι Α. Λιοναράκης, Α. Μιχιώτης και Ι. Καλαβρουζιώτης, μαζί με τον εκπρόσωπο των καθηγητών του ΕΑΠ, Αυγουστίνο Δημητρά ενημέρωσαν, κατόπιν συνάντησης του φοιτητές του ΕΑΠ για την απαράδεκτη απόφαση Καρδάση και εξέθεσαν τα επιχειρήματά του:

Ότι δήθεν το μέλλον των ανοιχτών πανεπιστημίων σε όλη την Ευρώπη περνά μέσα από τέτοιες συγχωνεύσεις και τη λειτουργία τους, μαζί με συμβατικά τμήματα πανεπιστημίων.

Ότι υπάρχει κάποια έρευνα, που βρίσκεται στη διάθεση του Υπουργείου Παιδείας και αποδεικνύει τον παραπάνω ισχυρισμό.

Καταρχήν, το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, που δημιουργήθηκε το 1995, σχεδιάστηκε στα πρότυπα του πιο γνωστού ανοικτού πανεπιστημίου, Open University, με έδρα τη Μεγάλη Βρετανία. Χαρακτηριστικά, το Open University ουδέποτε συγχωνεύτηκε και ουδέποτε λειτούργησε με συμβατικό ακαδημαϊκό τρόπο, ταυτόχρονα με κάποιο άλλο ίδρυμα. Παράλληλα, στο σύνολό τους τα ανοικτά ή εξ αποστάσεως πανεπιστήμια της Ευρώπης είναι σήμερα 10 στον αριθμό:

Taras Shevchenko National University, στο Κίεβο.

Intercultural Open University Foundation, με έδρα τις ΗΠΑ και την Γρανάδα.

Novi Sad Open University, στη Σερβία.

Open International University of Human Development “Ukraine”, στην Ουκρανία.

Open University of the Netherlands, στην Ολλανδία.

Open University of Catalonia, στη Βαρκελώνη.

Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, στη Λευκωσία.

Universidade Aberta, στη Λισαβόνα

Κανένα από τα παραπάνω ανοικτά πανεπιστήμια δεν έχει συγχωνευτεί με κάποιο ανάλογο συμβατικό πανεπιστήμιο ή τεχνικό ίδρυμα, οπότε ερωτηματικά προκαλεί το πώς ο Υπουργός Παιδείας ισχυρίζεται ότι το «μέλλον» του ανοιχτού πανεπιστημίου περνά μέσα από τις συγχωνεύσεις, όταν κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί πουθενά. Στο παραπάνω ζήτημα, οι κοσμήτορες Λιοναράκης, Μιχιώτης και Καλαβρουζιώτης ζήτησαν να δουν την έρευνα στην οποία αναφέρθηκε ο Υπουργός και μάλιστα πρότειναν να την πληρώσει το ίδιο το ΕΑΠ, από τα αποθεματικά του, καθώς είναι τόσο σημαντική για το μέλλον του, χωρίς όμως να λάβουν καμιά απάντηση.

Στις 15/2/2019, ο καθηγητής Β. Καρδάσης πραγματοποίησε συνάντηση με τους φοιτητές του ΕΑΠ προκειμένου να συζητηθεί το ζήτημα της συγχώνευσης. Το σενάριο του τί συμβαίνει με το ΕΑΠ άλλαξε, καθώς αντί για πρόταση συγχώνευσης προς τον Υπουργό, ο κ. Καρδάσης μίλησε για «ιδέα, χωρίς να υπάρχει κάτι γραπτό ακόμα». Ο κ. Καρδάσης αναφέρθηκε στον «κίνδυνο κλεισίματος» που αντιμετωπίζει το ΕΑΠ, ένας κίνδυνος που ωστόσο παρέμεινε ακαθόριστος, καθώς σε ερωτήσεις φοιτητών για το από ποιόν ή από τί απειλείται το ΕΑΠ, δεν δόθηκε καμιά σαφής απάντηση. Ωστόσο, ο κύριος Καρδάσης ανάφερε ότι υφίσταται πιέσεις από το Υπουργείο Παιδείας τον τελευταίο ενάμισι χρόνο, γιατί το ΕΑΠ έχει υψηλά αποθεματικά, τα οποία θα πρέπει να μοιραστεί με τα άλλα ΑΕΙ, καθώς και αυτά έχουν συνεισφέρει στην ανάπτυξή του.

Το παραπάνω είναι αποκαλυπτικό για την ουσία της υπόθεσης, καθώς η Παιδεία συνεχίζει να υποχρηματοδοτείται, από τα «υπολείμματα» του κρατικού προϋπολογισμού και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο εξακολουθεί να έχει, σε αντίθεση με άλλα ΑΕΙ και ΤΕΙ υψηλά αποθεματικά. Συγκεκριμένα, ο ετήσιος προϋπολογισμός του ΕΑΠ κυμαίνεται στα 30-35.000.000 ευρώ, εκ των οποίων μόνο τα 500.000 αποτελούν κρατική επιχορήγηση. Τα υπόλοιπα είναι στην ουσία τα χρήματα των φοιτητών του, τα οποία το Υπουργείο Παιδείας φαίνεται πως έχει βάλει στο στόχαστρο, προκειμένου να «μπαλωθούν» κάπως, οι τεράστιες «τρύπες» στον προϋπολογισμό των λοιπόν ακαδημαϊκών ιδρυμάτων.

Άλλο επιχείρημα του κυρίου Καρδάση υπήρξε ο ισχυρισμός ότι η αγορά στην οποία τα ΕΑΠ απευθύνεται «αλλοιώνεται», καθώς και άλλα ΑΕΙ της ημεδαπής δημιουργούν ανοικτά προγράμματα σπουδών, με δίδακτρα. Ασφαλώς, παραμένει δυσνόητο το πώς μια ενδεχόμενη συγχώνευση με το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδα θα ανατρέψει αυτή την «αλλοίωση». Επίσης, ο κύριος Καρδάσης χρησιμοποίησε το επιχείρημα ότι με τη συγχώνευση αυτή, ικανοποιείται υποτίθεται και το αίτημα των καθηγητών να μετατραπεί η διοικούσα επιτροπή του ΕΑΠ σε κανονική πρυτανεία. Ωστόσο, ούτε εδώ ξεκαθαρίστηκε το γιατί μια τέτοια αλλαγή πρέπει να περνά οπωσδήποτε μέσα από τη συγχώνευση του ΕΑΠ με το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας.

Εν κατακλείδι, ο κύριος Καρδάσης επιχείρησε να δώσει και μια εικόνα του πως πρόκειται να λειτουργήσει το ΕΑΠ μετά τη συγχώνευση. Μίλησε για απορρόφηση τμημάτων του ΤΕΙ από το ΕΑΠ με την παράλληλη κατάργηση της πρυτανείας του ΤΕΙ. Το ΕΑΠ υποτίθεται ότι θα παραμείνει ως έχει, ανοικτό και εξ αποστάσεως, ενώ στο ΤΕΙ και στα αντίστοιχα συγχωνευμένα τμήματα, οι φοιτητές θα εισέρχονται κανονικά με το σύστημα των Πανελλαδικών. Πρόκειται για ένα υβριδικό κακέκτυπο δηλαδή, ΤΕΙ και ανοικτού πανεπιστημίου, από το οποίο, καμιά βελτίωση του επιπέδου των σπουδών ή της διοικητικής λειτουργίας των ιδρυμάτων δεν πρόκειται να προκύψει.

Στην ουσία του, το ζήτημα αφορά τον τρόπο με τον οποίο τα αποθεματικά του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου θα περάσουν στη διαχείριση του Υπουργείου Παιδείας, τα χρήματα δηλαδή των ίδιων των φοιτητών, η πλειοψηφία των οποίων είναι εργαζόμενοι που έχουν ήδη υποστεί μειώσεις μισθών και δυσβάσταχτους φόρους. Διερωτάται κανείς εύλογα, για το πως η παραπάνω «παρά φύσει» συγχώνευση πρόκειται να προάγει το ακαδημαϊκό έργο του ΕΑΠ ή του ΤΕΙ Δυτικής Αθήνας, μέσω του οργανωτικού και διοικητικού χάους, που αναμένεται να προκαλέσει. Παράλληλα, αναπάντητο μένει το ερώτημα του τί είδους πτυχία πρόκειται να αποδίδει αυτό το ίδρυμα «σούπα», καθώς και το τί θα απογίνουν οι φοιτητές που σπουδάζουν σε τμήματα του ΤΕΙ που θα συγχωνευθούν και πόσο κοντά πρόκειται να είναι τα δύο διαφορετικά αντικείμενα σπουδών τους.

Καθώς φαίνεται, το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο πρόκειται να υποστεί με τη σειρά του τις δυσμενείς επιπτώσεις της εμπορευματοποίησης της Παιδείας και της μετατροπής της σε αγορά, και το παραπάνω σε μια περίοδο στην οποία κοινή προεκλογική «καραμέλα» του ΣΥΡΙΖΑ είναι η δήθεν διατήρηση του δημοσίου χαρακτήρα των πανεπιστημίων…