Ιστορικός τόπος και λατομείο στο φαράγγι της Καντάνου δεν συνάδουν!
Το θέμα του λατομείου στο ιστορικό φαράγγι της Καντάνου συζητήθηκε στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων
Την Πέμπτη 1/10/2020 συνεδρίασε (με τηλεδιάσκεψη) το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων στο αμφιθέατρο του κτιρίου του Υπουργείου Πολιτισμού στην Αθήνα.
Το 6ο θέμα αφορούσε το λατομείο στον ιστορικό τόπο στο φαράγγι της Καντάνου και ήταν διατυπωμένο σε τρία σκέλη:
Α) Έγκριση ή μη της τροποποίησης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, υφιστάμενου λατομείου αδρανών υλικών της «Λατομεία Σελίνου Α.Ε.», για την προσθήκη μονάδων παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος, ασφαλτομίγματος και διαχείρισης Α.Ε.Ε.Κ., στη θέση Κακόσκαλα στον περιβάλλοντα χώρο του χαρακτηρισμένου ως ιστορικού τόπου παλιού επαρχιακού δρόμου της Καντάνου, Δήμου Καντάνου-Σελίνου, Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, Περιφέρειας Κρήτης.
Β) Καθορισμός ή μη χρονοδιαγράμματος της αποκατάστασης των περιοχών Β1,Β2 και Β3 και του πληγέντος τμήματος του προστατευόμενου δρόμου και
Γ) επέκταση ή μη της λατομικής δραστηριότητας ανατολικά του ιστορικού τόπου του παλιού επαρχιακού δρόμου της Καντάνου
Αρχικά ο νομικός σύμβουλος της εταιρίας ζήτησε αναβολή της συζήτησης, η οποία όμως δεν έγινε δεκτή.
Στην συνεδρίαση είχε προσκληθεί και συμμετείχε ο δικηγόρος της πρωτοβουλίας κατοίκων κ Αντώνης Σηφάκης.
Τα επιχειρήματα της παρέμβασης μας στην συνεδρίαση του ΚΣΝΜ συνοψίζονται (περιληπτικά) στα παρακάτω:
Με την έγκριση, λοιπόν, της ΜΠΕ, επεκτείνονται οι λατομικές δραστηριότητες σε επιπλέον 60 στρ., πέρα των ήδη αδειοδοτημένων 59 στρ. Τα 38,5 στρ. από τα 60 αφορούν πρώην αναδασωτέες εκτάσεις.
Τονίζουμε ότι το 2018 άρθηκε ο αναδασωτέος χαρακτήρας αυτών των εκτάσεων, χωρίς να γνωμοδοτήσει προηγουμένως το ΥΠΠΟΑ. (Σημειώνεται ότι ορισμένες από αυτές βρίσκονται εντός των ορίων του χαρακτηρισμένου ιστορικού τόπου.) Όμως σύμφωνα με το άρθρο 10, παρ. 6 του Ν. 3028/2002 η έγκριση του ΥΠΠΟΑ προηγείται από τις άδειες άλλων αρχών, τα δε στοιχεία της έγκρισης αναγράφονται με ποινή ακυρότητας στις άδειες αυτές.
Όσο αναφορά το αίτημα για εγκατάσταση μονάδας ανακύκλωσης αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (Α.Ε.Ε.Κ.) σημειώνουμε ότι αυτά αφορούν μια εντελώς νέα δραστηριότητα πλησίον του ιστορικού τόπου! Μπορεί ναι μεν η εγκατάσταση των Α.Ε.Ε.Κ να επιτρέπεται (αρθ. 55 ν. 4512/2018) σε λατομεία (συνήθως εγκαταλελειμμένα) αλλά δεν “επιβάλλεται” κιόλας (!), ούτε βεβαίως είναι συνακόλουθη με τις λατομικές περιοχές, όπως προσπαθεί η εταιρεία να την παρουσιάσει!!! Και βεβαίως είναι μια δραστηριότητα που σε καμία περίπτωση δεν συνάδει με το χαρακτήρα του ιστορικού τόπου.
Ιδιαίτερα, εντύπωση προκαλεί η «μηδενική λύση» (μη τροποποίηση – συμπλήρωση της υφιστάμενης δραστηριότητας του λατομείου) που απορρίπτει η ΜΠΕ, προτάσσοντας ως μοναδικό στόχο το κέρδος και το συμφέρον της εταιρίας.
Έτσι, βήμα – βήμα, με προμελετημένο σχέδιο, ο ιστορικός τόπος στο φαράγγι της Καντάνου, μετατρέπεται σε σκληρή Βιομηχανική Περιοχή, πάσης φύσεως εξορυκτικών εργασιών και όχι μόνο.
Ένα από αυτά τα βήματα είναι και η υπό έγκριση ΜΠΕ, που επεκτείνει τις λατομικές εργασίες και επιχειρεί να εγκαθιδρύσει -σωρευτικά- εντελώς νέες δραστηριότητες (Α.Ε.Ε.Κ.), εις βάρος και ενάντια στον ιστορικό τόπο και το περιβάλλον.
Η εταιρεία με πρόσχημα την αποκατάσταση της βλάβης στον ιστορικό δρόμο που η ίδια έχει προκαλέσει, πιθανότατα επιχειρεί να “νομιμοποιήσει” ένα παράνομο δρόμο βαρέων οχημάτων, που της είναι αναγκαίος, στην σχεδιαζόμενη, επέκταση του λατομείου στο σύνολο της λατομικής περιοχής των 348 στρ.
Φαίνεται δε, ότι διαθέτει περίσσιο θράσος, αφού απαιτεί από το δημόσιο να της “αποκαταστήσει” ένα παράνομο “τεχνικό” από μπάζα και τσιμεντοσωλήνες, που το αποκαλεί, μάλιστα, γεφύρι!
Προφανώς και η εταιρεία είχε το χρόνο, πριν από τις πλημμύρες του χειμώνα το 2019, να προβεί στην αποκατάσταση του ιστορικού δρόμου (ως όφειλε μετά και από την απόφαση του ΥΠΠΟ το 2015), χρησιμοποιώντας, έστω, τον παράνομο δρόμο στον οποίο αναφέρεται.
Όμως η νόμιμη πρόσβαση στο “υπό αποκατάσταση” τμήμα του ιστορικού δρόμου, είναι ό ίδιος ο ιστορικός δρόμος, είτε από την Κάντανο, είτε από τον Άναβο και είναι ανοικτή και ασφαλής (τα τεχνικά του ιστορικού δρόμου λειτουργούν άψογα ακόμα και μετά από 90 χρόνια (!) και έτσι καμία καταστροφή, δεν του προκάλεσαν, οι πρωτοφανείς, πράγματι, πλημμύρες του 2019).
Ο ιστορικός τόπος στο φαράγγι της Καντάνου προϋπήρχε της ατυχούς και λαθεμένης οριοθέτησης της λατομικής περιοχής μέσα σε αυτόν το 1983. Μπορεί η θεσμοθέτηση του ιστορικού τόπου να έγινε το 2010, αλλά ο ιστορικός τόπος υπήρχε από την δεκαετία του 1920 με την κατασκευή του μοναδικού λιθόκτιστου δρόμου και την αντίσταση των κρητικών στους ναζί κατακτητές το 1941, που είχε ως αποτέλεσμα το ολοκαύτωμα της Καντάνου
Η λατομική εκμετάλλευση αρχικά, μέχρι και το 2006 είχε τοπικό – μικρό χαρακτήρα και δεν είχε δημιουργήσει ιδιαίτερα προβλήματα. Μετά από το 2006 η εκμετάλλευση γιγαντώθηκε, επεκτάθηκε ασύμμετρα και κατέστρεψε ακόμα και μέρος του ιστορικού τόπου.
Τονίζουμε ότι η λοιπή λατομική περιοχή πέρα των 59 στρ. από την οποία διέρχεται και ο ιστορικός δρόμος, είναι ένα πολύ απόκρημνο φαράγγι (γνωρίζουμε ότι για την κατασκευή του ιστορικού λιθόκτιστου δρόμου το 1920 οι άνθρωποι κρέμονταν με σχοινιά στα γκρεμνά), κατάφυτο, με δάσος μοναδικής φυσικής ομορφιάς και οποιοδήποτε επέκταση του λατομείου ανατολικά του οριοθετημένου ρέματος θα κατακερματίσει και θα καταστρέψει ανεπιστρεπτί τον ιστορικό τόπο.
Το γεγονός αυτό το έχουν ήδη επισημάνει οι αρμόδιες υπηρεσίες, με πρώτη την Διεύθυνση Δασών Χανίων που από το 2007, είχε απορρίψει την επέκταση του λατομείου στα 348 στρ.
Ενδεικτικά σήμερα θα αναφέρουμε την γνωμοδότηση της προϊσταμένης της Διευθ/νσης Ανάπτυξης της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων που το 2013 με το αρ. πρ. 2482 έγγραφο της τόνιζε ότι: «Περαιτέρω, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι στην υπόλοιπη έκταση της εγκεκριμένης λατομικής περιοχής είναι προβληματική έως και ανέφικτη η εκμετάλλευση (κήρυξη αναδασωτέων περιοχών, οριοθέτηση ρέματος, παλαιός επαρχιακός δρόμος, ακατάλληλες κλίσεις κλπ.) επιβάλλεται η εξεύρεση και χωροθέτηση νέας λατομικής ζώνης για την ικανοποίηση των μελλοντικών αναγκών της ευρύτερης περιοχής.»
Να σημειώσουμε όμως ότι η ίδια προϊσταμένη ήταν που τον περασμένο Μάιο στην εισήγηση της προς Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης για την αναγκαιότητα καθορισμού νέων λατομικών περιοχών στην ΠΕ Χανίων, στην αναφορά της για την λατομική περιοχή Καντάνου, παρέλειψε να αναφέρει την απόφαση του ΥΠΠΟ και του ΣΤΕ για την θεσμοθέτηση του ιστορικού τόπου στο φαράγγι της Καντάνου (!!! ) αφήνοντας έτσι ανοιχτή την επέκταση του λατομείου από τα 59 στα 348 στρ.
Είναι προφανές ότι ιστορικός τόπος και λατομείο δεν συνάδουν!!
Δεν έχει νόημα να μιλάμε για ένα ιστορικό μνημείο, (επικυρωμένο μάλιστα και με απόφαση του ΣΤΕ), εν μέσω «κρανίου τόπο» .
Για αυτό και ζητούμε, και είναι πάνδημο το αίτημα μας, (από Δημοτικό συμβούλιο, φορείς, συλλόγους και χιλιάδες πολίτες από όλη την Ελλάδα και τον κόσμο) από την Περιφέρεια Κρήτης τον περιορισμό της λατομικής περιοχής στα 59 στρ. και την εξεύρεση νέου χώρου για εξορύξεις αδρανών υλικών στην περιοχή του Δήμου Καντάνου – Σελίνου . Το Δημοτικό Συμβούλιο Καντάνου – Σέλινου έχει προτείνει νέους χώρους.
Για αυτό ζητούμε και από εσάς στο Υπουργείο Πολιτισμού να βάλετε ένα φραγμό και ένα τέλος στις επεκτατικές, λατομικές και άλλες βιομηχανικές, δραστηριότητες στο φαράγγι της Καντάνου, προτού η άμεση και έμμεση βλάβη στον ιστορικό τόπο, γίνει μόνιμη, οριστική και μη ανατρέψιμη.
ΥΓ. Τα παραπάνω επιχειρήματα μας βασίστηκαν και στα 2 έγγραφα που μας κοινοποιήθηκαν από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων Κρήτης στις 30/9/2020 και 1/10/2020
Πρωτοβουλία Κατοίκων για την Διάσωση του Ιστορικού Φαραγγιού της Καντάνου
