Ο “πράσινος καπιταλισμός” και η κλιματική αλλαγή

Ανεξάρτητα από την ορολογία που χρησιμοποιείται, ανεξάρτητα αν περάσαμε από την κλιματική αλλαγή στην κλιματική κρίση, το ζητούμενο ήταν και παραμένει η συνειδητή προσπάθεια από πολλούς, είτε να περιθωριοποιήσουν είτε να αποκρύψουν τις πραγματικές αιτίες του φαινομένου.

Η οικολογική κρίση αντί να αποτελέσει την αφορμή για την ανάδειξη των σύγχρονων κοινωνικοοικονομικών φαινομένων και των παρενεργειών τους στο μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, έγινε το ανάχωμα για την υποβάθμιση αυτών των φαινομένων με συγκεκριμένη πάντοτε πολιτικοϊδεολογική στόχευση και κατεύθυνση.

Στο πλαίσιο αυτό δημιουργήθηκαν εσκεμμένα από την νεοφιλελεύθερη ελίτ, αλλά και τους σοσιαλφιλελεύθερους, συγχύσεις, παρερμηνείες και συσχετίσεις που αποπροσανατολίζουν την κοινωνία από το πραγματικό πρόβλημα.

Σε ό,τι αφορά την οικολογία, δυο είναι οι βασικές προσεγγίσεις.

Η πρώτη αφορά αυτή που εξετάζει την σχέση ανθρώπου (ως μεμονωμένο άτομο) – περιβάλλοντος. Σε αυτή, η οικολογική κρίση είναι έργο και προϊόν του ανθρώπου και αφορά κυρίως αυτό που ονομάζουμε περιβαλλοντισμό, τον οποίον υποστηρίζουν όλοι οι νεοφιλελεύθεροι, σοσιαλφιλελεύθεροι, μαζί με την οικολογική σούπα των δήθεν ακτιβιστών (Greenpeace, WWF και άλλους). «… το κοινό χαρακτηριστικό των περιβαλλοντικών προσεγγίσεων είναι ότι παίρνουν ως δεδομένο το σύστημα της οικονομίας της αγοράς το οποίο με κατάλληλες οικονομικές πολιτικές και τεχνολογίες θα μπορούσε να γίνει “φιλικό προς το περιβάλλον”. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όλα τα πρώην και νυν ευρωπαϊκά πράσινα κόμματα, τα οποία αποδέχονται πλήρως την Νέα Τάξη και την διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς…». [Τ. Φωτόπουλος, «Παγκοσμιοποίηση, Αριστερά και Περιεκτική δημοκρατία»]

Υποστηρίζεται στην λογική αυτή, ότι η λύση θα έλθει από φωστήρες περιβαλλοντιστές και ακτιβιστικές οργανώσεις όπως Greenpeace, WWF (τις οποίες στην καλύτερη περίπτωση μόνο αντισυστημικές δεν τις λες). Έτσι αρκεί η σωστή χρήση των τεχνολογιών έτσι ώστε να γίνουν φιλικότερες προς το περιβάλλον. Βέβαια αποσιωπούν ότι η τεχνολογία δεν είναι ουδέτερη, αλλά και ότι η ίδια διέπεται και αναπαράγει τις κυρίαρχες σχέσεις παραγωγής της οικονομίας της αγοράς, η οποία είχε και έχει ως βασικό στόχο την μεγιστοποίηση του κέρδους. Πρόκειται δηλαδή για ένα «πρασίνισμα» του καπιταλισμού, το οποίο αρχίζει από την κατάργηση των πλαστικών καλαμακίων και τελειώνει στην χρήση φιλικών προς το περιβάλλον κλιματιστικών και αυτοκινήτων (και τα δυο αυτά, όπως και ακόμα περισσότερα επιτυγχάνουν το κέρδος των καπιταλιστών). Δηλαδή το πρόβλημα μετατοπίζεται και συγκαλύπτεται πίσω από το μεμονωμένο άτομο.

Η δεύτερη προσέγγιση εστιάζει στην σχέση ανθρώπου (ως κοινωνικό άτομο) – περιβάλλοντος, και άρα πρέπει να δούμε τις συσχετίσεις και τις αλληλεπιδράσεις στο εκάστοτε κοινωνικοοικονομικό σύστημα στο οποίο είναι οργανωμένη η κοινωνία.

Ίσως είναι κουραστική αλλά πάντως απαραίτητη η παράθεση μερικών αριθμών.

Σε ό,τι αφορά την κλιματική αλλαγή και το φαινόμενο του θερμοκηπίου (το οποίο και αυτό ως όρος έχει στρεβλωθεί επιστημονικά), για 750 χρόνια το επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα παρέμενε σταθερό, ενώ αυξήθηκε κατά 30% με την άνοδο της οικονομίας της αγοράς. Επίσης, οι ΗΠΑ, δηλαδή το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού, προκαλεί το 23% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αν θέλουμε να μιλήσουμε και για την Ελλάδα, μεταξύ 1955 και 1998 κάηκαν 13 εκατομμύρια στρέμματα δασικής γης, αλλά είναι εντυπωσιακό ότι μόνο το 2 εκατομμύρια στρέμματα από αυτά κάηκαν πριν την μεταπολίτευση. Δηλαδή το μεγαλύτερο ποσοστό κάηκε όταν η Ελλάδα μέσω της ΕΟΚ εντάχτηκε στην διεθνοποιημένη οικονομία, που διψούσε για βίλες, ανεξέλεγκτη αύξηση της τουριστικής εκμετάλλευσης και γενικευμένης τσιμεντοποίησης των πόλεων διαμέσου των μεγαλοεργολάβων του συστήματος.

Η κερδοφορία της οικονομικής ελίτ, είτε με φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες είτε όχι, ήταν και παραμένει η αιτία της οικολογικής κρίσης. Άλλωστε, είτε μιλάμε για την διάσκεψη του Ρίο, είτε για την συμφωνία του Κιότο και του Παρισιού, ούτε η ΕΕ ούτε οι ΗΠΑ ούτε κανένα άλλο κράτος δεν μίλησε για μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, αλλά για την σταθεροποίησή τους.

Στην δεύτερη αυτή προσέγγιση, της κοινωνικής οικολογίας και του οικοσοσιαλισμού, το κρίσιμο είναι η ανατροπή της οικονομίας της αγοράς. Το ζητούμενο είναι ένας γενικότερος κοινωνικός μετασχηματισμός, όπου στόχος θα είναι η ενσωμάτωση της κοινωνίας στην φύση και η αποσύνδεση της οικολογίας από τον περιβαλλοντισμό, όπου κάθε οικολογικός μαϊντανός (Greenpeace, WWF κ.α.) το μόνο που επιδιώκει είναι το «πρασίνισμα» του καπιταλισμού.

ΑΛΛΩΣΤΕ ΟΤΑΝ ΤΟ 90% ΣΧΕΔΟΝ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ, ΖΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΞΑΘΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΙΚΟ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΝΑ ΤΟ ΘΕΩΡΟΥΝ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ!

ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Φυσικός

Νίκαια