«Σχέδιο Πισσαρίδη» για το Ασφαλιστικό: Στον τζόγο οι κόποι μιας ζωής, με τη μετατροπή της Ασφάλισης σε ατομική υπόθεση

Η πλήρης ιδιωτικοποίηση των επικουρικών συντάξεων, που πλέον μέσω της «κεφαλαιοποίησης» μετατρέπονται σε «επενδυτικό προϊόν», χωρίς καμία εγγύηση για το ύψος τους στο μέλλον, αποτελεί έναν από τους στρατηγικούς στόχους του σχεδίου που ανέλαβε να εκπονήσει η λεγόμενη «ομάδα Πισσαρίδη», για την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας, με την αξιοποίηση των κονδυλίων από το ευρωπαϊκό «Ταμείο Ανάκαμψης».

Και μόνο το γεγονός ότι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων στο Ασφαλιστικό περιλαμβάνεται στους «αναπτυξιακούς στόχους» της κυβέρνησης, φανερώνει τη σημασία που έχουν οι ανατροπές στα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα του λαού για την εργοδοσία και το κράτος της. Συνεχίζεται με αυτόν τον τρόπο η μετατροπή της Ασφάλισης σε ατομική υπόθεση, για να μειώνονται τα «κόστη» της εργοδοσίας και το κράτος να αποσύρει την ευθύνη του από τη χρηματοδότηση του συστήματος.

Εξάλλου, η άλωση της επικουρικής ασφάλισης αποτελούσε πολύχρονο διακαή πόθο όλων των κυβερνήσεων, που με τις αλλεπάλληλες νομοθετικές τους παρεμβάσεις, βήμα το βήμα, ξήλωσαν τον όποιο κοινωνικό χαρακτήρα είχε, κατάργησαν την εγγύηση στο ύψος των συντάξεων, μετατρέποντας το σύστημα από «καθορισμένων παροχών» σε σύστημα «καθορισμένων εισφορών». Τώρα ετοιμάζονται για το τελικό ρεσάλτο, με σκοπό να παραδώσουν τις εισφορές των ασφαλισμένων στον τζόγο των χρηματιστηρίων, καύσιμη ύλη για την ενίσχυση της οικονομίας και των επενδύσεων των καπιταλιστικών ομίλων.

Προκειμένου μάλιστα να δικαιολογήσουν και να αποκρύψουν τις πραγματικές στοχεύσεις τους, πάντα με τη συνδρομή επιτροπών και επιτροπάτων, ομάδων «σοφών» κ.λπ., δεν διστάζουν να επιστρατεύσουν απροκάλυπτα ψέματα, να κατασκευάσουν στοιχεία, να παραπλανήσουν τους εργαζόμενους και το λαό, στοχεύοντας ειδικά στους νέους, πουλώντας τους «φύκια για μεταξωτές κορδέλες»! Την ίδια απαράδεκτη «συνταγή» χρησιμοποιεί και το «σχέδιο Πισσαρίδη».

Στην έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα, στο κομμάτι για το Ασφαλιστικό, οι συντάκτες επαναλαμβάνουν τους γνωστούς χρεοκοπημένους ισχυρισμούς για την «πίεση που ασκείται στα δημόσια οικονομικά, σε συνδυασμό με τις επιδεινούμενες δημογραφικές τάσεις…», παρουσιάζοντας ως αναπόφευκτες τις νέες αλλαγές.

Αποκρύπτουν σκόπιμα ότι όσον αφορά τις επικουρικές συντάξεις, το Δημόσιο δεν δίνει ούτε ένα ευρώ! Αρα, για ποια πίεση στα δημόσια οικονομικά μιλάνε; Μάλιστα, μέσα από τα μνημόνια διασφαλίστηκε η «ρήτρα μηδενικού ελλείμματος» για το ΕΤΕΑΕΠ, που σημαίνει πως οποιοδήποτε έλλειμμα προκύπτει ή προκύψει στο μέλλον, θα καλύπτεται κόβοντας συντάξεις ή ρευστοποιώντας την όποια περιουσία έχει το Ταμείο. Πρακτική που εφαρμόστηκε πλήρως τα τελευταία χρόνια από τις κυβερνήσεις ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και οδήγησε στην καταβαράθρωση των επικουρικών συντάξεων.

Επικαλούνται ακόμα το δημογραφικό. Και εδώ όμως το κάνουν προσχηματικά. Γιατί είναι τουλάχιστον προκλητικό να δικαιολογούνται ανατροπές στο όνομα της συρρίκνωσης του εργατικού δυναμικού, όταν στις καταστάσεις του ΟΑΕΔ οι εγγεγραμμένοι άνεργοι ξεπερνούν, σταθερά, την τελευταία δεκαετία, το 1 εκατομμύριο και όταν εκατοντάδες χιλιάδες νέοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα για αναζήτηση εργασίας!

Οταν λοιπόν η καπιταλιστική οικονομία έχει καταδικάσει ένα μεγάλο τμήμα του εργατικού δυναμικού εκτός παραγωγής, όταν ένα ακόμα μεγαλύτερο έχει σπρωχτεί αμετάκλητα στο μη ενεργό εργατικό δυναμικό, παρότι είναι σε παραγωγική ηλικία, πάει πολύ να μιλάνε για δημογραφικό και αύξηση του προσδόκιμου ζωής, το οποίο αντιμετωπίζουν κυνικά σαν «βάρος» για την Ασφάλιση και τις συντάξεις.

Για να ενισχύσουν μάλιστα την προπαγάνδα τους καταφεύγουν και σε απροκάλυπτα ψέματα. Γράφουν ενδεικτικά στην έκθεση: «Επιβαρυντικά για τα δημόσια οικονομικά δρα το υψηλό ποσοστό κρατικής επιχορήγησης για την κάλυψη συντάξεων σε ύψος 10,1% του ΑΕΠ το 2018…». Οπως ήδη σημειώσαμε, οι κρατικές επιχορηγήσεις δεν αφορούν τις επικουρικές συντάξεις, αλλά τις κύριες, δηλαδή τον ΕΦΚΑ. Ακόμα όμως και έτσι, τα ποσά που επικαλούνται δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.

Σύμφωνα με την αναλογιστική μελέτη που συνόδευε τον νόμο Βρούτση – Κατρούγκαλου (ψηφίστηκε τον περασμένο Φλεβάρη στη Βουλή), η θεσμοθετημένη κρατική χρηματοδότηση το 2018 ήταν μόλις 5,5% του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό στη μελέτη που συνέταξε η Εθνική Αναλογιστική Αρχή μειώνεται παραπέρα στο 4,8% του ΑΕΠ το 2030 και φτάνει μόλις το 3,3% του ΑΕΠ το 2070. Επίσης, με βάση τον επίσημο απολογισμό του ΕΦΚΑ για το 2018, το σύνολο των επιχορηγήσεων από τον τακτικό προϋπολογισμό ήταν 14,327 δισ. ευρώ και σε ποσοστό 7,7% του ΑΕΠ και όχι 10,1% που ισχυρίζονται οι συντάκτες του σχεδίου.

Κατά συνέπεια, ο ισχυρισμός περί «υψηλού ποσοστού κρατικής επιχορήγησης» στις συντάξεις προβάλλεται μόνο και μόνο για να ενοχοποιηθεί το δημόσιο σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, που καρατομείται από τους αλλεπάλληλους νόμους της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων.

Επιπλέον, η κυβέρνηση της ΝΔ, αρχίζοντας από φέτος με τη μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,9 μονάδες σκοπεύει την επόμενη τετραετία να τις μειώσει κατά 5 ολόκληρες μονάδες, εξασφαλίζοντας για τις μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις ετήσιο κέρδος πάνω από 1 δισ. ευρώ! Αλήθεια, πόσο ειλικρινές είναι το ενδιαφέρον για την «πίεση» στα δημόσια οικονομικά από την ανάγκη χρηματοδότησης των συντάξεων, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση απαλλάσσει τους εργοδότες από τις εισφορές στο δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα;

Στην πραγματικότητα, πίσω από το σχέδιο ολοκληρωτικής ιδιωτικοποίησης των επικουρικών συντάξεων, όπως και στην περίπτωση των ανατροπών που επιβλήθηκαν στις κύριες συντάξεις (ΕΦΚΑ) με τον νόμο – λαιμητόμο (Κατρούγκαλου – Βρούτση 2016, 2020), βρίσκεται ο στόχος της μείωσης στο ελάχιστο της κρατικής δαπάνης για την Κοινωνική Ασφάλιση και της μεταφοράς πόρων και τζάμπα χρήματος στις επιχειρήσεις.

Στον αντίποδα, οι απαλλαγές αυτές στους εργοδότες, προκειμένου το σύστημα να μην προκαλεί «πίεση» στα δημοσιονομικά του κράτους, θα φορτώνονται όπως πάντα στις πλάτες των συνταξιούχων, δημιουργώντας το υπόβαθρο για διαρκείς μειώσεις στις συντάξεις. Μια τέτοια εξέλιξη άλλωστε προδιαγράφει και η Αναλογιστική Μελέτη του 2020, που μειώνει τη συνολική δαπάνη για τις συντάξεις (κύριες και επικουρικές) από το 15,6% το 2018, στο 12,9% του ΑΕΠ μόλις το 2030!

Και όταν μιλάμε για τζάμπα χρήμα στις επιχειρήσεις κυριολεκτούμε. Επικαλούμενοι σχετική μελέτη του ΙΟΒΕ, οι συντάκτες του σχεδίου υπογραμμίζουν πως «μια ασφαλιστική μεταρρύθμιση σε συνδυασμό με στοχευμένα φορολογικά κίνητρα για τοποθετήσεις στην εγχώρια κεφαλαιαγορά δημιουργεί νέα αποθεματικά προς επένδυση ύψους έως και 99 δισ. ευρώ σε 40 χρόνια». Τον πακτωλό αυτό των 100 δισ. σχεδιάζουν να βάλουν στο χέρι αφαιρώντας πόρους από το σημερινό ΕΤΕΑΕΠ.

Και δεν το κρύβουν: Οπως χαρακτηριστικά σημειώνουν, «η σταδιακή μετατροπή των εισφορών αυτών (σ.σ. προς το δημόσιο σύστημα) σε εισφορές κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα θα έχει ευεργετική επίδραση στις εγχώριες αποταμιεύσεις και επενδύσεις…». Γενικότερα δεν διστάζουν να ομολογήσουν πως «μέσα από κατάλληλες παραμετρικές και δομικές παρεμβάσεις, το ασφαλιστικό σύστημα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης στο νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα», υποδεικνύοντας πως οι νέες ανατροπές δεν θα περιοριστούν στις επικουρικές συντάξεις, αλλά μπορεί να επεκταθούν και στις κύριες.

Σε κάθε περίπτωση, το μάρμαρο θα το πληρώσουν οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι. Γιατί αυτό που οι θιασώτες της ιδιωτικοποίησης εμφανίζουν ως δήθεν «ελευθερία επιλογής», να τοποθετούν δηλαδή όπου θέλουν τις εισφορές τους και ειδικά οι νέοι να προσθέτουν κάτι παραπάνω στη σύνταξή τους, μόνο τέτοια δεν είναι.

Δεν θα αναφερθούμε εδώ στις δεκάδες και εκατοντάδες χρεοκοπίες τέτοιων επενδυτικών funds, που μετέτρεψαν σε στάχτη τις οικονομίες και τις προσδοκίες μιας ζωής. Την προοπτική αυτή άλλωστε σκιαγραφεί με σαφήνεια και το σχετικό «Πόρισμα» που συντάχθηκε για λογαριασμό του υπουργείου Εργασίας το προηγούμενο φθινόπωρο, όπου γίνεται ανοιχτά λόγος για «επιλογή» ανάμεσα σε «τρία επενδυτικά πακέτα», «χαμηλού», «μεσαίου» και «υψηλού επενδυτικού κινδύνου»…

Ομολογούν και με αυτόν τον τρόπο ότι παρά τις δελεαστικές υποσχέσεις οι επικουρικές συντάξεις των νέων ασφαλισμένων δεν θα είναι εγγυημένες, καθώς το ύψος τους θα εξαρτάται από το τζογάρισμα στις αγορές και γενικώς από την «απόδοση» του ρίσκου που αναλαμβάνει ο κάθε ασφαλισμένος ατομικά! Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ή αναπηρίας, τα ποσά των συντάξεων που καταβάλλει το κεφαλαιοποιητικό σύστημα είναι ψίχουλα έως ανύπαρκτα, αποθεώνοντας τη λογική της ατομικής ευθύνης να τα βγάλει πέρα κάποιος που έμεινε εκτός παραγωγής χωρίς τη θέλησή του.

Στην πράξη, υλοποιείται ένα σχέδιο όπου η επικουρική σύνταξη, μετά από τόσα χρόνια εργασίας και εισφορών, μετατρέπεται σε «επενδυτικό προϊόν».

Δεν πρέπει να μας διαφεύγει, τέλος, ότι η διακοπή ροής εισφορών στο ΕΤΕΑΕΠ από τους νέους ασφαλισμένους θα προκαλέσει ελλείμματα, τα οποία με τη σειρά τους θα φορτωθούν σε παλιούς συνταξιούχους και ασφαλισμένους. Μάλιστα, το «κόστος μετάβασης» στο νέο σύστημα, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα 55 δισ. ευρώ, ποσό που με τον έναν ή άλλον τρόπο θα κληθούν να πληρώσουν φορολογούμενοι και ασφαλισμένοι, προκειμένου οι καπιταλιστές να βρουν νέα πεδία επενδύσεων και κερδοφορίας και νέες πηγές χρηματοδότησης των επιχειρήσεών τους.

Πράγματι, πρόκειται για «υπόδειγμα», όχι όμως νέο, όπως διατείνονται οι υποστηρικτές αυτών των σχεδίων, αλλά τόσο παλιό, όσο παλιό, σκληρό, καταστροφικό και απάνθρωπο είναι και το καπιταλιστικό σύστημα στο οποίο εντάσσεται.