«Το σημαντικό είναι να μην παραδίνεστε» – Ο “Οδηγητής” επισκέπτεται τις φυλακές ανηλίκων στον Αυλώνα

Μια ξεχωριστή και διδακτική εμπειρία

Μια μέρα που περιλαμβάνει επίσκεψη στις «φυλακές ανηλίκων» σίγουρα δεν είναι μια συνηθισμένη μέρα. Πολλές οι σκέψεις, τα ερωτήματα και μεγάλη η αγωνία … Στις «φυλακές ανηλίκων» των οποίων το σωστό όνομα είναι «Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Αυλώνα» κρατούνται περίπου 230 νέοι ως 21 ετών και κατ’εξαίρεση κάποιοι μεγαλύτεροι (στοιχεία από την ιστοσελίδα των φυλακών). Στην πλειοψηφία τους είναι αλλοδαποί. Στη φυλακή λειτουργεί δομή του ΚΕΘΕΑ καθώς πολλοί από τους κρατούμενους βρίσκονται εκεί για αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά. Η επίσκεψη μας έγινε με αφορμή τη χριστουγεννιάτικη γιορτή του σχολείου που λειτουργεί μέσα στις φυλακές.

Παρκάρουμε έξω από το κτήριο των φυλακών και πηγαίνουμε για τον απαραίτητο έλεγχο. Παραδίδουμε στους φύλακες το δώρο μας για τους κρατούμενους, μερικές μπάλες ποδοσφαίρου, και προχωράμε προς τα μέσα. Περπατώντας από το κτήριο της διεύθυνσης προς το κτήριο των φυλακών διασχίζοντας ένα παλιό γήπεδο ποδοσφαίρου, δε γίνεται να μη σου κάνει εντύπωση η κακή κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα κτήρια εξωτερικά, προφανώς αποτέλεσμα της υποχρηματοδότησης από το κράτος. Από τα σκουριασμένα δοκάρια, που κάποτε στήριζαν τα δίχτυα του τέρματος, τώρα κρέμονται τα πλυμένα ρούχα των κρατουμένων. Η κάλυψη των αναγκών των κρατουμένων (ακόμα και το δεκατιανό των μαθητών του σχολείου) σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από δωρεές. Φτάνουμε στην αίθουσα της εκδήλωσης και παίρνουμε τη θέση μας. Παντού γύρω μας οι νεαροί κρατούμενοι σχηματίζουν πηγαδάκια. Άλλοι προετοιμάζονται για τη συμμετοχή τους στη γιορτή, άλλοι συζητούν για ό,τι τους απασχολεί.

«Τα πυροτεχνήματα έγιναν σφαίρες»

Η γιορτή περιλάμβανε σχεδόν τα πάντα. Θεατρικά σκετσάκια, κάλαντα, χορό, μουσική, ραπάρισμα και ευχές στη μητρική γλώσσα κάθε μαθητή. Από τις πιο δυνατές στιγμές ήταν το σκετσάκι που αποτύπωνε την κατάσταση πριν και κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Συρία. Από τη μία το έθιμο με τα πυροτεχνήματα και από την άλλη οι σφαίρες. Όπως μας είπε αργότερα μια από τις καθηγήτριες που προετοίμασαν τη γιορτή «δεν μπορούσαμε να μη σταθούμε στο θέμα του πολέμου. Έχουμε άλλωστε μαθητές από εμπόλεμες χώρες. Το γεγονός πως υπάρχουν μαθητές πολλών διαφορετικών εθνικοτήτων οδηγεί πολλές φορές σε προστριβές, αλλά τις ξεπερνάμε, δίνοντάς τους να καταλάβουν ότι δεν έχουν να χωρίσουν τίποτε».

Αυτή η αλήθεια αποτυπώθηκε και με έναν ακόμα όμορφο τρόπο στο πλαίσιο της γιορτής: οι μαθητές παρουσίασαν παραδοσιακούς χορούς από τις πατρίδες τους, όμως σε κάθε χορό δε συμμετείχαν μόνο οι μαθητές της συγκεκριμένης εθνικότητας, αλλά όλοι! Έπαιξαν μουσική και ήταν φανερό ότι για κάποιους ήταν η πρώτη φορά, αλλά αυτό μόνο ενθαρρυντικό είναι. Το μήνυμα της γιορτής ήταν ένα: «Το μέλλον το φτιάχνουμε εμείς»!

«Το σημαντικό είναι να μην παραδίνεστε»

Μετά το τέλος της γιορτής καλούνται οι προσκεκλημένοι να απευθύνουν ένα σύντομο χαιρετισμό. «Μπορεί να βρεθήκατε κρατούμενοι, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι να μην παραδίνεστε», είπε στους μαθητές η Λούλα Καρατζά, υπεύθυνη του τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ κατά των ναρκωτικών και συνέχισε: «Έχετε δικαιώματα και εδώ, όπως θα έχετε και έξω και πρέπει να τα διεκδικείτε, αλλιώς μπορεί να βρεθείτε σε μια άλλου είδους φυλακή, με αόρατα κάγκελα, από την οποία θα είναι ακόμα πιο δύσκολο να βγείτε. Έξω θα είμαστε όλοι μαζί. Όχι, όμως, ακριβώς όλοι. Υπάρχουν αυτοί που δουλεύουν και παράγουν και υπάρχουν και αυτοί που μας κλέβουν τον πλούτο που παράγουμε και για αυτή την κλοπή δεν μπαίνουν ποτέ στη φυλακή. Το δικό μας Κόμμα ξέρει από φυλακές. Οι κομμουνιστές βρέθηκαν για δεκαετίες πολιτικοί κρατούμενοι και παρόλο που μπορούσαν να ελευθερωθούν με μια υπογραφή, με την οποία θα αποκήρυσσαν τις ιδέες τους, δεν το έκαναν.». Τα λόγια του στελέχους του ΚΚΕ ενθουσίασαν πραγματικά τους μαθητές. «Τα είπατε καλύτερα από όλους», έλεγαν μετά από λίγο. Ξεχωριστή στιγμή ήταν και ο χαιρετισμός του Ρ. πρώην κρατούμενου στις φυλακές ανηλίκων, που σήμερα είναι τελειόφοιτος του ΕΜΠ. «Αφού μπόρεσα εγώ, μπορείτε κι εσείς, τα κάγκελα δεν μπορούν να σας σταματήσουν» είπε απευθυνόμενος στους κρατούμενους.

Το στοίχημα

Πηγαίνουμε προς το σχολείο. Τώρα καταλαβαίνουμε για πρώτη φορά ότι βρισκόμαστε πραγματικά μέσα σε φυλακή. Κάθε λίγα βήματα που κάνουμε περνάμε και από μια καγκελόπορτα που κλείνει πίσω μας με θόρυβο. Φτάνουμε. Μαζί μας οι καθηγητές και οι μαθητές, οι οποίοι έχουν στήσει χριστουγεννιάτικο «μπαζάρ» με αντικείμενα που έχουν κατασκευάσει οι ίδιοι. «Δύο ώρες τη βδομάδα οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες με βάση τα ενδιαφέροντά τους και κάνουν διάφορες κατασκευές», μας εξηγεί μια καθηγήτρια.

Πλησιάζει η ώρα να αποχωρήσουμε. «Τώρα μας βλέπετε χαρούμενους και χαμογελαστούς. Μόλις φύγετε θα είναι τελείως διαφορετικά. Δεν είναι εύκολη η ζωή εδώ» μας λέει ένας κρατούμενος. Λογικό.. Όσο όμορφοι κι αν είναι μια γιορτή, όσο μεγάλη προσπάθεια και αν κάνουν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές, η φυλακή παραμένει φυλακή.

Χωρίς να είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες, το στοίχημα για ένα νέο άνθρωπο που για κοινωνικούς, προσωπικούς ή άλλους λόγους «έμπλεξε» και οδηγήθηκε κάποια στιγμή σε μια ή περισσότερες «παραβατικές» πράξεις είναι να περάσει αυτή τη δοκιμασία, αλλά κυρίως να καταφέρει να ενταχθεί ξανά στην κοινωνία με καλύτερους όρους απ’ ό,τι πριν.

Πηγή: Οδηγητής