37 χρόνια HIV: Εισαγωγή – Γενικά χαρακτηριστικά

Ένα ακόμη βαρετό άρθρο για τον HIV. Όλοι είστε ενημερωμένοι, όλοι ξέρετε τι είναι, όλοι προφυλάγεστε… Τι; Όχι; 492 νέες διαγνώσεις μέσα στο ’17 μέχρι τον Οκτώβρη; Τι; 17.000 άνθρωποι στην Ελλάδα έχουν HIV ή AIDS;* Εντάξει, το πήρα το μήνυμα…

Ξέρετε, θα μπορούσα να βάλω έναν πολύ σούπερ-ντούπερ γουάου και δε συμμαζεύεται τίτλο πχ «Βίος και πολιτεία ενός Ιού»… ε; Ε; Καλό ε; Η… Κάτι υπερεπιστημονικό πχ «Επιδημιολογική ανασκόπηση στον HIV/AIDS. Μοτίβα εξάπλωσης, πρόγνωση, θεραπεία.»! Καλά, με σηκώθηκε η τρίχα, ε! Ένιωσα σα τους Γουότσον και Κρικ όταν κατάκλεψαν το Νομπέλ της Φράνκλιν! Η Κοσμήτορας της σχολής μου θα ήταν πολύ περήφανη για εμένα, μικροβιολόγος γαρ…

Ισχύει λοιπόν αυτό: Θέλω να βάλω όση γνώση κουβαλάω για τον HIV, να γράψω περίεργα ονόματα, αρκτικόλεξα και ορολογίες, μεθόδους, αλλά εντάξει, ας μη γελιέμαι, ένα εκλαϊκευτικό ενημερωτικό άρθρο είναι, οπότε πρέπει να το κρατήσω απλό και κατανοητό. Γι’ αυτό θα γράψω τώρα ένα ενημερωτικό άρθρο, δηλαδή 5-10 στοιχεία για τον HIV, τι είναι το AIDS και άλλα τέτοια, με σκοπό να διαβαστεί απ’ τους αναγνώστες μας και να διαδοθεί και σε ένα ευρύτερο κοινό και σε ύστερο χρόνο θα γράψω κι ένα πιο αναλυτικό άρθρο, με μπόλικες και σύνθετες ορολογίες, μεθόδους, αναλύσεις. Έτσι, για να το βγάλω κι εγώ απο μέσα μου. Επίσης, σ’ αυτό το άρθρο, δεν θα βάλω ιστορικά στοιχεία για το λόγο ότι είναι προτιμότερο να τα συνδέσω με τα επιστημονικά.

Επίσης, είναι το πρώτο σε μια σειρά άρθρων αφιερωμένων σε επιστημονικά και κοινωνικά ζητήματα, απ’ την σφαίρα της Βιολογίας, της Ιατρικής, της Οικολογίας κλπ, γι’ αυτό και πριν καν ξεκινήσω το αφιέρωμα αυτό, ζητάω απ’ τους υπόλοιπους συντάκτες της Κατιούσας και την ίδια την ιστοσελίδα να συμβάλλουν κι αυτοί με τα άρθρα τους και την υποστήριξή τους για ν’ αναδειχθούν μια σειρά προβλημάτων, ν’ απαντηθούν ερωτήματα ή για να μεταδοθεί επιστημονική γνώση σε απλά πράγματα, πχ πώς λειτουργεί ένας ιός, ή τι είναι τα μικρόβια ή πώς δουλεύουν τα όργανα του ανθρώπου και άλλα τέτοια παρόμοια.

Πριν απο καμιά 20ρια μέρες ήταν η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS. Άργησα, αλλά είμαι πάντα παρών, λόγω ειδικότητας, λόγω ευαισθησίας και αλληλεγγύης, λόγω του χόμπυ μου, ως ερασιτέχνης δημοσιογράφος και αρθρογράφος, λόγω ιδεολογίας. Γι’ αυτούς τους λόγους κι όχι απαραίτητα μ’ αυτή τη σειρά. Πέραν λοιπόν από την οποιαδήποτε πλάκα, τα τελευταία στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ για την λοίμωξη HIV, μιλώντας για 17.000 οροθετικούς συνανθρώπους μας στην Ελλάδα, εγώ τα κρίνω ανησυχητικά. Ο κόσμος ακόμη στιγματίζει τους οροθετικούς, συνεχίζει να μην παίρνει τις απαραίτητες προφυλάξεις (κι ας ρωτάει η Λίλα στους Singles «υπάρχει άνθρωπος σήμερα που να κάνει σεξ χωρίς προφυλακτικό» πριν από 10 χρόνια.)

Τι είναι το AIDS; Καλύτερα ας ρωτήσουμε «Τι είναι ο HIV;» πρώτα!

Στην Βικιπαίδεια αναφέρει: «The human immunodeficiency virus (HIV) is a lentivirus (a subgroup of retrovirus) that causes HIV infection and over time acquired immunodeficiency syndrome (AIDS).»

Ο Ιός της ανθρώπινης ανοσοκαταστολής, στοχεύει τα βοηθητικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπου. Εφ’ όσον τα εξουδετερώσει, δεν μπορεί πλέον ο οργανισμός να καταπολεμήσει απλές ασθένειες. Ο ίδιος ιός απο μόνος του δεν σκοτώνει, μα λειτουργεί σαν δούρειος ίππος για ευκαιριακές λοιμώξεις, όπως το τοξόπλασμα, ή απο κάποιον καρκίνο. Στο ίδιο λήμμα στην Βικιπαίδεια διαβάζουμε πώς, χωρίς θεραπεία, το προσδόκιμο ζωής είναι 9-11 χρόνια.

Σε άλλη πηγή διαβάζουμε (περιέχει εικόνες ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ για ανήλικους): «HIV σημαίνει Human Immunodeficiency Virus δηλαδή Ιός της Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας. […] Όταν κάποιος μολύνεται με τον HIV, γίνεται “HIV οροθετικός” και θα είναι για πάντα HIV οροθετικός. Με την πάροδο του χρόνου, η HIV νόσος μολύνει και εξοντώνει τα λευκά αιμοσφαίρια […] και μπορεί να αφήσουν το σώμα ανίκανο να καταπολεμήσει κάποιες μολύνσεις και καρκινογενέσεις. Με την έγκαιρη και σωστή αντιρετροϊκή θεραπεία (ART), το σώμα μπορεί να παραμένει υγιές και να αντιμετωπίζει τις περισσότερες λοιμώξεις.»

Το ΚΕΕΛΠΝΟ λέει: «Ο HIV (Human Immunodeficiency Virus – Ιός Ανοσοανεπάρκειας του Ανθρώπου) είναι ο ιός που προκαλεί το Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας (Acquired Immune Deficiency Syndrome – AIDS). Δρα καταστρέφοντας κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα CD4+ T λεμφοκύτταρα, τα οποία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία του οργανισμού από λοιμώξεις και άλλα νοσήματα.»

Απ’ τις πηγές αυτές συμπεραίνουμε πώς, AIDS, λοίμωξη HIV και HIV είναι τρία διαφορετικά πράγματα, που παρ’ όλα αυτά το ένα προκαλείται από το άλλο.

Δεύτερο και εξίσου σημαντικό είναι ότι ΔΕΝ σκοτώνει ο ίδιος ο HIV, αλλά οι ευκαιριακές λοιμώξεις και ασθένειες.

Μεταδίδεται μέσω σεξουαλικής επαφής, όπως είναι γνωστό και με γενικότερη επαφή με σωματικά υγρά οροθετικού. Υπάρχουν κατηγορίες σωματικών υγρών που μπορούν να μεταφέρουν τον ιό, μόνο εάν υπάρχει πρόσμιξη με αίμα, π.χ το σάλιο, εάν υπάρχει πληγή στο στόμα. Δηλαδή, αν απο λάθος του φταιρνιστεί κάποιος επάνω μας, δεν διατρέχουμε κίνδυνο. Δεν διατρέχουμε κίνδυνο απο μια χειραψία ή αγκαλιά, ούτε ακόμη αν μοιραζόμαστε τουαλέτα, ούτε εάν κάνουμε μπάνιο στην ίδια πισίνα. Ο Ιός του HIV δεν είναι αερογενής, ούτε υδατογενής.

Τα συμπτώματα του ιού σε πρώτο στάδιο, μοιάζουν πάρα πολύ με τα συμπτώματα της γρίπης και της λοιμώδους μονοπυρήνωσης. Στον ασθενή, μετά απο 2 έως 4 εβδομάδες εμφανίζεται πονοκέφαλος, φαρυγγίτιδα, απώλεια όρεξης και βάρους και άλλα συμπτώματα, ίδια με αυτά της γρίπης. Συμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, μόνο οι μισοί ή περίπου τα τρία τέταρτα των ασθενών εμφανίζουν συμπτώματα σ’ αυτό το στάδιο.

Στο δεύτερο στάδιο έχουμε πιο έντονη παθολογία, με εμφάνιση ασθενειών πλέον, όχι απλά συμπτωμάτων. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι τα προσβεβλημένα λευκά αιμοσφαίρια αρχίζουν να αναπαράγονται ξανά και να χτυπάν τον ιό και να μειώνεται το ιικό φορτίο, δηλαδή το πόσοι ιοί υπάρχουν στο αίμα ανά μονάδα όγκου. Εμφανίζεται πυρετός, καντιντίαση (μόλυνση απο C. albicans, ενός μύκητα) του φάρυγγα ή/και του κόλπου, έντονη και διαρκής διάρροια, περιφερική νευροπάθεια και κάποιες ακόμη ευκαιριακές λοιμώξεις. Σ’ αυτό το στάδιο, ένας ασθενής που παρουσιάζει κάποια απ’ αυτά τα συμπτώματα χωρίς άλλη αιτιολόγηση, είναι πολύ πιθανόν να φέρει τον ιό του HIV.

Όταν ο ασθενής εμφανίσει καντιντίαση στον οισοφάγο, ή καρκίνο στον τραχήλο της μήτρας, σάρκομα Καπόσι, και κάποιες άλλες ευκαιριακές λοιμώξεις και σύνδρομα, τότε πλέον μπορούμε να πούμε ότι βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο της λοίμωξης. Στο στάδιο του AIDS.

Εδώ χωράει η αρχική ερώτηση. Τι είναι το AIDS;

Το ΚΕΕΛΠΝΟ αναφέρει: «Το AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) μεταφράζεται ως σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας και συνιστά την κλινική έκφραση της λοίμωξης από τον HIV.

Ο όρος «σύνδρομο» αναφέρεται στην κατάσταση εκείνη, κατά την οποία εκδηλώνονται συμπτώματα από πολλά συστήματα του οργανισμού ταυτόχρονα.

Ο όρος «επίκτητη» αναφέρεται στο ότι το νόσημα δεν κληρονομείται και μπορεί να μολυνθεί οποιοσδήποτε σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής του (με τους τρόπους που μεταδίδεται ο ιός).

Ο όρος «ανοσοανεπάρκεια» αναφέρεται στην εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην αδυναμία του να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά λοιμώξεις από ιούς, βακτήρια, μύκητες.»

Σ’ αυτό το στάδιο βρισκόμαστε όταν πλέον τα λευκά αιμοσφαίρια έχουν πέσει κάτω απο ένα συγκεκριμένο όριο και ο οργανισμός δεν μπορεί ν’αντιμετωπίσει λοιμώξεις και μολύνσεις.

Παρ’ ότι υπάρχουν κάποιες θεραπείες με αντιρετροϊικά φάρμακα, η καλύτερη προστασία είναι η προφύλαξη. Η χρήση προφυλακτικού κατά την διάρκεια κάθε σεξουαλικής συμπεριφοράς κι επαφής, η χρήση ξεχωριστών ιατρικών εργαλείων και η απόρριψή τους, η τήρηση ατομικών κανόνων υγιεινής και ο συχνός έλεγχος. Αν παρ’ όλα αυτά εκτεθεί κάποιος στον ιό, μπορούν να του χορηγηθούν κάποιες μετεκθετικές θεραπείες και να υπάρχει κάποια επιτυχία εάν αυτό γίνει σε διάστημα τριών ημερών απ’ την πιθανή έκθεση.

Συνοψίζοντας, ο HIV είναι ο ιός που προκαλεί το AIDS, ενώ το AIDS είναι το τελευταίο στάδιο της λοίμωξης. Μεταδίδεται μέσω σεξουαλικής επαφής και επαφής με σωματικά υγρά οροθετικού ατόμου. Χωρίζεται σε 3 στάδια, με διαφορετικά συμπτώματα το καθένα, που ξεκινάνε απο συμπτώματα γρίπης και καταλήγουν σε νεοπλασίες και ευκαιριακές λοιμώξεις, οι οποίες εν τέλη επιφέρουν το θάνατο του ασθενούς. Ο ίδιος ο ιός δεν είναι θανατηφόρος. Σε περίπτωση έκθεσης στον ιό, συνίσταται προφυλακτική μετεκθετική θεραπεία μέχρι τρεις μέρες μετά την πιθανή έκθεση. Προστασία απ’ τον ιό προσφέρει μόνον η χρήση προφυλακτικού σε κάθε σεξουαλική επαφή και συμπεριφορά, η τήρηση κανόνων ατομικής υγιεινής και η ατομική χρήση ιατρικών εργαλείων και σκευών μίας χρήσεως και η απόρριψή τους κατόπιν της λήψεως της ουσίας. Επίσης σημαντική είναι η αποφυγή χρήσης ναρκωτικών ουσιών.

*ΚΕΕΛΠΝΟ – HIV λοίμωξη: νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα, Οκτώβριος 2017, εδώ