Ελλείψεις φαρμάκων: Άλλο ένα «επίτευγμα» του καπιταλισμού
Παράδειγμα, χαρακτηριστικό, είναι το γεγονός ότι μια σειρά φαρμάκων, θεραπειών και εμβολιασμών κρατιούνται στα «συρτάρια» των επιχειρηματικών ομίλων και δεν προχωρούν, παρά μόνο όταν τους εξασφαλίζουν το μέγιστο κέρδος!
Άρθρο της Γιώτας Ταβουλάρη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και προέδρου της Ομοσπονδίας Εργαζομένων στο Φάρμακο
Εδώ και αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, παρακολουθούμε το πρόβλημα των ελλείψεων στα φάρμακα να οξύνεται, προσθέτοντας ένα ακόμα βάσανο στις πλάτες του πολύπαθου λαού.
Για άλλη μια φορά ο καπιταλισμός κάνει το «θαύμα» του και βάζει τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα στη δυσάρεστη θέση να αναζητούν απεγνωσμένα τα φάρμακα που έχουν ανάγκη, αντιμετωπίζοντας τις τεράστιες ελλείψεις σε μια σειρά φάρμακα, πολλά από τα οποία είναι ευρείας χρήσης, όπως αναλγητικά, αντιπυρετικά, αντιβηχικά, οφθαλμολογικά, εισπνεόμενα, παιδιατρικά!
Αποτελεί τεράστια πρόκληση το γεγονός ότι την ώρα που ο κόσμος επιδίδεται σε «αγώνα δρόμου», προκειμένου να βρει τα απαραίτητα φάρμακα, η εντατικοποίηση της δουλειάς στην παραγωγή και στη διανομή – διακίνηση των φαρμάκων τσακίζει κόκκαλα, ενώ η κερδοφορία και η ανάπτυξη των φαρμακευτικών επιχειρήσεων, της φαρμακοβιομηχανίας, των φαρμακαποθηκών «χτυπάει κόκκινο»!
Και για του λόγου το αληθές:
Η εγχώρια αγορά των φαρμακευτικών εταιρειών κατέγραψε αύξηση 4,3% το 2020 σε σχέση με το 2019. Το 2019 οι πωλήσεις φαρμάκων σε φαρμακεία, φαρμακαποθήκες, νοσοκομεία, έφτασαν τα 6,7 δις. Οι εξαγωγές φαρμάκου άγγιξαν τα 3 δις το 2020, σημειώνοντας αύξηση κατά 48,3% σε σχέση με το 2019. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία υλοποιεί επενδυτικό πρόγραμμα 1,2 δις ευρώ, σε βάθος τετραετίας. Οι πωλήσεις φαρμάκων έχουν αυξηθεί κατά 80% την τελευταία πενταετία, με αυτές να αγγίζουν τα 3 δις το 2021. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν την ίδια περίοδο κατά 180% ενώ οι εγχώριες πωλήσεις σημείωσαν άνοδο 35%. Οι πωλήσεις φαρμάκων στην εγχώρια αγορά έφτασαν τα 77 δις ευρώ, από το 2009 ως το 2020.
Πώς εξηγείται, λοιπόν, αυτή η αντιφατική πραγματικότητα; Πώς εξηγείται το γεγονός ότι σήμερα που η επιστήμη, η τεχνολογία και η παραγωγικότητα στη βιομηχανία σημειώνουν καθημερινά τεράστια πρόοδο, έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα παραγωγής φαρμάκων που να καλύπτουν όλες τις ανάγκες παντού, το φαινόμενο των ελλείψεων στα φάρμακα, όχι μόνο δεν έχει αντιμετωπιστεί, αλλά αντίθετα επιδεινώνεται, στην Ελλάδα, αλλά και σε μια σειρά χώρες της ΕΕ και αλλού;
Το πρόβλημα δεν είναι ούτε πρόσκαιρο, ούτε συγκυριακό, ούτε οφείλεται σε ορισμένες στρεβλώσεις που μπορούν να διορθωθούν, ώστε να έχουμε πιο «εύρυθμη» και «υγιή» λειτουργία της αγοράς. Αντίθετα, αποτελεί γέννημα και θρέμμα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, που αντιμετωπίζει όλα τα αγαθά, ανάμεσά τους και το φάρμακο, ως εμπορεύματα, τα οποία υπόκεινται στην επιχειρηματική δραστηριότητα, με κριτήριο το κέρδος.
Η παραγωγή και η διακίνηση του φαρμάκου διέπεται από τους νόμους της αγοράς, υποτάσσεται στην κερδοφορία και στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρηματικών ομίλων που το έχουν στα χέρια τους και το ελέγχουν, διαγράφοντας τη διαδρομή του από την παραγωγή μέχρι τη λιανική πώλησή του. Μια διαδρομή που χαράσσεται με κριτήριο το κέρδος και μόνο αυτό.
Οι περιβόητες «παράλληλες εξαγωγές» που ενοχοποιούνται κατά κύριο λόγο για τις ελλείψεις και «ξορκίζονται» από τους εκάστοτε κυβερνητικούς διαχειριστές του καπιταλιστικού κράτους είναι ένας από τους τρόπους για να επιτυγχάνεται το μέγιστο δυνατό κέρδος, αφού οι φαρμακέμποροι αποκομίζουν πολλαπλάσιο κέρδος, εξάγοντας φάρμακα σε χώρες όπου η τιμή τους είναι υψηλότερη σε σχέση με την Ελλάδα. Είναι η φυσική συνέπεια της επιχειρηματικής δραστηριότητας στο φάρμακο, έχουν τη νομιμοποίηση του καπιταλιστικού κράτους, καταγράφονται επίσημα και έχουν τα ανάλογα οφέλη, εντάσσονται στα «ιερά και όσια» της Ε.Ε. που είναι η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, ανθρώπων, υπηρεσιών και εμπορευμάτων, η πεμπτουσία, δηλαδή, του καπιταλισμού!
Οι «παράλληλες εξαγωγές» αποτελούν σημείο τριβής μεταξύ φαρμακοβιομηχάνων και φαρμακέμπορων, αφού μέσω αυτών οι φαρμακαποθήκες αποκομίζουν ένα μέρος των κερδών της φαρμακοβιομηχανίας. Οι φαρμακοβιομήχανοι, με τη σειρά τους, απαντούν, διαθέτοντας μειωμένες ποσότητες φαρμάκων σε χώρες που έχουν πιο χαμηλές τιμές, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται σε αυτές ακόμα μεγαλύτερες ελλείψεις φαρμάκων, καθώς οι φαρμακέμποροι εξάγουν έτσι κι αλλιώς τις συμφωνημένες ποσότητες.
Τα μέτρα προσωρινού περιορισμού αυτών των εξαγωγών, όχι μόνο δεν δίνουν καμιά προοπτική για τη λύση του προβλήματος των ελλείψεων, αλλά, με τις εξαιρέσεις που προβλέπουν, αποτελούν άλλο ένα εργαλείο για την αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρηματικών ομίλων.
Τέτοιου είδους μέτρα, που προβάλλονται δεόντως από την κυβέρνηση, όπως και αυτό της υποχρεωτικής δήλωσης των αποθεμάτων από τις φαρμακαποθήκες, δεν αποτελούν τίποτα περισσότερο από μια προσπάθεια αντιπερισπασμού από την κυβέρνηση και τους κεφαλαιοκράτες που υπηρετεί, με στόχο τη συσκότιση της πραγματικής αιτίας του προβλήματος, της καπιταλιστικής παραγωγής και οικονομίας. Ταυτόχρονα, δείχνουν την ανησυχία τους μπροστά στα αδιέξοδα που γεννά η μήτρα αυτού του βάρβαρου εκμεταλλευτικού συστήματός τους, τις απόπειρες αντιμετώπισής τους, μέσα και από τις αντιθέσεις που εκδηλώνονται μεταξύ των διαφόρων τμημάτων του κεφαλαίου, εν προκειμένω μεταξύ φαρμακοβιομηχάνων, φαρμακαποθηκαριών κ.ο.κ.
Η σήψη του καπιταλισμού, όμως, δεν θεραπεύεται, όλο και περισσότερο αποκαλύπτεται.
Οι άνθρωποι που βασανίζονται για να βρουν ένα φάρμακο, σήμερα, πληρώνουν το «μάρμαρο» για τις γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις και τους ανταγωνισμούς μεταξύ των φαρμακευτικών επιχειρηματικών ομίλων, οι οποίοι στηρίζονται από τα αντίστοιχα καπιταλιστικά κράτη. Η επιλογή των κεφαλαιοκρατών του φαρμάκου να παράγουν τις πρώτες ύλες σε Κίνα και Ινδία, ως επωφελέστερη από άποψη κερδοφορίας, λόγω του φθηνότερου εργατικού δυναμικού και του χαμηλότερου κόστους παραγωγής, σήμερα επιφέρει και μια αρνητική γι αυτούς συνέπεια, την αύξηση του κόστους μεταφοράς, που «απειλεί» το ύψος της κερδοφορίας τους. Σε αυτό έχουν επιδράσει και ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος και η αύξηση του ενεργειακού κόστους, αποτέλεσμα των στρατηγικών επιλογών του κεφαλαίου, που αυξάνει, εκτός από το κόστος μεταφοράς, και το κόστος παραγωγής. Κι επειδή το κριτήριο της κερδοφορίας δεν μπορεί να αλλάξει για τους επιχειρηματικούς ομίλους, ως νόμος της καπιταλιστικής παραγωγής, το φάρμακο – εμπόρευμα ή θα πάρει υψηλότερη τιμή ή θα αποσυρθεί, θα διοχετευτεί σε χώρες που είναι πιο ακριβό και θα λείψει από χώρες που είναι πιο φθηνό.
Οι ίδιοι οι φαρμακοβιομήχανοι ομολογούν ανερυθρίαστα ότι λόγω του κόστους των πρώτων υλών, δεν παράγουν μεγάλα αποθέματα από φάρμακα χαμηλότερης τιμής, αλλά προσανατολίζονται σε πιο ακριβά «καινοτόμα» φάρμακα. Να, λοιπόν, γιατί ο γονιός δε βρίσκει αντιπυρετικό σιρόπι για το παιδί του!
Αυτή η κατάσταση, ως επιλογή του μεγάλου κεφαλαίου έχει στηριχθεί και στηρίζεται από το σύνολο του πολιτικού του προσωπικού και από τους οργανισμούς του, όπως η ΕΕ. Το γεγονός ότι σήμερα η ΕΕ, μπροστά στο πρόβλημα των ελλείψεων στα φάρμακα, βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης του ζητήματος της παραγωγής πρώτων υλών, προφανώς και δεν απαντά στην ανάγκη των λαών να έχουν στη διάθεσή τους όλα τα φάρμακα που χρειάζονται, απρόσκοπτα και χωρίς να αναγκάζονται να τα χρυσοπληρώνουν, αφού αφήνει στο απυρόβλητο την πραγματική αιτία του προβλήματος που είναι η καπιταλιστική παραγωγή και η επιχειρηματική δραστηριότητα στο φάρμακο.
Γιατί είναι ακριβώς αυτός ο τρόπος παραγωγής και αυτή η δραστηριότητα που μετατρέπει όλα τα αγαθά σε εμπορεύματα, ανάμεσά τους και το φάρμακο, το οποίο διακινείται εκεί που φέρνει κέρδος, πληρωμένο αδρά από τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα και «εξαφανίζεται» εκεί που δε φέρνει τα αναμενόμενα κέρδη, με το λαό πάλι να πληρώνει το «μάρμαρο». Παράδειγμα, χαρακτηριστικό, είναι το γεγονός ότι μια σειρά φαρμάκων, θεραπειών και εμβολιασμών κρατιούνται στα «συρτάρια» των επιχειρηματικών ομίλων και δεν προχωρούν, παρά μόνο όταν τους εξασφαλίζουν το μέγιστο κέρδος!
Ταυτόχρονα, οι ίδιοι επιχειρηματικοί όμιλοι που εμπλέκονται σε αυτό τον κυκεώνα, είναι αυτοί που κατακρεουργούν, μαζί με τις κυβερνήσεις και τους νόμους που ψηφίζουν, τα δικαιώματα και τα μεροκάματα των εργαζόμενων!
Η κυβέρνηση της ΝΔ που προβάλλει τώρα την «αποφασιστικότητά» της να βάλει σε «τάξη» την αγορά του φαρμάκου και να «ελέγξει» τα επιχειρηματικά συμφέροντα, να αντιμετωπίσει την «ανομία», είναι και η ίδια μέρος του προβλήματος, ως διαχειρίστρια του καπιταλιστικού κράτους που έχει πάρει και συγκεκριμένα μέτρα για την ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της ανταγωνιστικότητας στο χώρο της υγείας και του φαρμάκου, νομοθετώντας την περεταίρω ιδιωτικοποίηση της υγείας, τη διεύρυνση του ωραρίου των φαρμακαποθηκών, την ενίσχυση των φαρμακοβιομηχάνων με επιστροφή rebate και claw back ως επενδυτικό κίνητρο, χρηματοδότηση επενδυτικών προγραμμάτων από το Ταμείο Ανάκαμψης, εξασφάλιση φτηνού κι ευέλικτου εργατικού δυναμικού μέσα από την αντεργατική νομοθεσία. Το ίδιο ισχύει και για τους πρώην κυβερνώντες και νυν αντιπολιτευόμενους, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, με τους διθυράμβους του για την ελληνική φαρμακοβιομηχανία και τις εγγυήσεις του για την ενίσχυσή της.
Όλοι τους είναι ταγμένοι στη στρατηγική των επιχειρηματικών ομίλων και ο ένας ανταγωνίζεται τον άλλο για την «αποτελεσματικότητα» στην αντιμετώπιση του προβλήματος με όρους ενίσχυσης των γενεσιουργών αιτιών του!
Σήμερα, όμως, υπάρχουν όλες οι δυνατότητες στην επιστήμη, στην τεχνολογία, στην παραγωγή, το απαραίτητο εξειδικευμένο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό για την ανάπτυξη της έρευνας και της παραγωγής, ώστε να εξασφαλίζεται η επάρκεια φαρμάκων για όλους και δωρεάν. Γι αυτό, ο απαραίτητος καθημερινός, οργανωμένος συλλογικός αγώνας των εργαζόμενων και του λαού, για να μη μείνει κανένας χωρίς φάρμακο, η απαίτηση να ληφθούν μέτρα για την εξασφάλιση όλων των απαραίτητων φαρμάκων σε αυτούς που τα χρειάζονται, η απαίτηση της πλήρους απαγόρευσης των παράλληλων εξαγωγών, πρέπει να στοχεύει, ταυτόχρονα, τον πραγματικό αντίπαλο που εμποδίζει την επίτευξη αυτού του σκοπού: Τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και την επιχειρηματική δραστηριότητα. Αυτό το εμπόδιο πρέπει να φύγει από τη μέση, οι εργαζόμενοι που παράγουν τον πλούτο να πάρουν το τιμόνι της εξουσίας και της οικονομίας, ώστε αυτή να οργανώνεται με βάση τις εργατικές – λαϊκές ανάγκες και τα αγαθά να αντιμετωπίζονται ως τέτοια και όχι ως εμπορεύματα.
Αυτό τον αγώνα για το σήμερα και το αύριο της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, μόνο το ΚΚΕ μπορεί να τον υπηρετήσει μέχρι τέλους, γιατί μόνο το ΚΚΕ παλεύει για την επαναστατική ανατροπή της βαρβαρότητας του καπιταλισμού και την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας, που λειτουργεί με βάση τις ανάγκες των ανθρώπων κι όχι το κέρδος!
