«My Health Data» για νέους… ψηφιακούς κόφτες στην Υγεία

Άλλο ένα εργαλείο κοστολόγησης και «αξιολόγησης» του δημόσιου συστήματος Υγείας φέρνει η κυβέρνηση, το επονομαζόμενο «Health-IQ». Το διαφημίζουν μάλιστα ως αυτό που θα «λύσει τα χέρια» στους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και θα μειώσει το κόστος της. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα «θα χρησιμοποιηθεί ως βοηθητικό εργαλείο στην αναδιάρθρωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Ελλάδας» με στόχο την «οικονομική απόδοση» και την «ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας», σύμφωνα με το υπουργείο.

Γίνεται στα πλαίσια του λεγόμενου «ψηφιακού μετασχηματισμού της Υγείας» κι αποτελεί ένα ακόμα ζωντανό παράδειγμα για το πώς σύγχρονα επιτεύγματα της επιστήμης χρησιμοποιούνται για να σφίξει ο δημοσιονομικός κλοιός στην Υγεία και όχι για την ανάπτυξη και βελτίωση των παροχών του δημόσιου συστήματος προς τον λαό. Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού το συγκεκριμένο πρόγραμμα έρχεται να «κουμπώσει» στη «διαλειτουργικότητα» μεταξύ των ευρωπαϊκών συστημάτων Υγείας, ώστε να προωθείται ο «ενιαίος χώρος», δηλαδή η «ενιαία αγορά» Υγείας στην ΕΕ, στο έδαφος της μεγαλύτερης εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης.

* * *

Το «Health-IQ» θα συγκεντρώνει δεδομένα από τον «εθνικό ηλεκτρονικό φάκελο υγείας», την «ψηφιακή ετοιμότητα» των νοσοκομείων, το σύστημα ογκολογικών – αιματολογικών ασθενών, το εθνικό δίκτυο τηλεϊατρικής κ.ά. Πέρα από τη «διαλειτουργικότητα» στο εσωτερικό, πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα θα έχουν φορείς Υγείας και από το εξωτερικό, μέσω του συστήματος HealthData@EU. Με τον τρόπο αυτό, ισχυρίζεται το υπουργείο Υγείας, «οι πάροχοι θα αποφεύγουν τις αλληλοεπικαλύψεις των ιατρικών εξετάσεων και δοκιμασιών (…) Οι ρυθμιστικές αρχές και οι φορείς θα έχουν ευκολότερη πρόσβαση στα δεδομένα», με στόχο να υπάρξουν «μείωση του κόστους, αυξημένη αποδοτικότητα, ανθεκτικότερα συστήματα Υγείας (…) πιο τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής».

Πίσω από όλα αυτά κρύβεται ο μόνιμος στόχος όλων των κυβερνήσεων και κρατών για περιορισμό στο ελάχιστο των δαπανών στην Υγεία. Σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία, από τον ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων για την Υγεία, η ΕΕ αναμένεται να «εξοικονομήσει» περίπου 11 δισ. ευρώ σε διάστημα 10 ετών! Από αυτά, 5,5 δισ. ευρώ θα προκύψουν από την πρόσβαση και ανταλλαγή δεδομένων υγείας στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και άλλα 5,4 δισ. ευρώ θα εξοικονομηθούν από τη χρήση των δεδομένων υγείας για την έρευνα, την καινοτομία και τη χάραξη πολιτικής.

* * *

Από αυτά τα χρήματα, βέβαια, ούτε σεντ δεν πρόκειται να επιστρέψει στην Υγεία για την αναβάθμισή της με προσλήψεις και καλύτερες υποδομές. Αντίθετα, ο «εξορθολογισμός» των δαπανών με τέτοια ψηφιακά εργαλεία θα φέρει και μεγαλύτερη συρρίκνωση του προσωπικού και των υποδομών, όπως προαναγγέλλει ήδη η κυβέρνηση με το «νέο ΕΣΥ», κλείνοντας τμήματα και κλινικές, ακόμα και ολόκληρα νοσοκομεία. Τα ψηφιακά εργαλεία δηλαδή και η «εξοικονόμηση» δεν είναι παράγοντες αναστολής, αλλά επιτάχυνσης της αντιλαϊκής πολιτικής στην Υγεία, που φορτώνει νέα βάρη στον λαό.

Μάλιστα, από την ελεύθερη πρόσβαση σε αυτές τις βάσεις δεδομένων, θα αποκομίσουν τεράστια κέρδη και οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Η κάθε ασφαλιστική, μελετώντας τις τάσεις, τις ομάδες ασθενών που μπορεί να τη ζημιώσουν περισσότερο κ.τ.λ., θα προσαρμόζει ανάλογα και τα πακέτα της. Αντίστοιχα θα επεκταθούν και οι αποκλεισμοί, αφού μια ασφαλιστική δεν θα ασφαλίζει κάποιον βάσει της εικόνας της υγείας του. Τελευταίο τέτοιο παράδειγμα είχαμε στις ΗΠΑ, στην πανδημία, όπου εργοδότες απαιτούσαν από τους εργαζόμενους που παραμένουν ανεμβολίαστοι έως και 200 δολάρια επιπλέον τον μήνα για να ισχύει η ιδιωτική ασφάλισή τους! Παρόμοια όμως ισχύουν εκεί ήδη για καπνιστές, υπέρβαρους κ.ά.

* * *

«Οι επαγγελματίες του τομέα της Υγείας θα έχουν πρόσβαση στο ιατρικό ιστορικό ενός ασθενούς, διευρύνοντας έτσι τη βάση τεκμηρίωσης πάνω στην οποία στηρίζονται για να λάβουν αποφάσεις σχετικά με τη θεραπεία και τη διάγνωση. Με την ευκολότερη και ταχύτερη πρόσβαση σε συναφή δεδομένα υγείας, θα είναι σε θέση να εξασφαλίσουν ότι υπάρχει συνέχεια στην περίθαλψη των ασθενών». Οσο κι αν αυτό ακούγεται δελεαστικό, δεν είναι η έλλειψη του «Health-IQ» η αιτία που στερεί τη «συνέχεια» στην περίθαλψη των ασθενών, αλλά η ανυπαρξία Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, ενός ολοκληρωμένου δικτύου εποπτείας της υγείας του πληθυσμού, ιδιαίτερα των χρονίως πασχόντων, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σταθερός θεράπων ιατρός και κάθε φορά η διάγνωση, η θεραπεία, η παρακολούθηση να ξεκινάνε από το μηδέν.

Τέλος, δεν μπορεί να μη σταθεί κανείς και σε ζητήματα ιδιωτικότητας και ασφάλειας των ιατρικών δεδομένων που προκύπτουν από τη χρήση τέτοιων εργαλείων, από ένα σύστημα όπου «όλα πουλιούνται και όλα αγοράζονται», με κίνητρο φυσικά το κέρδος. Τα «αυστηρά κριτήρια» για τη διαλειτουργικότητα και την ασφάλεια των συστημάτων ηλεκτρονικών μητρώων υγείας είναι μόνο ευχολόγια και η τήρησή τους επαφίεται στους …κατασκευαστές! Αυτοί όμως δεν είναι άλλοι από μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους που για τα συμφέροντά τους θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις βάσεις δεδομένων κατά το δοκούν. «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει» δηλαδή. Πόσο μάλλον που στο πλαίσιο της ευρωενωσιακής «αγοράς δεδομένων», τα μονοπώλια μπορούν ήδη να μεταπωλούν προσωπικά δεδομένα σε τρίτους, ως τμήμα του εμπορικού προϊόντος ή των υπηρεσιών τους, όπως γίνεται με τις «Google», «Facebook», «Amazon», «Χ» κ.ά.