Ο κορονοϊός και η ηθική του καπιταλισμού

Ο συντάκτης του CNBC των οικονομικών νέων του CNBC Rick Santelli σε παραλήρημα σε ζωντανή μετάδοση πρότεινε να μολύνουμε τους πάντες με κορονοϊό, καθώς θα «είμαστε καλύτερα έτσι μίας που ο ρυθμός θνησιμότητας θα είναι ο ίδιος ενώ θα ξεμπερδέψουμε σε έναν μήνα και ενώ δεν θα αλλάξει η μεγάλη εικόνα η οικονομία θα επηρεαστεί πολύ λιγότερo»

This is absolutely horrifying.

Rick Santelli on @CNBC says we should consider giving coronavirus to everybody to just get it over with.

That way it won’t wreak so much havoc on the economy.

This is your brain on capitalism.pic.twitter.com/Uv5UYyKtxy

— Joshua Potash (@JoshuaPotash) March 5, 2020

Φυσικά δεν ισχύει κάτι τέτοιο για μια σειρά από λόγους. Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. ο ρυθμός μετάδοσης του ιού είναι 3,4 που σημαίνει πως κάθε ασθενής θα μεταδώσει τον ιό σε 3,4 ανθρώπους αν δεν μπει έγκαιρα σε καραντίνα¹. Ο ιός μπορεί να αντιμετωπιστεί αν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα και περιοριστεί η εξάπλωσή του. Γιατί όμως να μπούμε στον κόπο; Γιατί παρόλο που δεν είναι ο φονικότερος ιός όλων των εποχών όπως διατείνονται πολλά διεθνή και ελληνικά ΜΜΕ παραμένει επικίνδυνος με θνησιμότητα στο 3,4%. Ωστόσο το νούμερο αυτό δεν είναι χαραγμένο στην πέτρα και εξαρτάται άμεσα από τις δημόσιες υποδομές και την ικανότητα του συστήματος υγείας να χειριστεί επαρκώς τα σοβαρά περιστατικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι στην Κίνα η θνησιμότητα είναι 3,8% σε ολόκληρη την αχανή χώρα, αλλά 5,8% στο επίκεντρο της κρίσης στην Wuhan και 0,7% σε άλλες περιοχές². Με τα μέχρι τώρα δεδομένα στο Ιράν που καταλαμβάνει την τρίτη θέση σε αριθμό κρουσμάτων είναι στο 2,6%, ενώ στην Ιταλία βρίσκεται στο 4.2%³. Καθώς μεγάλο μέρος των ασθενών δεν εκδηλώνουν συμπτώματα και ενδεχομένως δεν έχουν χαρακτηριστεί ακόμα ως κρούσματα ενδέχεται τα νούμερα να μην είναι απολύτως ακριβή, ωστόσο η ουσία παραμένει πως η θνησιμότητα εξαρτάται από τα μέτρα πρόληψης και την δυνατότητα του συστήματος υγείας να αντεπεξέλθει. Είναι γνωστές οι τεράστιες ελλείψεις τόσο σε προσωπικό όσο και σε υποδομές τόσο στην χώρα μας όσο και αλλού. Αν λοιπόν τα νοσοκομεία βρεθούν ξαφνικά φορτωμένα με εκατοντάδες χιλιάδες κρούσματα προφανώς δεν θα μπορούν να παρέχουν την αναγκαία φροντίδα και τα θύματα θα ανέλθουν σε δεκάδες χιλιάδες. Αν όμως ληφθούν από το κράτος τα αναγκαία μέτρα θωράκισης και προστασίας, τότε ο αριθμός των ασθενών θα περιοριστεί, τα σοβαρά περιστατικά θα έχουν την αναγκαία φροντίδα και τα θύματα θα ελαχιστοποιηθούν.

Βέβαια μια άλλη παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψιν σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες είναι το ιατρικό κόστος. Στις ΗΠΑ δεν υπάρχει δημόσιο σύστημα υγείας που να καλύπτει το παραμικρό, και έτσι το κόστος μετακυλίεται στον ασθενή.

Ο Τραμπ δήλωσε χαρακτηριστικά πως «θα υπάρχει κόστος στην οικονομία, αλλά καθώς οι πολίτες μένουν στις ΗΠΑ ξοδεύουν τα λεφτά τους στις ΗΠΑ και αυτό του αρέσει. Όλα θα πάνε καλά και έχουμε σχέδιο για κάθε πιθανότητα». Ωστόσο υπάρχουν αναφορές πως το τεστ για τον ιό κοστίζει έως και 3.270 $ ⁵ ενώ ακόμα και οι ναυαρχίδες των αστικών ΜΜΕ ζητούν το τεστ να καταστεί δωρεάν για τους πολίτες. Παράλληλα είναι γνωστό πως το κόστος για νοσηλεία και ειδικά σε μονάδες θεραπείας στις ΗΠΑ ανέρχεται σε πολλές δεκάδες χιλιάδες δολάρια και υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που αδυνατούν να το καλύψουν. Ακόμα και μια απλή επίσκεψη στα επείγοντα μπορεί να κοστίσει πάνω από 1000 δολάρια, και είναι φανερό πως πολλοί ασθενείς θα βρεθούν χωρίς περίθαλψη. Αν αυτό δεν αλλάξει εγκαίρως, τότε ο ιός θα βγει εκτός ελέγχου, και οι ΗΠΑ θα βρεθούν αντιμέτωπες με εκατομμύρια περιστατικά και δεκάδες χιλιάδες θανάτους. Είναι μάλιστα ιδιαίτερα ανησυχητικό πως μέχρι τις 6 Μαρτίου μόνο 1895 άνθρωποι στις ΗΠΑ είχαν ελεγχθεί για τον ιό με το 10% να είναι θετικοί⁶.

Όταν τα παραπάνω συμβαίνουν στην παγκόσμια υπερδύναμη γίνεται φανερό πως στον καπιταλισμό η ανθρώπινη ζωή και η προστασία της απέναντι σε φυσικές καταστροφές και ασθένειες δεν έχει καμία σημασία. Μπαίνει και αυτή στο ζύγι κόστους και οφέλους, και καθώς η πρόληψη συνήθως αντιμετωπίζεται σαν μια περιττή σπατάλη πόρων βρισκόμαστε αντιμέτωποι με προβλήματα που θα μπορούσαν να είχαν περιοριστεί σε αρχικό στάδιο. Αυτό όμως δεν πρόκειται όπως φαίνεται να συμβεί ποτέ στον καπιταλισμό. Τέτοια αντιμετώπιση είναι εφικτή μόνο σε σύστημα κεντρικού σχεδιασμού, όπου η επιστήμη είναι στην υπηρεσία του ανθρώπου και η ζωή είναι το υπέρτατο αγαθό. Ο καπιταλισμός βλάπτει σοβαρά την παγκόσμια δημόσια υγεία!

Σπύρος Μερκούρης

Σημειώσεις

1. https://www.sciencealert.com/covid-19-s–death–rate–is–higher–than–thought–but–it–should–drop

2. https://www.worldometers.info/coronavirus/coronavirus-death-rate/

3. https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6

4. https://www.reuters.com/article/us-usa-coronavirus-trump/trump-says-u-s-economy-could-take-hit-from-coronavirus-idUSKBN20T034

5. https://time.com/5797295/coronavirus-testing-free-all-americans/

6. https://www.theatlantic.com/health/archive/2020/03/how-many-americans-have-been-tested-coronavirus/607597/