Πώς θα θέλατε τα αυγά σας;

Στις 22 Ιουλίου 2017 η Ολλανδική Αρχή για την Ασφάλεια Τροφίμων (NVWA) απαγορεύει τη διάθεση αυγών σε 7 μονάδες παραγωγής, γιατί στα αυγά ανιχνεύθηκε η απαγορευμένη ουσία fipronil. Ανακοινώνει ωστόσο, ότι δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία  και ενημερώνει: Εάν τυχαία φάτε ένα αυγό με fipronil, δεν θα αρρωστήσετε!

Το fipronil είναι η δραστική ουσία εντομοκτόνων που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση εντόμων, κροτώνων (τσιμπούρια) και ακάρεων. Απαγορεύεται η χρήση του σε ζώα που καταναλώνονται από τον άνθρωπο. Σε ορισμένες χώρες, τα εντομοκτόνα με βάση το fipronil έχουν αποσυρθεί από το 2004 επειδή η συγκεκριμένη ουσία φαινόταν ότι ήταν η αιτία της αυξημένης θνησιμότητας πληθυσμών μελισσών.

Στις 4 Αυγούστου 2017, στη Γερμανία, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ “Rewe & Netto”, “Aldi” και η γνωστή και στην Ελλάδα “Lidl”, οι οποίες εισάγουν αυγά από την Ολλανδία, αποσύρουν τα ύποπτα αυγά και αποφασίζουν να σταματήσουν την πώληση αυγών, εκτός εάν συνοδεύονται από ειδική πιστοποίηση ότι δεν επιβαρύνονται με την τοξική ουσία. Δηλαδή, μέχρι τότε, δεν υπήρχε πιστοποίηση των αυγών;

Η απαγορευμένη ουσία εντοπίζεται σε αυγά και σε άλλες χώρες. Και σιγά – σιγά αυξάνονται και οι ποσότητες των μολυσμένων αυγών (υπολογίζονται πάνω από 10 εκατομμύρια μόνο στη Γερμανία) και ο αριθμός των χωρών που τα εισήγαγαν: μέχρι σήμερα τουλάχιστον 17 χώρες στην Ευρώπη, Χονγκ Κονγκ κ.ά., αλλά όχι στην Ελλάδα. Αυτή τουλάχιστον η εικόνα εμφανίζεται σε όποιον παρακολουθεί τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων ή διαβάζει εφημερίδες.

Αυτή η βεβαιότητα των ΜΜΕ από πού προέρχεται;

Μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, ούτε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ούτε ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) έχουν βγάλει κάποια ανακοίνωση. Η δήλωση του αντιπροέδρου του ΕΦΕΤ σε ραδιοφωνικό σταθμό πως «η χώρα μας δεν εμπλέκεται προς το παρόν σε αυτές τις παρτίδες, οι οποίες ενοχοποιούνται με την ανίχνευση του fipronil», μόνο καθησυχαστική δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.

Τα μολυσμένα με fipronil αυγά που με εντολή των αρχών αποσύρθηκαν χτές στην Ουγγαρία, είχαν εισαχθεί στη χώρα από τη Γερμανία και μάλιστα σε κατεψυγμένη μορφή, από μια ουγγρική εταιρεία.

Πόσοι γνωρίζουν στη χώρα μας ότι κάθε χρόνο εδώ και πολλά χρόνια, η Ελλάδα εισάγει –και– αυγά; Και δεν εισάγουμε λίγα. Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται η πορεία που ακολουθούν οι εισαγωγές αυγών στην Ελλάδα από το 2004 έως και το 2013.

Παρατηρείται ότι από το 2004 και για μια πενταετία ο μέσος όρος των εισαγωγών είναι περίπου 5.000 τόνοι αυγών (ναι, καλά διαβάσατε). Όμως μετά το 2010 οι εισαγόμενες ποσότητες μόνο σε ολόκληρα αυγά (εισάγουμε και αφυδατωμένα αυγά, και αυγά σε υγρή μορφή και σε σκόνη κλπ) σημειώνουν ραγδαία αύξηση, ξεπερνώντας τους 11.000 τόνους το 2012 και πλησιάζοντας τους 30.000 τόνους (!) το 2013, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα επίσημα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ. Στο ίδιο διάγραμμα με την κόκκινη γραμμή παρουσιάζονται και οι … εξαγωγές μας, αλλά με αυτές θα ασχοληθούμε άλλη φορά.

Η Ένωση Αυγοπαραγωγών Ελλάδας (ΕΑΕ), έχει ανακοινώσει ότι θα προχωρήσει σε πιστοποίηση των παραγωγών-μελών της, από ανεξάρτητο φορέα (αφού το αρμόδιο υπουργείο κωφεύει), με στόχο να περιοριστεί, έστω και σε ένα βαθμό, η ελληνοποίηση των παράνομα εισαγόμενων αυγών. Οι εισαγωγές, καταγγέλλει η Ένωση, γίνονται ανεξέλεγκτα, με φορτηγά από γειτονικές χώρες, συνήθως Κυριακή, παρακάμπτοντας τους ελέγχους των αρμόδιων φορέων.

Η έλλειψη ελέγχων επιτρέπει την εξαπάτηση του καταναλωτικού κοινού, που θεωρεί ότι καταναλώνει ελληνικό αβγό (όχι πάντα όμως) και εγκυμονεί  κινδύνους από την κατανάλωση άγνωστης προέλευσης αυγών, ολόκληρα και σε κάθε άλλη μορφή.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν αγοράζουμε αυγά θα πρέπει να κοιτάμε να έχουν την παρακάτω σήμανση:

Ο αριθμός πριν το χαρακτηριστικό της Ελλάδας (EL) δηλώνει την κατηγορία του αυγού και παίρνει τιμές από 0 έως 3 ως εξής:

0 – Βιολογικά αυγά
1 – Αυγά ελευθέρας βοσκής
2 – Αυγά αχυρώνα
3 – Αυγά κλωβοστοιχίας

Ο αριθμός που ακολουθεί δηλώνει τον κωδικό του νομού (εδώ 57), της παραγωγικής μονάδας (002) και του θαλάμου παραγωγής (02).  Άρα είναι πιο εύκολο όταν τα αυγά έχουν σήμανση να γνωρίζουμε από πού προέρχονται, κι αν ψάξουμε σε μια βάση δεδομένων να βρούμε και τον παραγωγό.

Ζήσαμε και συνεχίζουμε να ζούμε ελληνοποιήσεις, παλιότερα καλαμποκιού, κάθε χρόνο αμνοεριφίων, πατάτας, ξηρών καρπών κλπ. Τα αρμόδια υπουργεία πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν και να δώσουν πειστικές απαντήσεις. Γιατί το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης δεν προστατεύει το αυγό; Γιατί δεν έχει εντάξει, όπως έχουν ζητήσει οι αυγοπαραγωγοί από το 2014, και το αυγό στη εφαρμογή «ΑΡΤΕΜΙΣ»;

Στην Διαδικτυακή Σύνδεση Επιχειρήσεων Κρέατος («ΑΡΤΕΜΙΣ») καταγράφονται τα πάντα γύρω από το κρέας,  και από το 2016 και όσα αφορούν το γάλα. Ενδεικτικά αναφέρουμε: το μητρώο των σφαγείων και επιχειρήσεων κρέατος,  το μητρώο παραγωγών και επιχειρήσεων γάλακτος, τα δεδομένα από τα ημερήσια βιβλία σφαγών, τα δεδομένα από τα μηνιαία ισοζύγια κρέατος και γάλακτος, τα δεδομένα από τις παραδόσεις γάλακτος για κάθε παραγωγό. Επίσης,  λειτουργεί σαν πλατφόρμα συγκέντρωσης και επεξεργασίας δεδομένων και από άλλα συστήματα – βάσεις δεδομένων όπως: το Μητρώο της Κτηνιατρικής Υπηρεσίας του ΥΠΑΑΤ, το Μητρώο της Ενιαίας Ενίσχυσης του ΟΠΕΚΕΠΕ και το Σύστημα TRACES για το ενδοκοινοτικό εμπόριο ζώων.

Όπως όλοι μπορούμε να καταλάβουμε, όταν όλα τα μητρώα και δεδομένα συνδέονται σε μια ενιαία βάση δεδομένων, είναι απλός και ο έλεγχος, οι διασταυρώσεις και οι συσχετίσεις, συνολικά δηλαδή μια ολοκληρωμένη διαδικασία παρακολούθησης της παραγωγής, εισαγωγής και διακίνησης του κρέατος και του γάλακτος. Γιατί από αυτή τη διαδικασία να απουσιάζει το αυγό; Είναι κάποιοι που δεν το θέλουν αυτό;

Ας επανέλθουμε στα του διατροφικού σκανδάλου. Γενικότερα, όπως παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ, επικρατεί μια τάση υποβάθμισης του σκανδάλου, και αποπροσανατολισμού της  κοινής γνώμης και μετάθεσης του κέντρου της συζήτησης. Έτσι, αντί το θέμα της συζήτησης να είναι ότι χρησιμοποιείται ένα απαγορευμένο και τοξικό σκεύασμα σε ζώα που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (τα ίδια ή προϊόντα τους) και ότι δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση το σκάνδαλο αυτό να συγκαλυφθεί, η συζήτηση μεταφέρεται σκόπιμα και αποπροσανατολιστικά στο πόσα αυγά, και για πόσες μέρες, πρέπει να καταναλώσει κάποιος ώστε να προκληθεί βλάβη στην υγεία του, και στο αν καταναλώθηκαν τα αυγά άμεσα ή χρησιμοποιήθηκαν για την παρασκευή προϊόντων τροφίμων.

«Καθησυχαστικές» ανακοινώσεις σαν αυτή της βρετανικής υπηρεσίας ασφάλειας των τροφίμων, που λέει ότι «πολλά από τα αυγά αυτά [τα μολυσμένα] αναμίχθηκαν με άλλα αυγά που δεν προέρχονται από τα εν λόγω ορνιθοτροφεία, έτσι τα υπολείμματα του fipronil έχουν αραιώσει πολύ», λίγους πείθουν.

Ταυτόχρονα συνεχίζεται ο πόλεμος ανακοινώσεων και των δηλώσεων, για να μάθουμε ότι η υπόθεση είναι γνωστή από τον Νοέμβριο του 2016. Τότε είχε διαπιστωθεί μόλυνση αυγών στην Ολλανδία, σύμφωνα με δηλώσεις του Βέλγου υπουργού Γεωργίας Ντένις Ντικάρμ, γεγονός που η Ολλανδία, ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς αυγών στον κόσμο, απέκρυψε.

Δεν θα αναλύσουμε εδώ, τον τρόπο με τον οποίο το fipronil πέρασε στα αυγά. Το σίγουρο είναι ότι οι κότες δεν πήγαν σε αυτό, αλλά αυτό πήγε στις κότες. Περιμένουμε ωστόσο και τα αποτελέσματα των ελέγχων που  διενεργούνται και στο κρέας των πουλερικών, που προέρχεται από τις μονάδες παραγωγής των μολυσμένων αυγών, για να διαπιστωθεί ή όχι η παρουσία της απαγορευμένης ουσίας.

Ο έλεγχος στο κρέας έχει χαρακτηριστεί «προληπτικό μέτρο» από τον εκπρόσωπο του Ολλανδικού Οργανισμού για την Ασφάλεια των Τροφίμων (NVWA), που δήλωσε: «Ο εντοπισμός των μολυσμένων αυγών ήταν η ύψιστη προτεραιότητα. Τώρα έχουμε τον χρόνο και τον χώρο για να ασχοληθούμε με το κρέας».

Ύψιστη προτεραιότητα; Από τον Νοέμβριο του 2016 έχουν περάσει οχτώ μήνες! Δηλαδή αποτελέσματα για τον έλεγχο του κρέατος πότε θα έχουμε, όταν θα έχει καταναλωθεί;

Δεν ξεχάσαμε τις εισαγόμενες γαλοπούλες με τη σαλμονέλα που ελέγχθηκαν και βρέθηκαν ακατάλληλες για κατανάλωση, ούτε τον υπουργό Γεωργίας Ε. Μπασιάκο που με καθυστέρηση έξι μηνών «καθησύχαζε» τους καταναλωτές δίνοντας «συνταγές μαγειρικής» που… κάνουν τη σαλμονέλα ακίνδυνη: «Απ’ ότι μου λένε εδώ οι υπηρεσιακοί παράγοντες, άμα τη βράσεις τη γαλοπούλα εξοντώνεται η σαλμονέλα. Και επειδή τη γαλοπούλα, ειδικά αυτή του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, πρώτα τη βράζουμε και μετά την κάνουμε στο φούρνο γεμιστή, πολύς θόρυβος για το τίποτα»…

Δεν θα εκπλαγούμε πάντως αν ακούσουμε μετά από καιρό ανάλογες δηλώσεις επισήμων και για τα μολυσμένα με fipronil αυγά. Όταν τα πάντα θυσιάζονται στο βωμό του κέρδους κι ακόμα και οι ζωές των ανθρώπων μπαίνουν σε κίνδυνο προκειμένου κάποιοι να κερδίζουν (για την ακρίβεια να αισχροκερδούν) αυτό θα μας έκανε εντύπωση;…