Πόσους φτωχούς και πόσους πλούσιους σκότωσε ο COVID;

Ο COVID-19 φαίνεται να υποχωρεί στις περιοχές μας. Καλά τα νέα.
Τώρα που τραβήχτηκαν τα νερά και στέρεψαν τα λεφτά της καμπάνιας νουθέτησης και σιώπησαν, για λίγο, οι παπαγάλοι, δύο πράγματα ξεσκεπάστηκαν και στέκονται μπροστά μας. Δύο τεράστια παλούκια.

Από αυτά τα δύο παλούκια ο κόσμος βλέπει μόνο το ένα. Γιατί μάλλον στο άλλο κάθεται.

Το παλούκι που όλοι βλέπουμε είναι φυσικά η νέα οικονομική κρίση. Χέρι-χέρι με το μνημονιακό deja-vu που θα την συνοδεύει και τέσσερις καβαλάρηδες της Αποκάλυψης να ιππεύουν τα νταή-σε-μπλουμ. Αναπόφευκτη γαρ, αφού ο Καπιταλισμός, όχι εμάς, αλλά ούτε το βάρος του δεν μπορεί να στηρίξει στα πήλινα πόδια που στέκεται.

Στο άλλο παλούκι, αυτό που καθόμαστε, πολλοί έχουν καλο-βολευτεί και εκτός από το ότι δεν το βλέπουν, ούτε καν το αισθάνονται.

Αυτό το παλούκι λέγεται Κοινωνική και Οικονομική Ανισότητα και σκοτώνει τους Φτωχούς. Τελευταίο πεδίο δράσης του η πανδημία του COVID όπου θέρισε χιλιάδες. Εννοώ χιλιάδες Φτωχούς. Γιατί όσοι βρίσκονται στα χαμηλά διαζώματα της κοινωνίας, οι περισσότερο στερημένοι (most deprived) όπως τους χαρακτηρίζουν οι στατιστικολόγοι έχουν πολλαπλάσια πιθανότητα να πεθάνουν από τους υπόλοιπους.

Αυτό ακριβώς επιβεβαιώνει η προ-τελευταία (*) έκθεση (Ιούνης 2020) του Υπουργείου Υγείας της Βρετανίας (το τμήμα Public Health England) σχετικά με το ποιους σκότωνε ο COVID στην Αγγλία (σύνολο 28,000 άτομα έως 13/06/2020).

Αυτή η έκθεση περιγράφει την κατάσταση όπως είναι γιατί όσο κουρεμένος επιστήμονας, όσο παπαγαλάκι δημοσιογράφος, όσο σιάμανο-Νομπελίστας, παναϋρκο-Πρύτανης, όσο κοιμισμένη πριγκιποπούλα ακαδημαϊκός να είναι κάποιος, από των αριθμών την πραγματικότητα φυγείν αδύνατον.

Η έκθεση των Εγγλέζων έκανε και μια σύγκριση με τους θανάτους από όλες τις αιτίες, των τελευταίων χρόνων (2014-18). Και βρήκε ότι οι Φτωχοί πεθαίνουν σε μεγαλύτερο ποσοστό όχι μόνο από τον COVID-19 αλλά και από όλες τις άλλες αιτίες συνολικά και διαχρονικά: καρκίνους, ατυχήματα, κτλ. Εντάξει, εξαιρούμε θανάτους από χιονοδρομικά ατυχήματα στις Άλπεις και κατάποση μπαλακίου του τένις στο Γουίμπλετον.

Το πρώτο σημαντικό στοιχείο της έκθεσης είναι ότι υπάρχει φυλετική διαφορά στην κατανομή των θυμάτων του COVID-19. Με τους μαύρους άνδρες να έχουν τετραπλάσια πιθανότητα να καταλήξουν από τους λευκούς συμπατριώτες τους.

Αγγλία: Θάνατοι από COVID-19 ανά 100,000 άτομα, ανά φυλή και φύλο (καφέ: γυναίκες).

Οι λευκοί Βρετανοί αποτελούν το 88% του πληθυσμού, οι Μαύροι το 3%, Ινδοί 2.5%, Πακιστανοί 3% κτλ.

Ένα άλλο, εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο της έκθεσης περιέχεται στην παρακάτω γραφική παράσταση: αριθμός θανάτων σε συνάρτηση του βιοτικού επιπέδου. Πόσοι φτωχοί και πόσοι πλούσιοι πέθαναν;

Απεικονίζει τους θανάτους (ανδρών) από COVID-19 (πράσινη μπάρα) και δίπλα (γκρίζα μπάρα) τους θανάτους από άλλα αίτια το ίδιο χρονικό διάστημα της πανδημίας. Από πάνω (μπλε μπάρα) είναι όλοι οι θάνατοι από όλα τα αίτια στα χρόνια πριν την πανδημία (2014-18). Αν μπερδευτήκατε βάλτε όλες τις μπάρες την μία κάτω από την άλλη, δεν χρειάζεται η πράσινη να είναι δίπλα, προέκταση της γκρίζας.

Αγγλία, Άνδρες: Θάνατοι ανά 100,000 άτομα κατανεμημένοι στο βιοτικό επίπεδο και σε σύγκριση με ΟΛΟΥΣ τους θανάτους 2014-18. Decile 1: οι πιο φτωχοί. Οι τρεις μπάρες στο κάθε δεκατημόριο (Decile): επάνω είναι οι θάνατοι από όλες τις αιτίες στο 2014-18. Κάτω, ανοικτόχρωμη: οι θάνατοι που δεν σχετίζονται με τον COVID-19 στο διάστημα Μάρτη/Μάη 2020. Κάτω, σκουρόχρωμη μπάρα (πράσινη): οι θάνατοι που σχετίζονται με τον COVID-19 Μάρτης-Μάης 2020.

Οι θάνατοι ταξινομήθηκαν σε 10 ομάδες βιοτικού επιπέδου όπου η πρώτη (το 1) αντιστοιχεί στο φτωχότερο επίπεδο. Η πάνω-πάνω ομάδα 3 μπαρών (1 γκρίζα, 1 πράσινη, 1 μπλε) είναι η ομάδα των Φτωχότερων. Και αντιπροσωπεύει ακριβώς το ένα δέκατο του αγγλικού πληθυσμού αφού βάζουν τον πληθυσμό να στοιχηθεί με βάσει το βιοτικό του επίπεδο και μετά τους χωρίζουν σε 10 ίσου μεγέθους ομάδες.

Η εικόνα είναι γλαφυρότατη αλλά δυστυχώς τραγική. Δείτε πως ο αριθμός των θανάτων — το μήκος και των τριών μπαρών — μικραίνει όσο το βιοτικό επίπεδο αυξάνεται, από τα πάνω προς τα κάτω δηλαδή. Η κρυφή Ιστορία της ανθρωπότητας σε ένα γράφημα …

Το συμπέρασμα: σε σύγκριση με τους πλουσιότερους, οι φτωχότεροι

πέθαιναν περισσότεροι πριν από τον COVID-19 (2 προς 1),
πέθαναν περισσότεροι από τον COVID-19 (2 προς 1), και,
πέθαναν περισσότεροι από αιτίες άσχετες με τον COVID-19 αλλά κατά την περίοδο της πανδημίας (1.8 προς 1).
Τρία στα τρία — Φτώχεια douz points!

Πικρή η αλήθεια. Όμως, οι επιστήμονες που την σύνταξαν και την εκστόμισαν δεν κώλωσαν. Όπως τα λένε οι αριθμοί τα είπαν και αυτοί:

Τα ποσοστά θνησιμότητας από τον COVID-19 στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές ήταν υπερδιπλάσια από τις λιγότερο υποβαθμισμένες περιοχές, τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Αυτό είναι μεγαλύτερο από το ποσοστό θνησιμότητας για όλες τις αιτίες μεταξύ 2014 και 2018, δείχνοντας μεγαλύτερη ανισότητα στα ποσοστά θανάτου από το COVID-19 από όλες τις αιτίες. Η επιβίωση μεταξύ επιβεβαιωμένων περιπτώσεων […] ήταν χαμηλότερη στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές, ιδιαίτερα μεταξύ εκείνων σε ηλικία εργασίας όπου ο κίνδυνος θανάτου ήταν σχεδόν διπλάσιος από τις λιγότερο μειονεκτικές περιοχές. […] οι άνδρες που εργάζονται ως φύλακες, οδηγοί ταξί, σωφέρ, οδηγοί λεωφορείων και πούλμαν, σεφ, βοηθοί πωλήσεων και λιανικής, εργαζόμενοι με χαμηλότερη ειδίκευση σε εργοστάσια κατασκευής και μεταποίησης, και άνδρες και γυναίκες που εργάζονται στην κοινωνική μέριμνα είχαν σημαντικά υψηλά ποσοστά θανάτου από τον COVID-19. (σελ. 5,6,7).

Οι αριθμοί που αφορούν τους θανάτους στην Αγγλία την περίοδο 2014-18 και το υπερβολικά ψηλό ποσοστό φτωχών σε αυτούς (το δύο προς ένα) δεν είναι φυσικά κάτι το νέο. Είναι δημοσιευμένα στοιχεία της βρετανικής κυβέρνησης από τότε. Και μάλιστα τα συλλέγουν και για κάθε Δήμο. Φαίνεται όμως ότι χρειάστηκε ένας κορωνοϊός και ένας George Floyd για να ευαισθητοποιήσουν (ναι σιγά!;) τα παπαγαλάκια των μέσων μαζικής εξαπάτησης να στρέψουν τα φώτα της κοινής γνώμης σε αυτές τις εκθέσεις που δημοσιεύονται τακτικά εδώ και χρόνια, όπως είπαμε.

Τα παπαγαλάκια μέχρι τώρα αρκούνταν, σαν πεντάχρονα παιδάκια, σε μονοδιάστατους αριθμούς και υπερ-απλουστευμένους μέσους όρους: “στα πέντε πρώτα το βιοτικό επίπεδο της Βρετανίας”, “πρώτη η Ελλάδα στην …” κτλ. Όμως το σημαντικό είναι να δώσεις διαστάσεις στις στατιστικές και να τις ζωντανέψεις ώστε να φωτίσουν την πολύπλοκη πραγματικότητα.

Αυτό φαίνεται να γίνεται τώρα και είναι πολύ θετικό κατά την γνώμη μου. Έστω και με αυτόν τον τρόπο. Αν και, ήδη, το BBC έδωσε κυρίως φυλετικό χρώμα σε αυτή την διαίρεση των νεκρών υποβαθμίζοντας την ταξική προέλευση τους. Αναφέροντας, π.χ. ότι ο συστημικός ρατσισμός ευθύνεται (ως ο πρώτος παράγοντας, πριν ακόμα και από κοινωνικο-οικονομικά αίτια) για τους υπερβολικά πολλούς θανάτους Μαύρων στην περίοδο της πανδημίας. Που είναι σωστό αλλά γιατί δεν το λένε με το όνομά του; Ότι δηλαδή ήταν οι φτωχοί Μαύροι που αναγκάζονταν να δουλεύουν όταν άλλοι, δηλαδή οι πλούσιοι, είχαν την πολυτέλεια του λοκντάουν. Ή ήταν οι φτωχοί Μαύροι που αναγκάζονταν να κυκλοφορούν με μέσα μαζικής μεταφοράς όταν άλλοι είχαν την πολυτέλεια του ιδιωτικού οχήματος και, το κυριότερο, είχαν κάπου να το σταθμεύσουν — ειδικά στο Λονδίνο που χρεώνει και διόδια εισόδου όσο 2 ώρες ελάχιστου μισθού. Ελπίζω να μην αποφανθούν ότι είναι γενετικό το θέμα και φυσικά να αγνοήσουν όλες τις στατιστικές θανάτων των Φτωχών από όλες τις αιτίες, στην προ-COVID εποχή. Και τα στατιστικά στοιχεία που τώρα συγκλονίζουν να ξανα-χαθούν από το φως της δημοσιότητας.

Από την ταξική πραγματικότητα, επίσης, φυγείν αδύνατον λοιπόν. Μόνο που οι κάτω-κάτω παίρνουν την ποινή του θανάτου. Ταξικό λαχείο 2 προς 1 (**). Ακόμα και — ή ειδικά, θα έλεγαν αυτοί που διάβασαν το Βιβλίο — για τα θύματα μιας πανδημίας.

Δύο προς ένα στον 21ο αιώνα; Σοβαρά;

Όταν φτιάχνουν αυτοκίνητα που οδηγούνται από μόνα τους. Πάνε στο διάστημα για διακοπές. Drones κάνουν delivery πίτσες.

Και η ξύλινη φωνή στο αυτοκίνητο λέει “τερν λεφτ μαλακά”.

Αφιερωμένο στα κοιμισμένα πριγκιπόπουλα καθηγητές των Πανεπιστημίων μας. Ειδικά αυτών της Κύπρου. Ρε παιδιά! Τι μελέτες για εμβόλια ή για την μετάδοση του ιού στις ειδικές συνθήκες τις χώρας μας ή μελέτες για τις οικονομικές επιπτώσεις ή συστάσεις για να αποφευχθούν τα φιάσκο της μόλυνσης και κλείσιμο τριών Νοσοκομείων ή την ζημιά που έκανε η χρηματοδότηση των ιδιωτικών Νοσοκομείων στις δυνατότητες των δημόσιων; Τελικά μελετήσατε καν πόση ώρα πρέπει να πλένουμε τα χέρια μας;

Αναρωτιέμαι, θα βρεθεί κάποιος, κυβερνητικός, πανεπιστημιακός, στις χώρες μας να δημοσιεύσει τέτοια στοιχεία; Έστω στοιχεία που αφορούν θανάτους των φτωχότερων γενικά και όχι στην πανδημία; Συλλέγονται καν; Σσσσ! Μην ενοχλείς, άσ’τους: τα σαΐνια (ξανά!-) ξεκινούν την μηχανή της Οικονομίας. Προς το παρόν όμως παίρνουν ρόφημα και σνακς στο Πρυτανείο.

—–
(*) Φαίνεται ότι οι επιστήμονες του βρετανικού Υπουργείου Υγείας εκτός από στοιχεία και συμπεράσματα, έκαναν και κάποιες επισημάνσεις για το ταξικό και φυλετικό προφίλ των θανάτων και γενικά αλλά και από τον COVID-19. Οι οποίες όμως φαίνεται ενόχλησαν τον υπουργό ή κάποιον εκεί ψηλά και κόπηκαν. Λογοκρισία. Αλλά κάποιοι διέρρευσαν το ορίτζιναλ. Αναμένεται να δημοσιευτεί και επίσημα … σύντομα.