Αποσπάσματα από το μυθιστόρημα του Αντρέ Μαλρό «Η ανθρώπινη μοίρα»

Ξαπλωμένος για να μετριάσει κάπως την κούρασή του, ο Κίο περίμενε. Δεν είχε ανάψει το φως· δεν κουνιόταν καν. Δεν ήταν αυτός που συλλογιόταν την εξέγερση, ήταν η εξέγερση αυτή καθαυτή, ζωντανή μέσα σε τόσα μυαλά όπως ο ύπνος σε τόσα άλλα, που βάραινε πάνω του, σε βαθμό που ήταν πια ολόκληρος μονάχα ανησυχία κι αναμονή. Λιγότερα από τετρακόσια τουφέκια, όλα κι όλα. Νίκη – ή τουφεκίδι, ό,τι καλύτερο μπορούσαν. Αύριο. Όχι: σε λίγο. Ήταν ζήτημα σβελτάδας: έπρεπε ν’ αφοπλίσουν παντού την αστυνομία και, με τα πεντακόσια Μάουζερ, να οπλίσουν τις μάχιμες ομάδες προτού αναλάβουν δράση οι στρατιώτες του κυβερνητικού θωρακισμένου τρένου. Η εξέγερση έπρεπε ν’ αρχίσει στη μία -η γενική απεργία, επομένως, στις δώδεκα- κι έπρεπε οι περισσότερες μάχιμες ομάδες να έχουν εξοπλιστεί πριν από τις πέντε. Η μισή αστυνομία, που ψοφούσε απ’ την ανέχεια, θα περνούσε ασφαλώς στο στρατόπεδο των εξεγερμένων. Έμενε η υπόλοιπη. Η Σοβιετική Κίνα, συλλογίστηκε. Για να κατακτηθεί εδώ η αξιοπρέπεια των δικών τους. Και η Σοβιετική Ένωση θα έφτανε τα 600 εκατομμύρια. Είτε νίκη είτε ήττα, το πεπρωμένο του κόσμου, πλανιόταν, απόψε, κάπου εδώ γύρω. Εκτός αν το Κουομιντάνγκ, μόλις έπεφτε η Σανγκάη, προσπαθούσε να συντρίψει τους κομμουνιστές συμμάχους του…1

Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση Ρίτας Κολαΐτη, το έργο του Αντρέ Μαλρό «Η ανθρώπινη μοίρα». Στο οπισθόφυλλο της έκδοσης διαβάζουμε ότι το µυθιστόρηµα διαδραµατίζεται στη Σανγκάη, το 1927, την περίοδο της συντριβής των Κοµµουνιστών από τον, µέχρι πρότινος σύµµαχό τους, Τσανγκ Κάι-σεκ και τους εθνικιστές. Οι κεντρικοί ήρωες είναι Κινέζοι κοµµουνιστές και Ευρωπαίοι πλάνητες που πέφτουν θύµατα προδοσίας από τους εθνικιστές και τους Σοβιετικούς. Καθένας τους είναι µια πολυσχιδής και στοχαστική προσωπικότητα που επηρεάζεται διαφορετικά από το τραγικό πεπρωµένο του, αλλά η συντροφικότητα και ο κοινός αγώνας µοιάζουν να είναι το µόνο αντίδοτο στη θλιβερή µοναξιά που σφραγίζει την ανθρώπινη µοίρα.

Μιας και πρόκειται για μυθιστόρημα, θα κοκκινίσω, στην αποπάνω περιγραφή, την έκφραση οι κεντρικοί ήρωες είναι Κινέζοι κοµµουνιστές και Ευρωπαίοι πλάνητες που πέφτουν θύµατα προδοσίας από τους εθνικιστές και τους Σοβιετικούς αναφέροντας την πηγή: https://www.marxists.org/reference/archive/stalin/works/subject/china/index.htm, γράφοντας επιπρόσθετα ότι οι διαφωνίες σε ζητήματα τακτικής και στρατηγικής, εντός ή και μεταξύ των ΚΚ, δε συνιστούν κατ’ ανάγκη προδοσία. 

‘’Το πολεμικό βράδυ χανόταν μες στο σκοτάδι. Κάτω χαμηλά, άναβαν τα φώτα, και το αθέατο ποτάμι του έφερνε, όπως πάντα, τη λιγοστή ζωή που απόμενε στην πόλη. Απ’ το Χαν-κόου ερχόταν τούτο το ποτάμι. Ο Λιου είχε δίκιο, και ο Φεράλ το ήξερε: εκεί βρισκόταν ο κίνδυνος. Εκεί σχηματιζόταν ο Κόκκινος Στρατός. Εκεί κυριαρχούσαν οι κομμουνιστές. Αφότου τα επαναστατικά στρατεύματα απώθησαν, σαν εκχιονιστήρας, τους Βόρειους, όλη η Αριστερά ονειρευόταν τούτη τη γη της επαγγελίας: η πατρίδα της Επανάστασης βρισκόταν μες στην πρασινωπή σκιά αυτών των χυτηρίων, αυτών των οπλοστασίων, προτού καν τα κυριέψει ακόμη· τώρα, τα κατείχε, και οι εξαθλιωμένοι πεζοπόροι, που χάνονταν μες στο κολλώδες πούσι, όπου τα φανάρια γίνονταν ολοένα και πιο πολλά, προχωρούσαν όλοι προς την κατεύθυνση του ποταμού, θαρρείς κι είχαν έρθει κι αυτοί απ’ το Χαν-κόου με πρόσωπα ρημαγμένα από την ήττα – οιωνοί που του έστελνε η απειλητική νύχτα.’’2

«Ωστόσο» είπε ο Φεράλ με κάποια έκπληξη (ο συνομιλητής του ήταν αδύνατο να αγνοούσε την απάντησή του) «δεν υπάρχει περίπτωση να δοθεί το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων στην κινεζική κυβέρνηση. Θα πάνε κατευθείαν από τις αμερικανικές τράπεζες στις εταιρείες που θ’ αναλάβουν την κατασκευή του τροχαίου υλικού, φυσικά. Αλλιώς, πιστεύετε πως οι Αμερικανοί θα προχωρούσαν στην έκδοση του δανείου;»

«Σαφώς. Αλλά ο Τσανγκ Κάι-σεκ μπορεί να σκοτωθεί ή να ηττηθεί· αν επανέλθει ο μπολσεβικισμός, το δάνειο δεν θα εκδοθεί. Από την πλευρά μου, δεν πιστεύω ότι ο Τσανγκ Κάι-σεκ θα παραμείνει στην εξουσία. Οι πληροφορίες μας κάνουν λόγο για επικείμενη πτώση του».

«Οι κομμουνιστές συντρίβονται παντού» απάντησε ο Φεράλ, «Ο Μποροντίν έφυγε απ’ το Χαν-κόου κι επιστρέφει στη Μόσχα».

«Οι κομμουνιστές ναι, αλλά όχι ο κομμουνισμός. Η Κίνα δεν θα ξαναγίνει ποτέ αυτό που ήταν και, μετά τον θρίαμβο του Τσανγκ Κάι-σεκ, υπάρχει φόβος για νέα κομμουνιστικά κύματα…»3

Στοιχεία έκδοσης

Σειρά: Μεγάλες αφηγήσεις

Συγγραφέας: Andre Malraux

Μεταφραστής: Ρίτα Κολαΐτη

Πρόλογος: Δημήτρης Στεφανάκης

Σελίδες: 408

Ημερομηνία Έκδοσης: 31/10/2019

Ο Αντρέ Μαλρό γεννήθηκε το 1901 στο Παρίσι και υπήρξε τυχοδιωκτική φυσιογνωμία.

‘’Σπούδασε στη Σχολή Ανατολικών Γλωσσών και, μετά τη δημοσίευση του αλληγορικού διηγήματός του Χάρτινα φεγγάρια (1921), συμμετείχε σε μια αρχαιολογική αποστολή στην Καμπότζη, συντάχθηκε με τους Κινέζους επαναστάτες και πήρε μέρος στον κινεζικό εμφύλιο πόλεμο (1926-1928), στη Σαγκάη και την Καντόνα. Αποτέλεσμα αυτής της άμεσης επαφής του με την Ανατολή ήταν Ο πειρασμός της Δύσης (1926). Επόμενα έργα του: Το αλλόκοτο βασίλειο (1928), Οι κατακτητές (1928), Βασιλική οδός (1930), Η ανθρώπινη μοίρα (1930, βραβείο Γκονκούρ), Ο καιρός της περιφρόνησης (1935), Η ελπίδα (1937). Συμμετείχε ενεργά στη γαλλική Αντίσταση και τον αγώνα για την απελευθέρωση, εμπειρίες που θα περιγράψει στο μυθιστόρημα Η πάλη με τον άγγελο, του οποίου το χειρόγραφο καταστράφηκε από την Γκεστάπο και μονάχα ένα μικρό τμήμα του κυκλοφόρησε το 1943 με τίτλο Οι καρυδιές του Άλτενμπουργκ. Μετά το τέλος του πολέμου χρημάτισε υπουργός Πολιτισμού (του Ντε Γκωλ Σ.τ.Σ.) και εγκατέλειψε τη λογοτεχνική φόρμα για να αφιερωθεί στη συγγραφή μελετών αισθητικού περιεχομένου. Πέθανε το 1976.’’4

Παραπομπές

1) Από σελ. 61-62

2) Από σελ. 143-144

3) Από σελ. 380-381

4) https://www.metaixmio.gr/el/author/andre-malraux