Χένρυ Τζέημς-Ένας συγγραφέας στο μεταίχμιο δύο ηπείρων
Στο πολυσχιδές έργο του πρωταγωνιστεί ο ανταγωνισμός μεταξύ της “αφέλειας” και του δυναμισμού του νέου κόσμου απέναντι στη γηραιά ήπειρο με τις μακροχρόνιες πολιτιστικές παραδόσεις αλλά και τις παρακμιακές πτυχές της.
O συγγραφέας Χένρυ Τζέημς ανήκει στους σημαντικότερους λογοτεχνικούς εκφραστές της αστικής τάξης της βικτωριανής εποχής, οξυδερκής παρατηρητής των Αμερικανών που ταξίδευαν στην Ευρώπη και πρωτοπόρος του μοντέρνου μυθιστορήματος.
Γεννήθηκε το 1834 από εύπορη οικογένεια διαννουμένων. Από μικρή ηλικία έδειξε την αγάπη του στο διάβασμα, ερχόμενος σε επαφή με την αμερικανική, γαλλική, βρετανική και γερμανική λογοτεχνία. Ως νέος ταξίδεψε και σπούδασε σε μια σειρά πόλεων της Αμερικής και της Ευρώπης. Στα 19 του γράφτηκε στη νομική σχολή του Χάρβαρντ, την οποία ωστόσο άφησε για χάρη της συγγραφής.
Στα 20 χρόνια του ξεκίνησε να γράφει άρθρα σε αμερικανικά περιοδικά, ενώ ένα χρόνο μετά δημοσιεύτηκε το πρώτο του διήγημα “Μια τραγωδία λαθών”. Συνεργάστηκε με τα έντυπα The Atlantic Monthly και Nation. To 1871 δημοσιεύτηκε σε συνέχειες το διήγημα “Σκοπιά και φρουρός”, που γράφτηκε κατά τη διάρκεια ταξιδιού του σε Βενετία και Παρίσι. Θέμα του ένας εργένης που υιοθετεί ένα 12χρονο κορίτσι που αργότερα επιθυμεί να παντρευτεί.
Από το 1875 εγκαθίσταται στην Αγγλία λαμβάνοντας το 1915 τη βρετανική υπηκοόητα, κίνηση που υπαγορεύτηκε από την αντίθεσή του στην πολιτική μη ανάμειξης που ακολουθούσαν οι ΗΠΑ ως το 1917. Τα έργα του εκείνη την περίοδο επικεντρώνονται κυρίως στη ζωή Αμερικανών που ζούσαν στην Ευρώπη. Το 1905 επισκέπτεται μετά από 30 χρόνια την πατρίδα του και γράφει το “Τζόλυ Κόρνερ”, βασισμένο στις παρατηρήσεις του στη Νέα Υόρκη. Εκεί αφηγείται την εφιαλτική ιστορία ενός άνδρα που παρακολουθείται από το σωσία του.
Στο πολυσχιδές έργο του πρωταγωνιστεί ο ανταγωνισμός μεταξύ της “αφέλειας” και του δυναμισμού του νέου κόσμου απέναντι στη γηραιά ήπειρο με τις μακροχρόνιες πολιτιστικές παραδόσεις αλλά και τις παρακμιακές πτυχές της. Ο συγγραφέας διακρίνεται επίσης για την ευαίσθητη απεικόνιση του γυναικείου ψυχισμού, όπως στο βιβλίο “Πορτραίτο μιας κυρίας”. Πρότυπά του υπήρξαν ο Μπαλζάκ, ο Ιβάν Τουρκγιένιεφ, ο Τζωρτζ Έλιοτ και και ο Γκαίτε.
Η λεπτομερής απεικόνιση των εσωτερικών σκέψεων των χαρακτήρων του τον καθιστούν έναν από τους προπάτορες του μοντέρνου μυθιστορήματος και ιδίως της τεχνικής του εσωτερικού μονολόγου. Το 1911 δημοσιεύτηκαν τα άπαντά του, ενώ μεταξύ 1913 και 1914 δημοσίευσε τους δυο πρώτους τόμους της αυτοβιογραφίας του, ενώ ο τελευταίος εμφανίστηκε μετά το θάνατό του, το 1917. Έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα το 1916, από έμφραγμα .
