Κουασιμόδος: Ο καμπούρης της Notre-Dame

Ήταν το 1829 όταν ο Βίκτωρας Ουγκώ χάραξε τις πρώτες λέξεις πάνω στο χαρτί για το βιβλίο που έμελλε να αποθεώσει την εκκλησία του Παρισιού Notre-Dame. Μια εκκλησία, γοτθικής αρχιτεκτονικής, χρόνια παρατημένης απο πιστούς και μη καθολικούς της πόλης.

Ο Βίκτωρας Ουγκώ, αστός και συντηρητικός στις πεποιθήσεις του, τότε, έψαχνε διακαώς  τρόπο να διασώσει απο το γκρέμισμα αυτά τα παλιά κτίρια με τα τρομαχτικά Γκραγκόιλ. Πιστεύοντας πως έτσι διατηρεί ένα Παρίσι της παλιάς καλής εποχής. Βέβαια, ποτέ αυτή η εποχή δεν είχε παλιά καλή εποχή στην πραγματικότητα αλλά οκ..

Η υπόθεση του βιβλίου δεν είχε καμία απολύτως  σχέση με το happy end της Ντίσνεϊ.  Είμαστε στο Παρίσι του 1482 και η γλυκιά Εσμεράλδα είναι το αντικείμενο του πόθου για τέσσερις άνδρες. Το στρατιώτη Φοίβο, τον ποιητή Πιερ Γκρεγκουάρ, τον αρχιδιάκονο Φρόλο και τον Κουασιμόδο τον καμπούρη καμπανοκρούστη της εκκλησίας. Δυστυχώς, όπως συμβαίνει και στη ζωή, η Εσμεράλδα επιλέγει τον λάθος άνθρωπο για να αγαπήσει, το Φοίβο, ο οποίος όταν βρήκε τα σκούρα την έκανε με ελαφρά καθότι ήθελε μόνο να μπερμπαντέψει μαζί της (ότι βρίσκεται κείμενο στο ίντερνετ με το ρήμα μπερμπαντεύω και το Βίκτορα Ουγκώ με ξεπερνά). Ο αρχιδιάκονος Φρόλο έχοντας απορριφθεί από την Εσμεράλδα και τυφλωμένος απο ζήλια και πάθος, στήνει διάφορες δολοπλοκίες εναντίον της  και τελικά την κατηγορεί ως μάγισσα. Το πλήθος του Παρισιού τσιμπά και η Εσμεράλδα με συνοπτικές διαδικασίες κρεμάστηκε. Ο Κουασιμόδος, βλέποντας την Εσμεράλδα νεκρή, σκοτώνει τον Φρόλο πετώντας τον από το καμπαναριό και ο ίδιος αποφασίζει να πεθαίνει απο την ασιτία δίπλα στο πτώμα της Εσμεράλδας.

Ο Ουγκώ ήταν χορτάτος άνθρωπος στην ζωή του από όλες τις απόψεις, αλλά ήξερε πως’ “ρίξε κλάμα στο λαό και τον έχεις στο τσεπάκι σου” ή μάλλον εν προκειμένω στην ουρά για το βιβλιοπωλείο..

Το βιβλίο αναδείκνυε, με εξαντλητικές περιγραφές, τη γοτθική αρχιτεκτονική που δέσποζε στο Παρίσι του 15ου αιώνα. Άγγιζε θέματα φυλετικού και κοινωνικού ρατσισμού, τα οποία ιδιαίτερα το 19ο αιώνα στο Παρίσι παρέμεναν οξυμένα και φυσικά θέματα θρησκείας και σχέση ανθρώπου και θείου.

Εκδόθηκε το 1831 και έγινε ανάρπαστο. Μεταφράστηκε σε πολλές ξένες γλώσσες και είναι ένα απο τα γνωστότερα έργα του συγγραφέα. Δεύτερο μετά τους ”Αθλιους”, οι οποίοι αν και εκδόθηκαν το 1862, 31 χρόνια μετά δηλαδή απο την ”Παναγία των Παρισίων” κατάφεραν να την επισκιάσουν. Στο μεταξύ οι πολιτικές πεποιθησεις του Ουγκώ είχαν κάνει στροφή 180 μοιρών. Απο συντηρητικός είχε γίνει αριστερός, σε τέτοιο βαθμό δε, που, όταν έκλεισε τα μάτια του το 1885 να θεωρείται ο θεμελιωτής της αριστεράς στην Γαλλία.

Ο ήρωας Κουασιμόδος, ο παραμορφωμένος, αλλά συνάμα καλοκάγαθος τύπος της Notre-Dame αγαπήθηκε απο το κοινό και έγινε απο δευτεραγωνιστής, πρωταγωνιστής επισκιάζοντας την Εσμεράλδα. 

Ακολούθησαν προσαρμογές του έργου σε θέατρο, κινηματογράφο, μπαλέτο, κόμικς και μουσική…

Μια καριέρα που λίγο πολύ άλλαζε την πλοκή του έργου ανάλογα με το κοινό που ήθελε να συγκινήσει.

Εμείς θα παραθέσουμε παρακάτω τις πιο γνωστές ή αγνωστές προσαρμογές του μυθιστορήματος στο μεγάλο πανί σε ένα μικρό αφιέρωμα στο μικρό καμπανοκρούστη της Παναγίας των Παρισίων.

Κινηματογράφος: Μια ιστορία πολλά ..ends

Η πρώτη προσαρμογή έγινε σε ένα βουβό γαλλικό φιλμάκι του 1905. Η ταινία έχει χαθεί και διασώζονται μόνο μερικές φωτογραφίες.

Ακολουθεί μια ακόμη βουβή ταινία το 1911 επίσης στην Γαλλία. Στο ρόλο της Εσμεράλδας ήταν Renée Claire Angèle Élisabeth Napierkowski, χορεύτρια σε καμπαρέ της Γαλλίας, μέχρι που ένας διευθυντής ορχήστρας σε Όπερα κατάλαβε το ταλέντο της και αποφάσισε να την χρίσει ηθοποιό. Η διεθνής της καριέρα ανακόπηκε στις ΗΠΑ. Μαθημένη απο την ελευθεριότητα των γαλλικών καμπαρέ και την γαλλική κουλτούρα γύρω απο τον έρωτα, η μικρή πλην τίμια χορεύτρια – ηθοποιός βρήκε την Αμερική συντηρητική ως και το μεδούλι. Η αστυνομία την συνέλαβε εξαιτίας κάποιον προκλητικών εμφανίσεων και την ξανέστειλε κακήν κακώς πίσω στο Παρίσι.

Το 1917 η εταιρία Fox γυριζει την βουβη ταινία ”Η γλυκιά του Παρισιού” και αλλάζει τους λυχνίες στην προσαρμογή στο μυθιστόρημα. Η Εσμεράλδα ήταν μια πλούσια κόρη που την είχα απάγει οι τσιγγάνοι και μετά απο πολλές περιπέτειες η οικογένεια της την ξαναβρίσκει και εκείνη παντρεύεται τον Κουασιμόδο.. Κλασικές αμερικανιές στον κύβο.

Το 1923 γυρίζεται η αμερικάνικη ταινία ”Ο καμπούρης της Notre -Dame” με πάλι ελαφρώς αλλαγμένο σενάριο. Εδώ ο κακός αδερφός του Φρόλο είναι εκείνος που σκαρώνει όλες τις αναποδιές στην ζωή της Εσμεράλδας. Ο Κουασιμόδος πεθαίνει από μαχαίρωμα, ενώ η Εσμεράλδα και ο φοίβος ζούν ανενόχλητοι τον έρωτα τους.

Η πρώτη ταινία με ήχο έρχεται το 1939 και μπλέκει μέσα τσιγγάνους, αριστοκράτες, μια κατσίκα με το όνομα Αριστοτέλης…Ένας χαμός χωρίς λόγο. Οι κακοί κατατροπώνονται, η Εσμεράλδα παντρεύεται τον Πιερ και φεύγουν στο ηλιοβασίλεμα, ενώ ο Κουασιμόδος μένει να μιλά στα αγάλματα της Παναγίας των Παρισίων..και όχι τίποτα άλλο πέρασαν και χρόνια μέχρι ο Πουλόπουλος να το ξανακάνει μόδα να συνομιλείς με άγαλμα..

Ίσως η πιο creepy εκδοχή ήρθε στην μεγάλη οθόνη το 1956 απο μια γαλλο-ιταλική παραγωγή. Σ’ αυτή, ο Άντονι Κουιν ήταν ο Κουασιμόδος και Εσμεράλδα η Τζίνα Λολομπριτζίντα. Ήταν οι μοναδικοί που μιλούσαν από όλο το καστ αγγλικά, όλοι οι υπόλοιποι, Γάλλοι στην καταγωγή, ντουμπλαρίστηκαν..Το σανδάλι και το ξίφος πήγε γόνατο καθότι θα είχαν ξεμείνει από κανένα Μπεν Χουρ δεν ξέρω..Η Εσμεράλδα στο τέλος ζηλεύει την καριέρα Γουλιέλμου Τέλλου, μονάχα που αυτήν την βρίσκει το βέλος και το creepy στοιχείο είναι πως μετά απο χρόνια κάποιοι ερευνητές βρήκαν τους σκελετούς αγκαλιά..

Έρχεται το 1997 και στέλνει τα πιτσιρίκια στα κάγκελα να κραγαύζουν για τον Κουάσι. Η Ντίσνεϊ αναλαμβάνει δράση και φτιάχνουν μια ταινία κινούμενων σχεδίων που μένει στην ιστορία.. κυρίως γιατί δεν είχε καμία σχέση με την πρωτότυπη. Ο Φοίβος και η Εσμεράλδα καταλήγουν μαζί και αγαπημένοι, ενώ ο Κουάσι βγαίνει στις ρούγες και στα στενοσόκκακα του Παρισιού και γίνεται αποδεχτός από τους πάντες, που μέχρι πρότινος ούτε να τον δουν στα μάτια τους και στον πηγαιμό τους.

Αυτές ήταν κάποιες απο τις πιο γνωστές μεταφορές  του καλόκαρδου καμπούρη της Παναγίας των Παρισίων στη μεγάλη οθόνη.  Το στενάχωρο τέλος του βιβλίου δεν ενθουσίασε στην πραγματικότητα κανέναν, όπως  συμβαίνει άλλωστε με ότι τελειωνει ρεαλιστικά στην ζωή.. Οι σεναριογράφοι, προσπαθώντας να γλυκάνουν το κοινό τους, πρόσθεσαν περισσότερο ρομαντισμό σε μια εποχή που ο πραγματικός έρωτας στην κυριολεξία δεν υπήρχε. Το 15ο αιώνα η έννοια του έρωτα δεν ήταν τόσο δημοφιλής και οι περισσότεροι γάμοι γίνονταν μέσω συνοικεσίου. Η κοινωνική και οικονομική θέση του ζευγαριού έπαιζε τεράστιο ρόλο αν τελικά δύο νέοι θα παντρεύονταν . Η Εσμεράλδα σε καμία περίπτωση, όπως ορθά αποδώθηκε στο βιβλίο, δε θα μπορούσε να καταλήξει με κανέναν απο τους 4 άνδρες εξαιτίας και της φυλετικής της καταγωγής που ήταν ταμπού και στίγμα εκείνη την εποχή, όπως ακριβώς η σωματική παραμόρφωση του Κουασιμόδου.

Ο κινηματογράφος παρέβλεψε αυτές τα εμπόδια και οδήγησε σχεδόν πάντα την Εσμεράλδα στην αγκαλιά είτε του Φοίβου, είτε του ποιητή Πιερ Γκρεγκουάρ, θέλοντας να δώσει στο κοινό το πολυπόθητο ρομάντζο που θα μεταφραζόταν σε εισιτήρια.  Γιατί όπως η λογοτεχνία, τις περισσότερες φορές, αντιγράφει την ζωή έτσι και ο κινηματογράφος επιλέγει τις περισσότερες φορές να αντιγράφει το όνειρο.