Ονορέ ντε Μπαλζάκ: Από τους θεμελιωτές του κοινωνικού ρεαλισμού στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία, δημιουργός του σύγχρονου μυθιστορήματος
«Καταπιάστηκα με την ιστορία όλης της κοινωνίας. Εξήγησα πολλές φορές το πλάνο μου μ’ αυτήν τη μόνη φράση: “Μια γενιά είναι ένα δράμα, με τέσσερις ως πέντε χιλιάδες έξαλλα πρόσωπα. Το δράμα αυτό, είναι το έργο μου”»…
Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ, ο δημιουργός του σύγχρονου μυθιστορήματος, γεννήθηκε στις 20 Μαΐου του 1799, στη γαλλική πόλη Τουρ και έφυγε από τη ζωή στις 18 Αυγούστου του 1850, σε ηλικία 51 χρόνων, στο Παρίσι.
Λογοτέχνης του μισού του 19ου αιώνα. Θεωρείται από τους θεμελιωτές του ρεαλισμού, στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία και ένας από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους όλων των εποχών.
Οι γονείς του δεν ήταν πλούσιοι. Ήταν όμως ανεπτυγμένοι κοινωνικά και έδωσαν τη δυνατότητα στον μικρό Ονορέ, να μορφωθεί και να εξελιχθεί.
Στα 1814 η οικογένειά του μετακόμισε στο Παρίσι.
Σπούδασε νομικά και έκανε την εξάσκησή του σ’ ένα συμβολαιογράφο. Σταμάτησε όμως και έπεισε τους γονείς του ότι θα ακολουθήσει, υπακούοντας την κλίση του, τον δύσκολο δρόμο προς τα Γράμματα.
Οι οικογένεια μαζί με τον Ονορέ, θα εγκατασταθεί στο Βιλπαριζί, αφήνοντας το Παρίσι. Εκεί γράφει το πρώτο του έργο, που ήταν το θεατρικό δράμα “Κρόμγουελ”. Στη συνέχεια έγραψε και άλλα έργα, τα οποία όμως κρίθηκαν ότι δεν έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο ίδιος ο δημιουργός τους, εξάλλου, τα αποκήρυξε.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα του Μπαλζάκ, ήταν οι διάφορες επιδείξεις του, όπως έκαναν οι αριστοκράτες της εποχής του και έδινε μεγάλη προσοχή στο ντύσιμό του, κάνοντας γενικά, σπάταλη ζωή. Όμως, όλα αυτά απαιτούσαν χρήματα. Με τις δουλειές που επιχειρούσε, ακόμα και σαν εκδότης, δεν κατάφερε να κερδίσει χρήματα και το τυπογραφείο που είχε, του άφησε χρέος χιλιάδες φράγκα. Χρεώθηκε και κάποια στιγμή τον κυνηγούσαν οι δανειστές του.
Πάντως, οξύμωρο είναι το γεγονός, ότι αυτός ο αμείλικτος και δυνατός κριτής της κοινωνίας, ξεκίνησε με το όνειρο να ακολουθήσει τη ζωή των Γάλλων αριστοκρατών.
Ο Μπαλζάκ επισκέπτεται τις Άλπεις, την Ιταλία, την Αγία Πετρούπολη, τη Δρέσδη και άλλες χώρες.
Σπάνια εμφανιζόταν ο Ονορέ στον κόσμο. Όταν όμως ήταν με άλλους, με φίλους, με συνανθρώπους του, ήταν λαλίστατος και έπλαθε δικές του ψεύτικες ιστορίες, τις οποίες και εξιστορούσε.
Τον περισσότερο χρόνο ήταν κλεισμένος στο σπίτι του και έγραφε ασταμάτητα, δώδεκα και πολλές φορές, έως δεκαπέντε ώρες, μέρα – νύχτα, πίνοντας αρκετούς καφέδες, για να είναι σε εγρήγορση το μυαλό του.
Τα χειρόγραφά του, τα κοιτούσε και τα διόρθωνε πολλές φορές. Ο Μπαλζάκ κυνηγούσε το απόλυτο παντού στη ζωή του.
Οι κοινωνικές και οι πολιτικές προτιμήσεις του Μπαλζάκ, ήταν στραμμένες στον “παλιό κόσμο” και δεν επηρεάστηκε από την Γαλλική Επανάσταση, παρόλα αυτά όμως, το έργο του, στο σύνολό του, θεωρούνταν σύγχρονο για την εποχή του. Ήταν ο πρώτος που εξήγησε τους ανθρώπινους χαρακτήρες, με βάση τις συνθήκες της ζωής τους, οι οποίες ήταν απόρροια της κοινωνικής τους τάξης. Δεν είναι τυχαίο, που ο Μαρξ και ο Ένγκελς έδειξαν ενδιαφέρον για το έργο του Μπαλζάκ.
Το έργο του Ονορέ ντε Μπαλζάκ:
Στην αρχή ο Μπαλζάκ έγραψε διάφορα έργα, που δεν ξέφυγαν από την μετριότητα. Αργότερα όμως έγραψε σπουδαία έργα.
Τα κυριότερα είναι από τον κύκλο της “Ανθρώπινης Κωμωδίας”, που περιλαμβάνει 91 ολοκληρωμένα και 48 ημιτελή μυθιστορήματα, με πάνω από 2.000 ήρωες των έργων του.
Χωρίζεται σε Μελέτες ηθών και εθίμων, σε Φιλοσοφικές Μελέτες και Αναλυτικές Μελέτες.
Σε αυτό το τεράστιο έργο συγκαταλέγονται τα: Ευγενία Γκραντέ, Ο μπάρμπα Γκοριώ, Η αναζήτηση του απόλυτου, Η εξαδέλφη Μπέτυ, Καίσαρας Μπιρώ, Πληγωμένη καρδιά, Το άγνωστο αριστούργημα, Κρίνοι στη λαγκαδιά, Αγάπη κάτω από τη μάσκα, Ο συνταγματάρχης Σαμπέρ, Οι γάμοι της Αδέλλας, Ο εφημέριος του χωριού, Σεζάρ Μπιροττώ, Ο εξάδελφος Πονς, Μεγαλεία και δυστυχίες των κουρτιζάνων, Χαμένα όνειρα, Αλμπέρ Σαβαρόνς κ.ά.
Μέσα στα μάτια και στο πνεύμα του Μπαλζάκ, ανοίγεται και ξετυλίγεται ένας ολόκληρος καινούργιος κόσμος. Ο κόσμος αυτός που ξεπηδάει μέσα από τις χιλιάδες σελίδες της “Ανθρώπινης Κωμωδίας”, είναι η ανερχόμενη κοινωνία του 19ου αιώνα.
Ο ίδιος ο Μπαλζάκ, λίγα χρόνια πριν το θάνατό του, αναφέρει:
«Καταπιάστηκα με την ιστορία όλης της κοινωνίας. Εξήγησα πολλές φορές το πλάνο μου μ’ αυτήν τη μόνη φράση: “Μια γενιά είναι ένα δράμα, με τέσσερις ως πέντε χιλιάδες έξαλλα πρόσωπα. Το δράμα αυτό, είναι το έργο μου”».
Αρχές Μαρτίου του 1850, παντρεύτηκε τελικά την κόμμισα Εβελίν Χάνσκα, μετά από διάφορα εμπόδια στη σχέση τους και εγκαταστάθηκαν στο Παρίσι. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ πέθανε, αφήνοντας μεγαλειώδες έργο.
Επιμέλεια: Στρατής Γαλιάτσος
