Το διήγημα της Πέμπτης: «Υπήκοοι δίχως βασιλιά» του Αργύρη Χιόνη

Ο Αργύρης Χιόνης γεννήθηκε στις 22 του Απρίλη 1943 στην Αθήνα. Δουλεύοντας τέλειωσε το 2ο Νυχτερινό Γυμνάσιο. Στα 28 χρόνια του μετανάστευσε στο Άμστερνταμ, στο Πανεπιστήμιο του οποίου σπούδασε Ιταλική Φιλολογία. Η πρώτη του συλλογή εκδόθηκε το 1966. Εξέδωσε έντεκα ποιητικές συλλογές, αλλά και αρκετά πεζά.

Έζησε είκοσι χρόνια σε πόλεις της βόρειας Ευρώπης, δουλεύοντας την περίοδο 1982-1992 ως μεταφραστής στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέχρι που τα εγκατέλειψε όλα για χάρη της ποίησης και της γεωργίας και εγκαταστάθηκε στο Θροφαρί Κορινθίας.

Εκτός των άλλων ήταν ένας συγγραφέας – αγρότης, άνθρωπος που του άρεσε να ασχολείται με τη γη και έγραφε πάντα «παραμυθίες στα χώματα γι΄ αυτούς που είναι πλέον κάτω απ΄ αυτά και για όσους βαδίζουν ακόμη πάνω τους, ενώνοντας έτσι το θάνατο με τη ζωή, το υποθετικό τέλος με την υποθετική διάρκεια, αυτά τα, φαινομενικά, δυο άκρα αντίθετα που είναι, στην ουσία, το ίδιο ακριβώς πράγμα, δηλαδή ένα όνειρο».

Το 2009 έλαβε το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, από μισό με τον Τόλη Νικηφόρου, για τη συλλογή διηγημάτων «Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες». Η τελευταία ποιητική συλλογή του, τιτλοφορείται «Ό,τι περιγράφω με περιγράφει (Ποίηση δωματίου)».

Έφυγε ξαφνικά από τη ζωή, από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, στις 23 του Δεκέμβρη 2011, κατά τη διάρκεια επίσκεψης, λόγω Χριστουγέννων, σε φίλους του στην Αθήνα.

Από την έκδοση «Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες» (με σχέδια της Εύης Τσακνιά), εκδ. Κίχλη, 2011, ε΄ έκδοση) το κείμενο που ακολουθεί.

Υπήκοοι δίχως βασιλιά 
του Αργύρη Χιόνη

Μια μέρα, στα καλά καθούμενα (αλήθεια, πώς τους ήρθε;) τα δέντρα αποφάσισαν ότι τους χρειαζόταν κάποια ανώτερη αρχή. Τίποτε δεν είχαν να χωρίσουν μεταξύ τους· τίποτε δεν διεκδικούσαν το ένα από τ’ άλλο· συναλλαγές, που ήσαν πάντα καθαρές και τίμιες, είχανε μόνο με το χώμα, τη βροχή και τον ήλιο· τι στην ευχή τη θέλανε, λοιπόν, αυτή την ανώτερη αρχή, αυτήν την εξουσία πάνω απ’ τα κεφάλια τους; Ένιωθαν άραγε κάποια ανασφάλεια; Είχανε τάχα έμφυτη κάποιαν ανάγκη γι’ αφοσίωση κι υποταγή; Ποιος ξέρει; Ποιος θα μπορούσε των δέντρων τη σκέψη να διαβάσει;

Τέλος πάντων, όπως και να ‘χει το πράγμα, τα δέντρα ήταν αποφασισμένα να υποταχθούν σε ένα σκήπτρο. Ξεκίνησαν, λοιπόν, απ’ την ελιά, κι αφού υποκλίθηκαν σεβαστικά μπροστά της, της πρότειναν βασίλισσα τους να τη χρίσουν.

Η ελιά, σαν άκουσε την πρότασή τους, τίναξε με τσαχπινιά τ’ ασημοπράσινα μαλλιά της στον αέρα και τους είπε: «Ελάτε, ρε παιδιά, στα συγκαλά σας! Θα παρατήσω εγώ το λάδι μου, που το τιμούν  ανθρώποι και θεοί, βασίλισσα των δέντρων για να γίνω; Χτυπήστε άλλη πόρτα!».

Και τα δέντρα χτυπήσανε την πόρτα της συκιάς, κι αφού κι αυτή  τα άκουσε, την πιάσανε τα γέλια και τους είπε: «Δεν είμαστε καλά… Θ’ αφήσω εγώ τη γλύκα των καρπών μου, που τέρπει ανθρώπους και θεούς, για να λυγιέμαι και να σειέμαι σαν βασίλισσα πάνω από τ’ άλλα δέντρα; Χτυπήστε άλλη πόρτα!».

Και χτύπησαν τα δέντρα του κλήματος την πόρτα. «Έλ’ αδερφέ», του είπανε, «να γίνεις βασιλιάς μας, κι εμείς για σε θα κάνουμε τούμπες και κωλοτούμπες».

«Αδέρφια, για συνέλθετε!» τους αποκρίθηκε το κλήμα. «Θα παρατήσω εγώ τα σταφυλάκια μου και το κρασί μου, που ευφραίνουνε ανθρώπους και θεούς, για να μου κάνετε εσείς τούμπες και κωλοτούμπες; Κρασί σας δίνω όσο θέλετε, αλλά μακριά από μένα η βασιλεία. Πιείτε μια κούπα, φίλοι μου, και θα με θυμηθείτε· θα νιώσετε οι ίδιοι βασιλιάδες».

Είδαν κι απόειδανε τα δέντρα και, χωρίς να πιούνε το κρασί του κλήματος, έτσι όπως ήτανε, ξενέρωτα, προστρέξανε στην αγκαθιά.

«Αγκαθιά, κυρ-αγκαθιά», της είπανε, «νιώθουμε απροστάτευτα, χαμένα κάτω απ’ αυτόν τον άδειο ουρανό. Έλα, σε ικετεύουμε, βασίλισσα να γίνεις και προστάτισσά μας».

Η αγκαθιά τα κοίταξε με λύπηση, σαν να ‘ταν παλαβά, κι έτσι τούς μίλησε:

«Ακούστε, εγώ, μετά χαράς, βασίλισσά σας γίνομαι, αλλά, για να σας προστατεύω από τον άδειο ουρανό, πρέπει πολύ μικρά να γίνετε και κάτω από τ’ αγκάθια μου να μπείτε. Εγώ να ψηλώσω δεν μπορώ, αδυνατώ. Η προστασία βέβαια αυτή, προσέξτε με, κοστίζει πόνο και αίμα. Αποφασίστε».

Τα δέντρα ακούσανε ανατριχιάζοντας τα λόγια της και, τρομοκρατημένα, πισωπάτησαν κι αρχίσαν, μεταξύ τους, ψιθυριστά να διαβουλεύονται. Η διαβούλευση αυτή κράτησε ώρα αρκετή κι όταν τελείωσε, η κουτσουπιά, η θαραλλέα της παρέας, πλησίασε την αγκαθιά και είπε: «αγκαθιά, κυρ-αγκαθιά, συμπάθα μας, αλλά η ολομέλεια αποφάσισε ότι καλά είμαστε κι έτσι. Αν κοστίζει τόσο ακριβά η προστασία, καλύτερα να μείνουμε απροστάτευτα. Με το συμπάθιο, ε;»

«Μπα τι λέτε;» είπε η αγκαθιά, με ένα πονηρό χαμογελάκι. «Έτσι απαλλάσσομαι κι εγώ απ’ όλη αυτήν την γραφειοκρατία· να διατηρώ Αυλή, αυλικούς, τζουτζέδες, αυλοκόλακες… ξέρετε τώρα… Καλά είμαι· μού φτάνει η έγνοια για τ’ αγκάθια μου».

Τα δέντρα υποκλίθηκαν  βαθιά, ως παρ’ ολίγον υπήκοοι, μαζέψανε τις ρίζες τους και αποχώρησαν θλιμμένα. Όμως, εκεί που βάδιζαν, αμίλητα, σκυφτά, έκανε στάση, ξαφνικά, η θαραλλέα κουτσουπιά και αναφώνησε: «Μα για σταθείτε, ρε παιδιά· τι μούτρα ειν’ αυτά; Πού πάμε; Σε κηδεία; Εγώ τη μαύρη μου αλήθεια για να πω, δεν τη γουστάρω και πολύ τη βασιλεία, κι αν σας ακολούθησα, ήταν για να μην πείτε πως είμαι διασπαστική. Λέω, λοιπόν, να τα ξεχάσουμε όλ’ αυτά και να κάνουμε ακόμα μιαν επίσκεψη στο φίλο μας, το κλήμα, να μας κεράσει ένα κρασί, ν’ αλλάξουμε λιγάκι κλίμα».

Έτσι και έγινε· τα δέντρα συγκεντρώθηκαν γύρω απ’ το κλήμα, που πρόθυμα τα κέρασε κι ένα και δυο και περισσότερα από δυο ποτήρια.

Ήτανε δειλινό, σαν έφτασαν εκεί, κι ώσπου να πιούν τα περισσότερα από δυο ποτήρια, νύχτωσε και, ξαφνικά, η μηλιά, που μέχρι τότε έπινε αμίλητη, κοίταξε ψηλά και φώναξε, με μιλιά λιγάκι αλλοιωμένη: «Κοιτάκθτε , αδέρφια, κοιτάκθτε! Ο ουρανόθ δεν είναι πια κενόθ, δεν είναι άδειοθ, είναι γεμάτοθ άθτρα! Ποτέ δεν έχω κθαναδεί τόθα άθτρα!». Κι έλεγε την αλήθεια, γιατί, ως γνωστόν, το κρασί έχει την ικανότητα να πολλαπλασιάζει τα άστρα και να σε κάνει να νιώθεις βασιλιάς τους. Ναι, βασιλιάς των άστρων.

Επιμύθιο 1: Πριν σκύψεις, σκέψου.

Επιμύθιο 2: Αν θέλεις βασιλιά, ντε και καλά, γίνε υπήκοος του εαυτού σου.

“Το διήγημα της Πέμπτης”: Δείτε όλα τα διηγήματα εδώ.