Τζον Στάινμπεκ | Ουδέν ψευδέστερο του αμερικανικού «ονείρου»…
“Το σύνολο του πεζογραφικού και σεναριακού έργου του, αλλά προπάντων «Τα σταφύλια της οργής» και η νουβέλα «Άνθρωποι και ποντίκια» θα στέκουν υπεράνω του συμβιβασμού του, την περίοδο του μακαρθισμού, αλλά και του «Νόμπελ» που έλαβε το 1960”
Ο Τζον Ερνστ Στάινμπεκ γεννήθηκε στο Σαλίνας της Καλιφόρνιας, στις 27 του Φλεβάρη 1902 και έφυγε από τη ζωή στις 20 του Δεκέμβρη 1968. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, κύριος εκπρόσωπος του νατουραλισμού και της κοινωνικής πεζογραφίας στη χώρα του
Έγινε γνωστός με το μυθιστόρημα «Τορτίλα Φλατ» το 1935, αλλά η μεγάλη επιτυχία ήλθε το 1937 με το «Άνθρωποι και ποντίκια». Μα τα «Σταφύλια της οργής» καθιερώθηκε μαζί με τον Φώκνερ και τον Χέμινγουεϊ ως ένας από τους τρεις μεγάλους σύγχρονους Αμερικανούς συγγραφείς. Το 1940 το μυθιστόρημά του τιμήθηκε με το Βραβείο Πούλιτζερ. Κατά τη διάρκεια του Β’Παγκοσμίου Πολέμου ο Στάινμπεκ εργάστηκε ως πολεμικός ανταποκριτής για λογαριασμό της εφημερίδας “New York Herald Tribune”, ενώ το 1948, σε μια εποχή όπου οι ΗΠΑ είχαν καταληφθεί από αντικομμουνιστική υστερία (περίοδος του μακαρθισμού), ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση.
Τα πιο γνωστά και πολυδιαβασμένα του μυθιστορήματα είναι: «Η αμφίβολη μάχη», «Άνθρωποι και ποντίκια», «Ο δρόμος με τις φάμπρικες», «Τα σταφύλια της οργής» , «Ανατολικά της Εδέμ», «Το κόκκινο πουλάρι», «Η πεδιάδα της Τορτίγια», «Ουράνιες βοσκές» και άλλα.
Το έργο του «Τα σταφύλια της οργής», από τα πιο γνωστά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας, θεωρήθηκε ύμνος στον άνθρωπο, στην ανθρωπιά και στη δύναμη της οικογένειας. Χάρισε στον Στάινμπεκ το βραβείο Πούλιτζερ αλλά προκάλεσε και αντιδράσεις από υποστηρικτές φιλελευθέρων απόψεων οι οποίοι τον κατηγόρησαν ότι απεικονίζει υπερβολικά την άσχημη εικόνα του καπιταλισμού και της μετανάστευσης. Γι’ αυτό το λόγο και το βιβλίο απαγορεύτηκε σε ορισμένες περιοχές από το 1939 έως το 1941. Δημοσιεύτηκε το 1939 και αποτυπώνει τις συνέπειες του οικονομικού κραχ και της μεγάλης ύφεσης στη ζωή των Αμερικανών.
«Ο Αμερικανός πεζογράφος, σεναριογράφος και δραματουργός, Τζον Στάινμπεκ υπήρξε μια μεγάλη – θα λέγαμε, ανάλογη και ομόλογη του Τζακ Λόντον – ελπίδα της προοδευτικής αμερικανικής λογοτεχνικής παράδοσης στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και σ’ όλη τη δεκαετία του 1930, καθώς με το έργο αυτής της περιόδου (λ.χ. «Το ποτήρι του αφέντη», «Η κοιλάδα της Τορτίγια», «Η αμφίβολη μάχη», «Άνθρωποι και ποντίκια» και προπαντός το αριστουργηματικό, επικό μυθιστόρημα «Τα σταφύλια της οργής») κατήγγειλε, με δραματικό, αλλά και σαρκαστικό τρόπο την απάνθρωπη καταπίεση των λαϊκών μαζών από τους παλιούς μεγαλογαιοκτήμονες και τα νέα τζάκια του καπιταλιστικού κεφαλαίου – ανθρωποφαγικών κατακτητών του αμερικανικού νότου, αποκαλύπτοντας πολύ έγκαιρα το κάλπικο «αμερικανικό όνειρο» περί δημοκρατίας, ισονομίας, ίσων ευκαιριών και ευζωίας όλων των κατοίκων στις ΗΠΑ. Το σύνολο του πεζογραφικού και σεναριακού έργου του, αλλά προπάντων «Τα σταφύλια της οργής» και η νουβέλα «Άνθρωποι και ποντίκια» θα στέκουν υπεράνω του συμβιβασμού του, την περίοδο του μακαρθισμού, αλλά και του «Νόμπελ» που έλαβε το 1960», σημείωνε μεταξύ άλλων η αλησμόνητη Αριστούλα Ελληνούδη, στον Ριζοσπάστη της Τετάρτης 29 Δεκέμβρη 2004, σε σημείωμά της με αφορμή την παράσταση «Άνθρωποι και ποντίκια» στο «Θέατρο της Άνοιξης». Από το ίδιο σημείωμα ο τίτλος της ανάρτησής μας.
