Δυο βιβλία για τον Μαγιακόφσκι

Σε απόδοση επίμετρο σημειώσεις Αλέξη Πάρνη κυκλοφόρησε το ποίημα ”Λένιν” του Μαγιακόφσκι (δίγλωσση έκδοση ρώσικα-ελληνικά εκδ. Καστανιώτη)

«Ο Βολόντια συγκλονίστηκε πολύ βαθιά απ’ το θάνατο του Λένιν, που τον αντιμετώπισε σαν θάνατο του πιο κοντινού δικού του. Ο Βολόντια πίστευε στον Λένιν, τον αγαπούσε απ’ τα νεανικά του χρόνια, από τότε που δούλευε στην παρανομία. Αυτός ο θάνατος τον είχε τόσο βαθιά συγκλονίσει, ώστε να μην μπορεί να εκφράσει άμεσα τα συναισθήματά του. Τη μορφή του Λένιν, τις ιδέες του Λένιν, ο Βολόντια τα αναπολούσε στην ποιητική του δουλειά μόνιμα, ως το τέλος της ζωής του. Ακριβώς γιατί στην πάλη για τις ιδέες του Λένιν, για τα φωτεινά ιδανικά του κομουνισμού, έβλεπε ο Βολόντια το νόημα της ζωής του»¹.

Ο Μαγιακόφσκι άρχισε να γράφει το μακροσκελές ποίημα «Λένιν» στα τέλη του 1923 και το ολοκλήρωσε το φθινόπωρο του 1924: «Τελείωσα το ποίημα “Β. Ι. Λένιν”. Το χειρόγραφο το διάβασα σε πολλές εργατικές συγκεντρώσεις. Πολύ το ’χα φοβηθεί αυτό το έργο. Γιατί είναι πολύ εύκολο να γλιστρήσεις στην απλή πολιτική έκθεση. Η συμπεριφορά του εργατικού ακροατηρίου με γέμισε χαρά. Και μου στέριωσε την πίστη ότι το έργο αυτό είναι χρήσιμο»².

Κάναμε
τρανό
του κομμουνισμού οργανωτή
ακόμα
και το θάνατο
του Λένιν.
Στ’ άγρια δάση
των καμινάδων
πέρα,
κοντάρι
φτιάχνοντας
από χέρια πολλά,
την Κόκκινη Πλατεία
σε κόκκινη παντιέρα
με παλμό τρομερό
τινάζουμε
ψηλά.
Απ’ αυτή τη σημαία
κι από κάθε γωνιά της
προσκαλεί
και πάλι
ζωντανός ο Λένιν:
“Συνταχθείτε
για μάχες
στερνές, εργάτες!
Ράχες
και γόνατα
τεντώστε, σκλαβωμένοι!
Προλεταρίων στρατιές,
στώμεν καλώς!
Ζήτω στην Επανάσταση
που ορμάει ‘λαφρά και γρήγορα.
Είναι ο Μέγας Πόλεμος –
κι ο μοναδικός
σ’ όλη
την Ιστορία μέχρι σήμερα”³.

Από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφόρησε και το βιβλίο της Σερένα Βιτάλε: ”Ο μακαρίτης σιχαινόταν το κουτσομπολιό⁴. Η συγγραφέας μελέτησε ντοκουμέντα πρωτογενών πηγών και έγραψε ένα βιβλίο γύρω από την αυτοκτονία του ποιητή. Την έρευνα όμως αυτή θα ήταν προτιμότερο να την είχε κάνει ένας μαρξιστής.

Το βιογραφικό στο ”αριστερό αυτί” της έκδοσης σε υποψιάζει: ”Η Σερένα Βιτάλε, συγγραφέας, κριτικός και μεταφράστρια, γεννήθηκε στο Μπρίντιζι το 1945 και διδάσκει ρωσική λογοτεχνία στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Ιεράς Καρδίας στο Μιλάνο. Είναι κορυφαία σλαβολόγος στην Ιταλία. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 άρχισε να δημοσιεύει έργα για εμβληματικές περιόδους και επιφανείς εκπροσώπους της ρωσικής κουλτούρας. Μεταξύ αυτών, συγκαταλέγονται τα εξής: Per conoscere l’avanguardia russa (Για να γνωρίσουμε τη ρωσική πρωτοπορία) και Viktor Šklovskij, testimone di un’epoca (Βίκτορ Σκλόφσκι, μάρτυρας μιας εποχής) όπου ενσωματώνει τις συνομιλίες που είχε μαζί του. Πέρα από το δημοφιλές Ιl bottone di Puškin (Το κουμπί του Πούσκιν) (Adelphi, 1995, μεταφρασμένο σε έξι γλώσσες), έχει εκδώσει τα εξής: La casa di ghiaccio. Venti piccole storie russe (Σπίτι από πάγο. Είκοσι μικρές ρωσικές ιστορίες) (Mondadori, 2000, Premio Bagutta και Premio Chiara) και A Mosca! A Mosca! (Στη Μόσχα! Στη Μόσχα!) (Mondadori, 2010). Μεταξύ άλλων, έχει γράψει δοκίμια για τους Μπρόντσκι, Ναμπόκοφ, Τσβετάγεβα, Γεσένιν και Μπουλγκάκοφ”.

Στο έργο δεν υπάρχει ο διάχυτος λεκτικός αντισταλινισμός άλλων βιβλίων υπάρχουν όμως κι αυτά: ”…Ντεμιάν Μπέντνι («Ντεμιάν ο Φτωχός», λούμπεν!!!⁵ ψευδώνυμο ενός γνωστού αλλά μέτριου και δουλοπρεπούς ποιητή)…”⁶, ”…ο Μαγιακόφσκι έγινε μέλος της ΡΑΠΠ, της Ρωσικής Εταιρείας Προλεταρίων Συγγραφέων, της ισχυρής και δεσποτικής ομάδας των μαντρόσκυλων της ιδεολογικής ορθοδοξίας.”⁷

Σε κάθε περίπτωση δεν είμαι με τη λογική του μικρότερου κακού.