Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα: «Αν…» του Φώτη Αγγουλέ

Ο προλετάριος ποιητής Φώτης Αγγουλές υπήρξε ο κομμουνιστής με την βαθιά ταξική συνείδηση, που αγάπησε και ύμνησε με το ποιητικό του έργο τα ταξικά αδέλφια του, και υπηρέτησε την τάξη του θέτοντας την ίδια του τη ζωή σε κίνδυνο, μαχόμενος αλύγιστος απέναντι στον φασίστα καταχτητή και σ’ αυτούς που αιώνες επιβουλεύονται τα δίκια και τα συμφέροντά της.

Ο Φώτης Αγγουλές (πραγματικό όνομα Φώτης Χονδρουλάκης) γεννήθηκε στον Τσεσμέ της Μικράς Ασίας το 1911, και βρέθηκε με την οικογένειά του στη Χίο, κυνηγημένοι από τους Τούρκους στα 1914. Η Χίος θα γίνει η δεύτερη πατρίδα του.

Για να βοηθήσει τη φτωχή οικογένειά του, αν και αγαπάει τα γράμματα εγκαταλείπει αναγκαστικά το σχολείο, δουλεύει ψαράς και στη συνέχεια μαθαίνει την τέχνη του τυπογράφου. Με τα χέρια του θα τυπώσει τα πρώτα του ποιήματα.

Έρχεται σε επαφή με το κομμουνιστικό κίνημα από τις αρχές της δεκαετίας του 1930. Με την Κατοχή καταφεύγει στη Μέση Ανατολή, όπου τον Απρίλη του 1944 συλλαμβάνεται για την ΕΑΜική του δράση από τους Άγγλους και μαζί με άλλους κομμουνιστές κλείνεται σε φυλακή της Παλαιστίνης. Από κει σε διάφορα στρατόπεδα και τέλος στο κολαστήριο του Ντεκαμερέ.

Ο ποιητής Φώτης Αγγουλές (αριστερά) πίσω απ’ τα σίδερα της φυλακής

Τέλη Νοέμβρη του 1945 απελευθερώνεται και επιστρέφει στη Χίο (χωρίς τη γυναίκα του – δεν το επέτρεψαν οι Άγγλοι), όπου συνεχίζει να αγωνίζεται και να διώκεται.

Με την ανάπτυξη της πάλης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, ο Αγγουλές τυπώνει έντυπα του ΔΣΕ κρυμμένος σε μια στέρνα στο Βατάδο. Εκεί μια μέρα του Μάρτη του 1948 συλλαμβάνεται, δικάζεται από στρατοδικείο και καταδικάζεται σε θάνατο. Ο Αγγουλές γλίτωσε την εκτέλεση χάρη στον ξεσηκωμό όλου του νησιού και διεθνείς διαμαρτυρίες. Δεσμώτης επί οκτώ χρόνια στα κολαστήρια Βούρλων, Μακρονήσου, Κεφαλονιάς, Αλικαρνασσού, Ιτζεδίν, του νοσοκομείου «Άγιος Παύλος» και Κέρκυρας, αποφυλακίστηκε βαριά άρρωστος το 1956. Επιστρέφει στη Χίο και «ζει» παρακολουθούμενος…

Φώτης Αγγουλές (1911-1964)

Γίνεται μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Συνεχίζει να ζει διωγμένος, κανείς δεν επιτρέπεται να του δώσει δουλειά. Ανέχεια και μοναξιά τον βασανίζουν. Το 1963 καταρρέει – σωματικά και ψυχολογικά – από μολυβδίαση (ασθένεια των τυπογράφων). Δεν τρώει, δεν πίνει, δεν μιλά. Αρχές του 1964, με παρέμβαση του Σωματείου Τυπογράφων, του δίνεται μια ψωροσύνταξη. Στις 27 Μάρτη παίρνει το καράβι «Κολοκοτρώνης», για Πειραιά. Ταξιδεύοντας στην τρίτη θέση ξεψυχά από πνευμονικό οίδημα. Στην τσέπη του βρέθηκαν μόνο 20 δραχμές. Αμέσως μετά το θάνατό του, ο Γιάννης Ρίτσος τον τιμά με ένα ποίημά του και ο Ανδρέας Καραντώνης ραδιοφωνικά. Ποιήματά του μεταφράστηκαν και εκδόθηκαν σε Γαλλία, Γερμανία, Αγγλία, Σοβιετική Ένωση, Βουλγαρία, κ.α.

Το ποίημα «Αν…» εμπεριέχεται στη συλλογή «Αγγουλές -Ποιήματα» των εκδόσεων «Σύγχρονη εποχή» (Αθήνα, 2011).

Αν…

Είν’ ένα δάσος γύρω μας συρματοπλέγματα ψηλά
κι έχουν απ’ έξω κλείσει
την ανοιξιάτικια χαρά που μας χαμογελά.

Πίσω απ’ το σύρμα βλέπουμε την όμορφη τη δύση
και τη γλυκιάν Αυγή,
εμείς που τόσον είχαμε τη Λευτεριά αγαπήσει.

Άραγε, από το σύρμα αυτό, που το ’χουμε ποτίσει
με τόσα δάκρυα κι αίματα, αν κάποια μέρα ανθίσει,
τι λούλουδο θα βγει;

“Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα”: Δείτε όλα τα ποιήματα εδώ.