Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα: «Ανατολή» του Κωστή Παλαμά

Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα, στις 13 Ιανουαρίου του 1859. Ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός λογοτεχνίας. Από τους σπουδαιότερους ποιητές μας.

Με το πλούσιο έργο του, έχει συμβάλει στην εξέλιξη και ανανέωση της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Το 1918 του είχε απονεμηθεί το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών.

Από το 1926 ήταν βασικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας έγινε πρόεδρος το 1930.

Το έργο του:

Ποίηση. Δημοσίευσε συνολικά σαράντα ποιητικές συλλογές: Τραγούδια της πατρίδας μου (1886), Ύμνος εις την Αθηνάν (1889), Τα μάτια της ψυχής μου, Ίαμβοι και Ανάπαιστοι (1897), Ο τάφος (1898), Οι χαιρετισμοί της Ηλιογέννητης, Η ασάλευτη ζωή (στη συλλογή αυτή εμπεριέχεται το ποίημα Η Φοινικιά), Ο δωδεκάλογος του γύφτου (1907), Η φλογέρα του βασιλιά (1910), Οι καϋμοί της λιμνοθάλασσας (1912), Σατιρικά γυμνάσματα (1912), Η πολιτεία και η μοναξιά (1912), Βωμοί (1915), Τα παράκαιρα (1919), Τα δεκατετράστιχα (1919), Οι πεντασύλλαβοι (1925), Τα παθητικά κρυφομιλήματα (1925), Δύο λουλούδια από τα ξένα (1925), Δειλοί και σκληροί στίχοι (1928), Ο κύκλος των τετράστιχων (1929), Οι νύχτες του Φήμιου (1935), Τα χρόνια μου και τα χαρτιά μου – (Η ποιητική μου, Α’ και Β’) και άλλα. Η βραδινή φωτιά (1944 – Η επιμέλεια της έκδοσης, μετά θάνατον, έγινε από τον γιο του Λέανδρο).

Θέατρο. Τρισεύγενη (δράμα – 1902)

Διηγήματα. Ένας ψηφοφόρος (1887), Το τέλος του ανεμόμυλου (1887), Το σκολειό και το σπίτι (1888), Το παλιό τραγούδι του νέου καιρού, Θάνατος παλληκαριού (1891), Τα μάτια του Κουνάλα (1894), Φιλήμων και Βαύκις (1895), Ένας άνθρωπος σ’ ένα χωριό (1900), Τα μάρμαρα (1903), Η αγάπη (1917) και άλλα.

Δημοσίευσε συγκριτικές μελέτες, κριτικά και ιστορικά δοκίμια, μεταφράσεις και βιβλιοκριτικές.

Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα το 1943 στις 27 Φεβρουαρίου και η κηδεία του έμεινε ιστορική, καθώς πλήθος κόσμου τον συνόδεψε στην τελευταία του κατοικία, μπροστά από τους χιτλερικούς Γερμανούς κατακτητές.

Κωστής Παλαμάς

Ανατολή

Γιαννιώτικα, σμυρνιώτικα, πολίτικα,
μακρόσυρτα τραγούδια ανατολίτικα,
λυπητερά,
πώς η ψυχή μου σέρνεται μαζί σας!
Είναι χυμένη από τη μουσική σας
και πάει με τα δικά σας τα φτερά.

Σας γέννησε και μέσα σας μιλάει
και βογγάει και βαριά μοσκοβολάει
μια μάνα·  καίει το λάγνο της φιλί,
κ’ είναι της Μοίρας λάτρισσα και τρέμει,
ψυχή όλη σάρκα, σκλάβα σε χαρέμι,
η λαγγεμένη Ανατολή.

Μέσα σας κλαίει το μαύρο φτωχολόϊ,
κι όλα σας, κ’ η χαρά σας, μοιρολόϊ
πικρό κι αργό·
μαύρος, φτωχός και σκλάβος και ακαμάτης,
στενόκαρδος, αδούλευτος, – διαβάτης
μ’ εσάς κ’ εγώ.

Στο γιαλό που του φεύγαν τα καΐκια,
και του μείναν τα κρίνα και τα φύκια,
στ’ όνειρο του πελάου και τ’ ουρανού,
άνεργη τη ζωή να ζούσα κ’ έρμη,
βουβός, χωρίς καμιάς φροντίδας θέρμη,
με τόσο νου,

όσος φτάνει σα δέντρο για να στέκω
και καπνιστής με τον καπνό να πλέκω
δαχτυλιδάκια γαλανά·
και κάποτε το στόμα να σαλεύω
κι απάνω του να ξαναζωντανεύω
τον καημό που βαριά σας τυραννά

κι όλο αρχίζει, γυρίζει, δεν τελειώνει.
Και μια φυλή ζει μέσα σας και λιώνει
και μια ζωή δεμένη σπαρταρά,
γιαννιώτικα, σμυρνιώτικα, πολίτικα,
μακρόσυρτα τραγούδια ανατολίτικα,
λυπητερά.

“Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα”: Δείτε όλα τα ποιήματα εδώ.