Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα: «Εκατονταπενηντάχρονος» του Γιάννη Σκαρίμπα

Με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, η στήλη παρουσιάζει ένα ποίημα του Γιάννη Σκαρίμπα γραμμένο με την ίδια αφορμή, μισό ακριβώς αιώνα πριν, που όμως παραμένει το ίδιο επίκαιρο…

Ο σπουδαίος ποιητής και πεζογράφος Γιάννης Σκαρίμπας γεννήθηκε στις 28 του Σεπτέμβρη 1893 στην Αγία Ευθυμία Παρνασσίδας και έφυγε από τη ζωή στις 21 του Γενάρη 1984.

Ξεκίνησε να σπουδάζει φιλοσοφία στην Αθήνα, αλλά εγκατέλειψε το Πανεπιστήμιο για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία. Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του έζησε στη Χαλκίδα όπου εργάστηκε ως εκτελωνιστής.

Εμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1929, με το διήγημα «Ο καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης», με το οποίο συμμετείχε σε πανελλήνιο διαγωνισμό του περιοδικού «Ελληνικά Γράμματα». Τα μέλη της κριτικής επιτροπής, Κ. Μπαστιάς, Φώτη Κόντογλου, Κ. Καρθαίος και Λέων Κουκούλας, υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό το γραπτό του Γιάννη Σκαρίμπα και του απένειμαν το πρώτο βραβείο.

Στη γερμανική κατοχή κινδύνευσε να πεθάνει από την πείνα. Στρατεύτηκε στο ΕΑΜ.

Γιάννης Σκαρίμπας

Ο Γιάννης Σκαρίμπας υπήρξε πολυγραφότατος και εκκεντρικός. Μέσα από τη γραφή του καυτηρίαζε τα κακώς κείμενα και τα πνευματικά ήθη της εποχής του. Έγραψε ποιήματα, μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, δοκίμια και μελέτες. Τα πιο αντιπροσωπευτικά του έργα είναι: «Μαριάμπας», «Εαυτούληδες», «Το σόλο του Φιγκαρό», «Το Βατερλώ δύο γελοίων», «Το θείο τραγί», «Το 1821 και η αλήθεια». Τα θεατρικά: «Η Γυναίκα του Καίσαρος», «Τα καγκουρώ», «Η κυρία του τραίνου» κ.ά..

Εκατονταπενηντάχρονος

Μια εθνική μόνον επανάσταση,
χωρίς την κοινωνική καταξίωσή της,
είναι μια «φαινομενοφάνεια»
που τα «κατεστητά» την επιτρέπουν.
Τι θάχαναν; Και η ανεξαρτησία δική τους θάταν…

Οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου
συνήθιζαν μόνο αναμετάξυ τους την τύφλωση.
Οι λόγιοι της Διασποράς,
αυτοί τύφλωναν ολόκληρο το έθνος.

Ο μη έχων – αυτός – αποστολήν
είναι ένας συνάνθρωπος χρήσιμος.
Ο νομίζων (εαυτόν) ότι έχει –
απ’ αυτόν να φυλάγεστε…

Μια ακόμα σοφία στις υπάρχουσες
είναι ένα ακόμα απομυζητήριο του αίματος.
Η λίμη τους
θα μας μεταβάλει σε αντικείμενα – (res).

Περισσότερο από τη βία το ψέμα
είναι εκείνο που σηκώνει σαν Άτλας τα συμφέροντα.
Γιατί ενώ στη βία του άλλου
μπορείς ίσως ν’ αντιτάξεις τη βία τη δική σου,
στο ψέμα μνέσκεις καταευχαριστημένος
και μάπας «εκατονταπενηντάχρονος».*

 

*= συμπανηγυριστής των εκατονταπενηντάχρονων του ‘21

(«Το 1821 στην ελληνική ποίηση», Ανθολόγηση – Επίμετρο: Ηλίας Γκρης, Κέδρος 2011)

“Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα”: Δείτε όλα τα ποιήματα εδώ.