Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα – Ποίημα του Μάνου Κατράκη για τη Μακρόνησο

Σπουδαίος ηθοποιός και άνθρωπος, υπόδειγμα γενναίου αγωνιστή, συνειδητού κομμουνιστή, που η εικόνα του παραμένει ζωντανή και αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου. Ο Μάνος Κατράκης γεννήθηκε στις 14 του Αυγούστου 1908 κι έφυγε από τη ζωή στις 2 του Σεπτέμβρη 1984. Εντάχθηκε στο ΕΑΜ και στο ΚΚΕ κατά τη διάρκεια της Κατοχής, και πολέμησε στην Εθνική Αντίσταση. Η πεισματική άρνησή του να υπογράψει «δήλωση μετανοίας» και να αποκηρύξει τις ιδέες του, του στοίχισε διώξεις, βασανιστήρια και εξορία στη Μακρόνησο και τον Άη Στράτη για σχεδόν εφτά χρόνια.

Ο κομμουνιστής δημοσιογράφος Νίκος Καραντηνός υπήρξε συγκρατούμενος του Μάνου Κατράκη στη Μακρόνησο. Θα γράψει για τον αγωνιστή ηθοποιό στον Ριζοσπάστη:

«(…)Στον Μάνο τα λουλούδια μας. Ένα «γεια χαρά», όπως αυτό που λέγαμε μεταξύ μας, ανοιχτόκαρδα, καθώς το πρωί βγαίναμε από το μεγάλο αντίσκηνο στο Μακρονήσι. Το διαβόητο εκείνο αναρρωτήριο που ήταν εκείνη η μεγάλη σκηνή, όπου καταλήξαμε με τον Μάνο κι άλλους συναγωνιστές, που τους είχαν άγρια κακοποιήσει οι «επίλεκτοι» του Γ. Τζανετάτου. Ήταν αυτή η χιλιοτρυπημένη σκηνή, που μόλις βράδιαζε γλιστρούσαν οι φαντάροι για να φέρουν μηνύματα και, περισσότερο απ’ όλα, καμιά εφημερίδα για να μη νιώθουμε ξεκομμένοι από τον κόσμο.

Ήσουν εσύ Μάνο, που εκείνη την ανατριχιαστική νύχτα, που οι βασανιστές γύρεψαν να τσακίσουν την αντίσταση των πολιτικών κρατουμένων, τους αντιμετώπισες. Εσύ στάθηκες όρθιος, χαμογελαστός μπροστά στη θύελλα, που γύρω σου είχε ξεσπάσει. Φρύαξαν οι αλφαμίτες να κάμψουν την ψυχή σου, το φρόνημά σου. Τι μας παριστάνεις, Κατράκη, τον Μαρίνο Κοντάρα; Ηταν ο ήρωας ομώνυμης ταινίας, που είχε εντυπωσιάσει. Οχι, απαντούσε στους βασανιστές ο Κατράκης. Δεν παριστάνω τον Μαρίνο Κοντάρα. Απλώς, παριστάνω τον άνθρωπο.

Τα περήφανα αυτά λόγια του Μάνου Κατράκη μαθεύτηκαν από σκηνή σε σκηνή σ’ όλο το στρατόπεδο, αλλά βγήκαν κι έξω από το κάτεργο, για να μαθευτούν τα αφάνταστα όργια σε βάρος των κρατουμένων».

Μάνος Κατράκης και Γιάννης Ρίτσος εξόριστοι στη Μακρόνησο

Ο Μάνος Κατράκης διάβασε με τρόπο συγκλονιστικό στίχους ποιητών, στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, σε αφιερώματα για ποιητές και άλλες εκδηλώσεις του ΚΚΕ. Χωρίς να πει ποτέ πως είναι ποιητής, έγραψε ο ίδιος ποιήματα εμπνευσμένος από τη μακρόχρονη αγωνιστική πορεία του και την παραμονή του στους τόπους εξορίας. Ακολουθεί ένα ποίημά του για τη Μακρόνησο:

Κείνο το βράδυ στη χαράδρα…
Δεν το ξεχνάω φίλε
Είχανε σπάσει δυο μπαμπού
στα κόκαλά μου…
Η ανανδρία θυμάμαι
τα ‘βαλε με τη λεβεντιά
κείνο το βράδυ
Μα το νεράκι πού το βρήκες
σύντροφέ μου;
Τώρα που πέρασαν οι πόνοι
σε βλέπω αδύνατο κι ωχρό
να σεργιανάς
Κι είπα να σου ‘δινα το χέρι
για να ξοφλήσω τη δροσιά
κείνης της νύχτας
Μα το νεράκι πώς το βρήκες
το νεράκι
σ’ εκείνο τ’ άνυδρο το ρέμα…

“Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα”: Δείτε όλα τα ποιήματα εδώ.