Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα: «Στη συντρόφισσα Σωτηρία Βασιλακοπούλου» του Γιάννη Ρίτσου

Ήταν Δευτέρα 28 του Ιούλη 1980. Έξω από την πύλη του εργοστασίου «ΕΤΜΑ» (Ιερά Οδός και Αγ. Άννης) αγόρια και κορίτσια φοιτητές, μέλη της ΚΝΕ, ανάμεσά τους η Σωτηρία Βασιλακοπούλου, επιχειρούν κόντρα στην τρομοκρατία που έχει εξαπολύσει η εργοδοσία με τους μπράβους της και την αστυνομία, να μοιράσουν στους εργάτες προκηρύξεις για την πανεργατική απεργία που θα γινόταν την επόμενη μέρα. Όταν σχόλασε η βάρδια και άνοιξε η πύλη, ένα από τα λεωφορεία που μετέφεραν τους εργάτες, που οδηγούσε ο γνωστός τραμπούκος της εργοδοσίας Μάριος Χαρίτος, πέφτει με μεγάλη ταχύτητα πάνω στους φοιτητές και συνθλίβει το σώμα της Σωτηρίας.

Οι αστυνομικοί που παρακολουθούν ατάραχοι καταγράφουν στο βιβλίο συμβάντων της υπηρεσίας τους την εν ψυχρώ δολοφονία της Σωτηρίας ως «τροχαίο ατύχημα». Λίγο αργότερα χιλιάδες εργατών και λαού διαδηλώνουν έξω από το εργοστάσιο και αφήνουν λουλούδια στο ποτισμένο με το αίμα της Σωτηρίας σημείο του δρόμου. Μια εργάτρια της ΕΤΜΑ θα πει: «Η Σωτηρία ήταν δικό μας σπλάχνο… Τη φάγανε κι είχαν όλους εμάς στο νου τους…». Οι δυνάμεις καταστολής χτυπούν τους διαδηλωτές.

Για το έγκλημα δεν τιμωρήθηκε κανείς. Ο εισαγγελέας Θεοφανόπουλος έκρινε τη δολοφονία της Σωτηρίας σαν «τροχαίο ατύχημα» και άσκησε δίωξη κατά του δολοφόνου Χαρίτου για «ανθρωποκτονία εξ αμελείας». Στους ηθικούς αυτουργούς του εγκλήματος, δηλαδή στην εργοδοσία της ΕΤΜΑ, δεν ασκήθηκε καμία δίωξη.

Την επόμενη μέρα του εγκλήματος πραγματοποιήθηκε η προγραμματισμένη πανεργατική απεργία. Η θυσία της Σωτηρίας συντέλεσε στο να σπάσει η τρομοκρατία στην ΕΤΜΑ και η συμμετοχή των εργατών του εργοστασίου να είναι καθολική.

Η Σωτηρία Βασιλακοπούλου πήρε τη θέση της δίπλα στους ήρωες-μάρτυρες της ταξικής πάλης, που θυσίασαν τη ζωή τους για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, για τη νίκη της εργατικής τάξης, για έναν κόσμο σοσιαλιστικό. Τα οράματα και τα ιδανικά της είναι σήμερα επίκαιρα όσο ποτέ. Η θυσία της δεν πήγε χαμένη, παραμένει ζωντανή στη μνήμη και την καρδιά, και εμπνέει τους σύγχρονους αγώνες της εργατιάς, του λαού, της νεολαίας.

Γιάννης Ρίτσος

Μερικές βδομάδες αργότερα ο μεγάλος μας ποιητής Γιάννης Ρίτσος από το Καρλόβασι της Σάμου όπου βρισκόταν θα γράψει συγκλονισμένος το παρακάτω ποίημα, που δημοσιεύτηκε στο Ριζοσπάστη δυο μήνες μετά τη δολοφονία της Σωτηρίας και εμπεριέχεται στη συλλογή “Συντροφικά τραγούδια” (εκδ. Σύγχρονη Εποχή).

Στη συντρόφισσα Σωτηρία Βασιλακοπούλου

Μικρή μας συντρόφισσα, καλωσόρισες κι απόψε στη συντροφιά μας,
με μια αγκαλιά ματωμένα τριαντάφυλλα τα 21 σου χρόνια –
καλωσορίζεις κάθε μέρα, κάθε νύχτα,
στις δουλιές μας, στις σπουδές μας, στους αγώνες μας –
μικρή συντρόφισσα, με το μικρό χαμόγελο, και τα μεγάλα πανανθρώπινα όνειρα,
έχουμε νέες προκηρύξεις να μοιράσουμε,
έχουμε κι άλλα περιστέρια ν’ αμολύσουμε στον ορίζοντα,
έχουμε κι άλλα περιστέρια ν’ αφήσουμε στις στέγες των φτωχόσπιτων,
έχουμε πολλές σκοτεινές φυλακές να γκρεμίσουμε,
πολλά φωτεινά σπίτια να χτίσουμε,
γιατί ο κόσμος δεν το αντέχει πια το μαύρο,
ο κόσμος αγαπάει το άσπρο που αγαπούσες και συ, Σωτηρία.

Μικρή μας συντρόφισσα, καλωσόρισες στη συντροφιά μας κι απόψε –
σου ’χουμε κρατημένη τη θέση σου στην πρώτη – πρώτη σειρά της καρδιάς μας
και στην πλατεία μας, να, στην πρώτη – πρώτη σειρά η καρέκλα σου
πλάι στην Ηλέκτρα, πλάι στον Μπελογιάννη, πλάι στον Πέτρουλα και στο Λαμπράκη,
πλάι στη Σταθοπούλου και στο Ρέππα και στο Διομήδη –
όμορφη συντροφιά, συντροφιά μας, με τα γαρύφαλα στα χέρια σας –

Τα λόγια που λέμε, για σας πρώτα – πρώτα τα λέμε,
τα λόγια αυτά που εσείς τα πράξατε, εσείς μας τα μάθατε,
λόγια ρωμέικα, οχτωβριανά, της καρδιάς λόγια,
κόκκινα λόγια αστείρευτα: Αγώνας, Αγάπη, Ειρήνη.

Μικρή μας συντρόφισσα, καλωσόρισες κι απόψε στη συντροφιά μας –
λάμπουν τα μάτια σου πίσω απ’ τα γυαλιά σου,
επάνω στα γυαλιά σου λάμπουνε σκηνές απ’ το χαρούμενο μέλλον, που γι’ αυτό
πολέμησες κι έπεσες, και μας έρχεσαι πάλι, Σωτηρία,
απ’ το χαρούμενο μέλλον το γεμάτο
δέντρα, πουλιά, ψωμί, νερό, βιβλία,
γεμάτο Αγάπη, Ειρήνη, Ελευθερία.

Μικρή μας συντρόφισσα, καλωσόρισες στη συντροφιά μας κι απόψε,
σε βλέπουμε εδώ να μας χαμογελάς με το βαθύ συντροφικό  χαμόγελό σου,
ετούτα τα χειροκροτήματα, τα ξέρεις, είναι και για σένα,
ετούτα τα λουλούδια που σκορπίζουν τα παιδόπουλα – ειρηνόπουλα είναι και για σένα –
οι εργάτες έχουν γράψει στη γαλάζια τους φόρμα τ’ όνομά σου, Σωτηρία,
οι οικοδόμοι στις ψηλές σκαλωσιές τραγουδούν τ’ όνομά σου, Σωτηρία
πλάι – πλάι στ’ άλλα αγαπημένα μας ονόματα:
Αγάπη, Ειρήνη, Δικαιοσύνη, Ελευθερία.

Μικρή μας συντρόφισσα, καλωσόρισες κι απόψε στη συντροφιά μας,
εσύ μικρή μητέρα των περιστεριών και των ωραίων ονείρων,
μικρή μητέρα που ταΐζεις τα παιδιά με το χαμόγελό σου,
μικρή συντρόφισσα, με μια αγκαλιά ματωμένα τριαντάφυλλα τα 21 σου χρόνια,
μεθαύριο, ξέρε το, θα καταθέσουμε στο Μουσείο της Επανάστασης τα γυαλιά σου
σαν δυο ήλιους που φωτίζουν το δρόμο των νέων συντρόφων,
σαν δυο ήλιους που γράφουν με φως στις πινακίδες των καινούργιων σοσιαλιστικών σχολείων
Αγάπη, Ειρήνη, Ελευθερία.

ΚΑΡΛΟΒΑΣΙ, 6.ΙΧ.80

Γιάννης Ρίτσος

“Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα”: Δείτε όλα τα ποιήματα εδώ.